Rośnie sprzedaż lata i całego sezonu

Dlaczego w tym sezonie należy optymizm odłożyć na bok oraz jak wygląda aktualna sytuacja w branży turystyki wyjazdowej na sezon lato 2019 - sprawdził Instytutu Badań Rynku Turystycznego Traveldata.

TFG odkrywa rzeczywistą sprzedaż w zorganizowanej turystyce wyjazdowej

W ostatnim tygodniu Turystyczny Fundusz Gwarancyjny (TFG) podał dane o deklaracjach składanych przez przedsiębiorców turystycznych. Obejmują one I kwartał tego roku oraz pewne modyfikacje danych dotyczących kwartałów poprzednich.

TFG stanowi najlepsze źródło wyjściowej informacji do oceny sytuacji rynkowej od strony sprzedaży i przedsprzedaży. Po dokonaniu pewnych uzupełnień w zakresie wyjazdów czarterowych w tym sezonie o informacje i szacunki dotyczące sezonu zimowego sprzedawanego w drugim i trzecim kwartale 2018 oraz sezonu letniego sprzedawanego już w sierpniu i wrześniu 2018 - można dokonać bardzo wiarygodnego oszacowania stanu łącznej sprzedaży i przedsprzedaży sezonu 2018/2019 dotyczących liczby klientów wycieczek czarterowych.

Publikowane później dane Urzędu Lotnictwa Cywilnego (ULC) pokazują rynek od strony realizacji i zawierają również dane dotyczące ruchu na poszczególnych kierunkach. Dane zawarte w sprawozdaniach finansowych organizatorów zawierają też informacje o wynikach finansowych (np. przychody, zyski), które są cenne dla pełnego obrazu branży jako całości. Wszystkie te trzy źródła cechują się wysokim stopniem zbieżności, a różnice sięgają z reguły dziesiątych części procenta.

Dla potrzeby ujęcia rynku całej zorganizowanej turystyki lotniczej należy wyniki czarterów uzupełnić jeszcze o klientów biur podróżujących tanimi liniami oraz liniami rejsowymi, a zmniejszyć o liczbę turystów podróżujących samodzielnie, ale korzystających z lotów czarterowych zakupionych często w biurach podróży.

Sprzedaż całego sezonu i samego lata rośnie, a nie spada!

Z danych TFG za IV kwartał 2018 i I kwartał 2019, po ich uzupełnieniu tak jak to opisano dość szczegółowo w materiale sprzed dwóch tygodni wynika, że sprzedaż wycieczek lotniczych wykazała na koniec marca 2019 dynamikę w wysokości około +9,4 procent.

W tej chwili największe zainteresowanie środowiska turystycznego budzi stan bieżącej przedsprzedaży lata, które ma dominujące znaczenie dla działalności i sytuacji biznesowej branży. Według szacunków dynamika sprzedaży lata według stanu na koniec marca 2019 roku wynosi około + 8 procent.

Jest to zapewne znacznie więcej niż mogło się spodziewać wiele osób ze środowiska turystycznego, tym bardziej że wiele z nich jako punkt odniesienia może traktować raporty z systemu MelinX. Raporty te nieustająco wskazują na dwucyfrowe spadki sprzedaży lata 2019 w granicach mniej więcej od 11 do 13 procent.

Instytut Traveldata przedstawia ponieżej wykres przybliżonej dynamiki sprzedaży (i przedsprzedaży) wycieczek lotniczych w sezonie według stanu do końca ostatniego pełnego tygodnia kwietnia.

Zielone obramowania zawierają dane wynikające z kolejnych edycji Biuletynu Informacyjnego TFG. Są to dane na koniec czwartego kwartału 2018 oraz pierwszego kwartału 2019 publikowane odpowiednio na początku lutego oraz na początku maja tego roku.

Niebieskie słupki oznaczają przybliżoną tygodniową dynamikę łącznej sprzedaży (lata i zimy), granatowa linia oznacza przebieg łącznej dynamiki sprzedaży skumulowanej, czyli liczonej od początku sprzedaży, na koniec poszczególnych tygodni, a czerwona przebieg dynamiki sprzedaży skumulowanej sezonu letniego, która jest dość zbliżony do przebiegu łącznej sprzedaży, gdyż lato stanowi jej dominujący składnik, który w dużej mierze "ustawia" krzywą sprzedaży łącznej.

Za większość, o ile nie całość wymienionego wzrostu lata (+ około 8 procent) odpowiada zapewne biuro TUI Poland, aczkolwiek w lutym i marcu bardzo wysoką dynamikę sprzedaży imprez letnich (ponad +36 procent) wykazało biuro Rainbow, a znacznie wyższą sprzedaż niż przed rokiem realizują też biura Coral Travel i Exim Tours.

Z danych przekazanych przez TFG pośrednio wynika też, że do końca marca biura sprzedały około 970-975 tysięcy wycieczek lotniczych (przed rokiem około 900 tysięcy). Oznacza to - przy założeniu, że dynamika sprzedaży zostanie utrzymana na mniej więcej tym samym poziomie - przybliżone zaawansowanie sprzedaży lata 2019 na poziomie 34-35 procent, zaś łącznie z zimą zaawansowanie sprzedaży rocznej wyniosło około 43 procent.

Główna rozgrywka o wynik jest jeszcze przed biurami

Z kolei na koniec kwietnia sprzedaż imprez letnich wyniosła 1140-1145 tysięcy, co stanowi nieco ponad 40 procent całego lata, a 48-49 procent sprzedaży całorocznej. Oznacza to też, że do sprzedania pozostało jeszcze około 1,7 miliona wycieczek i to jej rezultaty "ustawią" tegoroczny wynik branży.

Znając przybliżone wolumeny sprzedaży i przybliżone marże wynikające z cen sprzedawanych wycieczek i poziomu kosztów można mniej więcej oszacować rozwój sytuacji w zakresie potencjalnego zysku branży wynikającego z już sprzedanych (i częściowo zrealizowanych) imprez turystycznych.

Na razie można szacować, że wynik operacyjny branży na koniec marca jest w granicach 30 milionów słabszy niż w tym samym okresie przed rokiem. Wynik z uwzględnieniem operacji zabezpieczających przedstawia się jeszcze mniej korzystnie, gdyż był on w poprzednim sezonie w wielu biurach dodatni, a w niektórych nawet bardzo wysoki.

Nie należy się tym jednak zanadto przejmować, gdyż pierwsza połowa poprzedniego sezonu charakteryzowała się bardzo dobrymi wynikami na sprzedaży, zaś druga przyniosła biurom z reguły ogromne straty. W tym sezonie najprawdopodobniej taka sytuacja nie wystąpi i obie części sezonu będą zyskowne, a łączny wynik znacznie lepszy niż w poprzednim nieudanym roku w turystyce wyjazdowej.

Instytut Traveldata na bieżąco szacuje potencjalny wynik branży i prawdopodobnie w następnym lub kolejnym materiale tygodniowym przedstawi stosowne wykresy pokazujące jego przybliżony przebieg w poszczególnych okresach sezonu turystycznego - podobnie jak ma to miejsce np. z przebiegami cen tanich przewoźników (LCC).

Optymizm lepiej w tym sezonie odłożyć na bok

W poprzednim materiale Instytut Traveldata zwrócił uwagę na stosunkowo niski poziom i ponowne spadki nastrojów społecznych i konsumenckich. Są o one znacząco niższe niż poziom obiektywny, wynikający z szybkiego wzrostu realnych dochodów gospodarstw domowych i z bardzo dobrej sytuacji gospodarczej kraju i jej perspektyw (patrz też dalej). Tę informację traktowaliśmy jako ostrzeżenie organizatorów przed nadmiernym optymizmem programowym.

W tej kwestii warto też zwrócić uwagę na przebieg cen przelotów w tanich liniach pokazany w końcowej części materiału. U obu przewoźników są one w wyraźnym trendzie spadkowym, a w liniach Ryanair są ponadto znacznie poniżej poziomu niż w tym samym okresie przed rokiem. Może to oznaczać, że zaawansowane formuły optymalizujące i na bieżąco ustalające ceny biletów nie notują zanadto optymistycznego poziomu ani bieżącego popytu, ani jego najbliższych perspektyw.

Inną kwestią wynikającą z tych wykresów są zdecydowanie wyższe ceny przelotów na kierunkach kanaryjskich. Pokazują one jak kolosalne znaczenie dla cen i przede wszystkim marż mają działania racjonalnego zarządzania podażą.

Komisja Europejska też zaszkodzi polskim nastrojom?

Na zakończenie jeszcze o kwestii, która całkiem możliwe, że zaszkodzi nastojom, chociaż w zwykłej sytuacji byłaby dla nich korzystna. Chodzi o najnowsze prognozy gospodarcze Komisji Europejskiej, które zostały opublikowane w ostatni wtorek. Są one ogłaszane dwa razy w roku (maj i listopad) i stanowią rezultat wnikliwej pracy wielu specjalistów i analityków.

Polska wypadła w tej edycji zgoła rewelacyjnie. Jej prognozowane tempo wzrostu zostało ocenione - oprócz Malty - jako najwyższe w Unii (+ 4,2 procent). Malta jest jednak kwalifikowane jako raj podatkowy (podobnie jak Irlandia), co oznacza, że do jej gospodarki zalicza się działalność przedsiębiorstw, która de facto prowadzona jest zupełnie gdzie indziej. Prognozy dla naszej gospodarki zostały podniesione 0,5 procent (z 3,7 do 4,2) , a zdecydowanej większości innych państw obniżone i to znacznie. Przykładowo Niemcom o 1,3 procent z 1,8 do 0,5 procent, Włochom z 1,2 do 0,1 procent, a całej Eurostrefie z 1,9 do 1,2 procent.

Najwyższy kwartalny wzrost PKB w I kwartale mają mieć Polska i Węgry po + 1,2 procent. Ciekawe też, że według Komisji Europejskiej zadłużenie państwa odnoszone do PKB ma odnotować kolejny spadek, choć tym razem stosunkowo niewielki o 0,7 punktu procentowego (z 48,9 do 48,2 procent), czyli sporo mniejszy niż w roku 2018 (o 1,7 punktu), czy 2017 (o 3,6 punktu). Ciekawostka polega na tym, ze prawie wszyscy Polacy z jakiś powodów są zdania, że obecnie zadłużamy się na koszt przyszłych pokoleń.

Prognozy Komisji przeszły bez większego echa, gdyż sprawnie i ze wzmożonym impetem zostały przykryte innymi wydarzeniami, co jest zresztą częste w intensywnych kampaniach wyborczych. To też jest kolejny i swoisty sygnał dla organizatorów przed optymizmem, gdyż nawet ewidentnie bardzo istotne i dobre dla nastrojów wiadomości w tym sezonie raczej nie będą wspierać turystyki.

Istotne kwestie z zakresu cen turystycznych imprez

Niniejsze zestawienie obejmuje dwudzieste szóste w tym roku porównanie cen dla wylotów w wysokim sezonie letnim 2019 definiowanym jako pierwszy pełny tydzień sierpnia (05.08-11.08 2019), zebranych 9 maja 2019 z cenami dla tego samego okresu zebranymi 2 maja 2019, a w porównaniach cen rok do roku z cenami zebranymi 10 maja 2018.

W minionym tygodniu, dla wycieczek z wylotami pomiędzy 5 i 11 sierpnia średnie ceny wzrosły o 39 złotych (w tygodniach poprzednich ceny wzrosły o 56, spadły o 15 złotych i wzrosły o 37 i 62 złote). Największe zwyżki średnich cen wycieczek wystąpiły w Portugalii - o 353 złote oraz na wyspach Kos i Cypr - o 152 i 147 złotych.

Największe zniżki odnotowano na Korfu - o 229 złotych oraz na Chalkidiki i Lanzarote - o 69 i 43 złote. W analogicznym okresie przed rokiem i przed dwoma laty zmiany średnich ceny wycieczek były znacznie mniejsze i odpowiednio spadły o 6 i wzrosły o 14 złotych.

Zmiany średnich cen jakie miały miejsce w ostatnim tygodniu na poszczególnych kierunkach obrazuje załączona mapka, a ich przebieg w tym sezonie na najważniejszych kierunkach przedstawiony jest na zamieszczonym poniżej wykresie.










Wykres obejmuje przebieg zmian cen na pięciu najważniejszych kierunkach w polskiej letniej zorganizowanej lotniczej turystyce wyjazdowej.

Ogólne tempo podnoszenia się średnich cen nadal pozostaje wysokie i w ostatnich 13 tygodniach ( czyli od pierwszego tygodnia lutego) wyniosło już 377 złotych, co oznacza skalę wzrostu o blisko 11,5 procent. Dla wcześniejszych terminów wylotów (np. w czerwcu) zwyżki cen są często nawet większe, a jeszcze bardziej istotnie drożeją wycieczki sprzedawane w okresie tzw. last minute, których ceny od ostatniej dekady stycznia coraz wyraźniej przewyższają ceny ubiegłoroczne.

W minionym tygodniu zdecydowanie bardziej od średniej zmiany cen (czyli od + 39 złotych) wzrosły ceny wycieczek do Turcji (o 67 złotych), identycznie jak średnia podniosły się ceny wycieczek, a nieco mniej na Wyspy Kanaryjskie - o 20 złotych. Zdecydowanie najłagodniejszy był tym razem średni wzrost cen wycieczek do Grecji i Egiptu - o 8 i 6 złotych.

Nadal zwraca uwagę systematyczne podnoszenie się cen imprez turystycznych do Grecji, które pomimo ostatniego zwolnienia dynamiki wzrostu cen podrożały w okresie ostatnich 9 tygodni (czyli od pierwszego tygodnia marca) o średnio 325 złotych. Może mieć związek z cięciami programów czarterowych do tego kraju anonsowanymi przez wielu organizatorów, z zaprzestaniem działalności przez biura 7islands i Net Holiday, jak również z pewną poprawę popytu na ten kierunek.

Badanie średniej ceny imprez wobec cen sprzed roku dla wylotów w pierwszym pełnym tygodniu sierpnia 2019 pokazuje, że obecna średnia cena jest wyższa wobec średniej ceny dla poprzedniego sezonu o 93 złote (w poprzednich 9 tygodniach ceny były wyższe o 77, 92, 145, 85, 89, 105, 64, 53 i 25 złotych). W tym samym okresie poprzedniego sezonu notowano wzrost cen w ujęciu rocznym o zaledwie 2 złote.

Podobnie jak w drugiej połowie minionego sezonu letniego również w okresie obecnych first minute czynniki o charakterze kosztotwórczym nadal działają w kierunku zmniejszania marż ze sprzedaży wycieczek, ale ten negatywny wpływ jest coraz mniejszy. Cena paliwa lotniczego (przyjmowana do kalkulacji obecnie, ale ponoszona według cen bieżących z okresu przed wylotem z uwzględnieniem ewentualnego zabezpieczenia) była w minionym tygodniu zaledwie o 0,4 procent wyższa niż przed rokiem i wyniosła 2,74 wobec 2,73 zł/litr.

W większym stopniu o zwyżce kosztów decyduje kurs złotego, który dla rozliczeń turystycznych pozostawał słabszy o niecałe 2 procent. W rezultacie łączny wpływ obu tych czynników nadal działał w kierunku podnoszenia średniego poziomu kosztów wycieczek, ale już znacznie słabiej niż w poprzednich tygodniach i wyniósł około 35/45 złotych (poprzednio 55/65, 90/100, 100/110 złotych, dwukrotnie po 95/105 złotych, a wcześniej 85/95, 105/115, 120/130, 110/120 140/150, 115/125, 95/105, 55/65 i 85/95 złotych).

W kolejnych tygodniach wpływ ten (obecnie nadal negatywny) powinien stopniowo maleć wraz poprawą relacji cen paliwa oraz kursów walutowych w stosunku do wartości ubiegłorocznych.

Należy pamiętać, że oddziaływania zmian cen paliwa i walut na ceny wycieczek w zależności od touroperatora są mniej lub więcej opóźnione (m.in. przez kontrakty zabezpieczające i politykę marż), a ich skutki należy traktować w uśrednionych kategoriach docelowych (asymptotycznych).

Sytuację w zakresie zmian średnich cen rok do roku w ostatnim tygodniu na poszczególnych kierunkach ilustruje załączona mapka, a przebieg ich zmian na najważniejszych kierunkach obrazuje zamieszczony poniżej wykres.










Spośród dużych kierunków nadal utrzymują się wyraźne zwyżki średnich cen wycieczek na systematycznie zyskujących na popularności już od sezonu 2017 mniej kosztownych i jednocześnie dobrych jakościowo kierunkach, czyli Egipcie i Turcji, na których średnie ceny wzrosły w skali rocznej o 364 i 167 złotych. Po jednotygodniowym wyprzedzeniu w tym względzie Turcji przez Grecję, spadła ona na swoją typową trzecią pozycję, a średnia roczna zwyżka wyniosła tam 134 złote. W przypadkach Egiptu i Grecji jest to znacząco inna sytuacja niż w tym samym okresie poprzedniego sezonu, gdyż kierunki notowały wówczas spadek cen w ujęciu rocznym o 120 złotych oraz niewielki wzrost o średnio 5 złotych. W przypadku Turcji roczna dynamika zmian cen nie jest zbyt odległa od jej wielkości sprzed roku, ponieważ wzrosły one wówczas o średnio 136 złotych.

Znacznie mniejsza była roczna skala wzrostu cen wycieczek do Bułgarii, która wyniosła 42 złote, a w adekwatnym tygodniu ubiegłego sezonu ceny na tym kierunku spadały w ujęciu rocznym o 21 złotych.

Liderem spadków w tym sezonie nadal pozostają Wyspy Kanaryjskie, gdzie ceny rok do roku były niższe o średnio 128 złotych, a przed tygodniem i dwoma były niższe o 132 i 119 złotych. W minionym sezonie o tej samej porze ceny wycieczek sierpniowych również notowały spadek cen w ujęciu rocznym, który wyniósł średnio 47 złotych.

Kolejny już raz zwracamy uwagę, że w ostatnich tygodniach zdecydowanie korzystniejsze niż przed rokiem stały się dla organizatorów ceny wycieczek na Wyspy Kanaryjskie sprzedawanych w ofertach last minute, choć różnica cen wyjazdów w samym okresie majówki nie była tak wyraźna jak w tygodniach wcześniejszych oraz po jej zakończeniu.

Na mniej masowych kierunkach zdecydowanie największe zwyżki cen w ujęciu rocznym odnotowano na Cyprze - o średnio 260 złotych, a już znacząco mniejsze w Maroku i Tunezji - o 132 i 99 złotych. Prawie nie zmieniły się ceny w Albanii i na Malcie - wzrosły i spadły o 2 złote, natomiast w Portugalii i na Majorce ceny były już wyraźnie niższe od cen sprzed roku - o 44 i 97 złotych.

Z perspektywy dwóch sezonów liczonych łącznie (czyli wobec sezonu 2017 dla wylotów w pierwszym tygodniu sierpnia) najbardziej zwyżkowały średnie ceny wycieczek do Turcji i Egiptu - o 303 i 264 złote. Znacznie niższy był wzrost cen wyjazdów do Grecji - o 139 złotych, zaś w niedużym stopniu zdrożały średnie ceny wyjazdów do Tunezji i Bułgarii - o średnio 28 i 21 złotych. Tradycyjnie w tym sezonie i w tym ujęciu znacznie zniżkowały ceny wyjazdów na Wyspy Kanaryjskie - o średnio 175 złotych.

Z kolei w porównaniach średnich cen ofertowych wśród dużych i średnich organizatorów jedyny spadki ich poziomu wobec ubiegłego sezonu wykazywała oferty biura Rainbow, która była mniej kosztowna o około 110 złotych niż przed rokiem, z tym że w grupie hoteli sprzedawanych również przed rokiem spadek średnich cen był mniejszy i wyniósł około 70 złotych. Może to oznaczać, że organizator uzupełnia ofertę o mniej kosztowne obiekty, co koresponduje z jego bardzo silną pozycją w zakresie hoteli trzygwiazdkowych. Pozostali organizatorzy proponowali wyższe średnie ceny niż w tym samym okresie poprzedniego sezonu w granicach od około 50 złotych (biuro Sun & Fun) do 375 złotych.

W tym, co dla turystów ma większe znaczenie, a zatem w liczbie najatrakcyjniejszych poziomów bieżących cen wycieczek, czyli na pierwszym lub drugim miejscu na 24 kierunkach i w trzech kategoriach hoteli, to pozycję lidera nadal utrzymuje biuro TUI Poland z liczbą 31 ofert (poprzednio 34, przed rokiem 20, a przed dwoma 12 ofert), które wyprzedziło biura Rainbow z liczbą 25 ofert (poprzednio też 25, przed rokiem 9, a przed dwoma 19 ofert) i Coral Travel z liczbą 22 ofert (poprzednio 23, przed rokiem 28, a przed dwoma 20 ofert). Przewagę w zakresie hoteli 3* nadal posiadała oferta biura Rainbow, w zakresie hoteli 4* oferta biura TUI Poland, a w zakresie hoteli 5* oferta biura Coral Travel.

Najwięcej atrakcyjnych cenowo ofert na kierunkach egipskich proponowały biura Coral Travel - 8 ofert i Best Reisen - 4 oferty, na kierunkach greckich biura Rainbow i Grecos - 11 i 8 ofert, na kierunkach kanaryjskich biuro TUI Poland - 9 ofert oraz Rainbow i Itaka - po 5 ofert, a na tureckich Coral Travel - 6 ofert i TUI Poland - 4 oferty. W Tunezji najwięcej atrakcyjnych ofert miały biura Exim Tours, Coral Travel, Rainbow i Sun & Fun - wszystkie po 3 oferty, zaś w Bułgarii biuro TUI Poland - 3 oferty. W porównaniu z okresem sprzed roku biuro Rainbow wyraźnie wzmocniło swoją pozycję w Grecji, na Wyspach Kanaryjskich i w Tunezji (Dżerba), TUI Poland na Wyspach Kanaryjskich, w Turcji i Grecji, a Coral Travel w Egipcie i Bułgarii.

Instytut Traveldata przedstawia również tabelę z czołówką biur podróży, które w ostatnim tygodniu po przekrojowo najkorzystniejszych cenach oferowały klientom imprezy turystyczne. Tak jak zaznaczaliśmy, w tego typu zestawieniach zachowana jest ścisła porównywalność oferowanych kierunków, a zatem biuro X, które sprzedaje jedynie konkretny zestaw kierunków i kategorii hoteli jest porównywane ofertowo tylko i wyłącznie z tymi właśnie kierunkami i kategoriami hoteli w pozostałych biurach.

W pierwszym okresie sezonu lato 2018 na czele tabel dotyczących cen wyjazdów w szczycie sezonu wakacyjnego często przodowały wiodące biura podróży w polskiej branży zorganizowanej turystyki wyjazdowej, a mianowicie Itaka (z małymi wyjątkami) i Grecos, a nieco później dołączyły do nich Coral Travel i Rainbow. Biuro TUI Poland było widoczne na czołowych pozycjach zestawień w pierwszej fazie first minute, natomiast w okresach późniejszych często przesuwało się poza pierwszą siódemkę.

Dwudzieste szóste zestawienie sezonu lato 2019 zawiera ten sam skład organizatorów co przed tygodniem, jak również prawie nie zmieniona pozostała ich kolejność w tabeli. Różnica sprowadza się do awansu biur Itaka i Rainbow o jedną pozycję (z siódmej i szóstej). Wyprzedzające je biuro Sun & Fun przesunęło się z pozycji piątej na siódmą gdyż praktycznie nie zmieniło cen, a oba wymienione biura dokonały ich umiarkowanych obniżek.