Przydatne wskazówki na sezon wakacyjny

Sezon wakacyjny już się rozpoczyna, a miliony Europejczyków zamierzają podróżować w obrębie Unii Europejskiej i poza jej granicami. Planując wyjazd, każdy z nas powinien pamiętać o kilku kwestiach. Dotyczą one między innymi ubezpieczenia zdrowotnego, rozstrzygania sporów z organizatorami wyjazdów czy podróżowania ze zwierzęciem domowym. Poniższe wskazówki zawierają informacje o tym, co robi UE, aby zapewnić wsparcie podróżującym obywatelom Unii.

Kto może mi pomóc w razie nagłego problemu ze zdrowiem?
Planujesz podróż w UE, do Islandii, Liechtensteinu, Norwegii lub Szwajcarii? Jeśli tak, nie zapomnij zabrać ze sobą swojej europejskiej karty ubezpieczenia zdrowotnego (EKUZ). Pomoże Ci ona zaoszczędzić czas i pieniądze i uniknąć kłopotów, jeśli za granicą zachorujesz lub ulegniesz wypadkowi. Można ją uzyskać bezpłatnie od krajowych instytucji ubezpieczenia zdrowotnego. Karta gwarantuje dostęp do leczenia w nagłych przypadkach na takich samych warunkach i za taką samą cenę (w niektórych państwach za darmo) jak w przypadku osób ubezpieczonych w danym państwie.

Praktyczny przewodnik wyjaśniający, jak korzystać z karty w 27 państwach UE oraz Islandii, Liechtensteinie, Norwegii i Szwajcarii, jest teraz dostępny w formie aplikacji na smartfony. Aplikacja zawiera ogólne informacje na temat karty oraz numery alarmowe, wykaz gwarantowanych świadczeń i ich ceny, a także wskazówki, jak starać się o zwrot kosztów leczenia i gdzie zgłosić fakt zagubienia karty. Aplikacja jest dostępna w 24 językach UE.

Gdzie dzwonić w razie wypadku?
112 to wspólny europejski numer alarmowy, pod który można bezpłatnie dzwonić w całej UE z telefonów stacjonarnych i komórkowych. Poprzez numer 112 rozmówca uzyskuje połączenie z odpowiednią służbą ratunkową (lokalną policją, strażą pożarną lub pogotowiem ratunkowym), a numer ten jest dostępny przez całą dobę. Numer 112 funkcjonuje obecnie we wszystkich państwach członkowskich UE równolegle z krajowymi numerami alarmowymi (np. 999 lub 110). Dania, Finlandia, Malta, Holandia, Portugalia, Rumunia oraz Szwecja postanowiły przyjąć numer 112 jako swój jedyny lub podstawowy krajowy numer alarmowy. Numer 112 jest również wykorzystywany w kilku państwach nienależących UE m.in. w Chorwacji, Czarnogórze i Turcji.

Podróżuję poza Europę, ale tam, gdzie jadę, nie ma ambasady ani konsulatu mojego państwa. Z kim mam się skontaktować, jeżeli będę potrzebować pomocy?
Jako obywatel państwa członkowskiego UE jesteś automatycznie obywatelem UE, dlatego przebywając poza UE, masz prawo do pomocy konsularnej (nawet jeżeli w danym miejscu nie ma przedstawicielstwa twojego państwa). Jeżeli np. zostaniesz zatrzymany, ulegniesz poważnemu wypadkowi lub zgubisz ważne dokumenty, możesz zwrócić się o pomoc do konsulatu lub ambasady innego państwa członkowskiego UE.
Przysługuje ci także pomoc w sytuacjach kryzysowych: państwa członkowskie UE muszą pomóc obywatelom Unii w ewakuacji na takich samych zasadach, na jakich udzielają jej swoim obywatelom. Informacje na temat tego, czy twoje państwo ma przedstawicielstwo tam, dokąd się wybierasz, znajdziesz na stronie internetowej Komisji Europejskiej dotyczącej ochrony konsularnej.

Gdzie zadzwonić, gdyby moje dziecko zaginęło?
Unia Europejska wprowadziła wspólny numer telefonu (116 000), na który można zgłosić zaginięcie dziecka w dowolnym miejscu w każdym z 27 państw członkowskich UE. Pod numer ten może zadzwonić rodzic zaginionego dziecka, dziecko, które zgubiło się lub uciekło, czy osoba, która dysponuje informacjami o zaginionym dziecku. Każdy uzyska połączenie z doświadczoną organizacją, która może udzielić wsparcia i praktycznej pomocy psychologicznej, prawnej lub administracyjnej.

Podczas wakacji zdarzył mi się problem z linią lotniczą, wypożyczalnią samochodów lub organizatorem wyjazdów. Kto może mi pomóc?
W razie odwołania lub opóźnienia samolotu lub pociągu… W razie problemów z liniami rejsowymi lub czarterowymi (takimi jak odwołany lub opóźniony lot) przysługują ci konkretne prawa wynikające z unijnego rozporządzenia o prawach pasażerów linii lotniczych.

W razie problemu ze zmianą godziny odjazdu lub odwołaniem pociągu przysługują ci konkretne prawa wynikające z unijnego rozporządzenia o prawach pasażerów kolei. Jeżeli korzystasz z międzynarodowych połączeń kolejowych, korzystasz ze wspólnych przepisów w całej UE.
Więcej informacji o prawach pasażerów kolei w UE:

W razie problemów z przejazdem autobusem lub statkiem… Nowe przepisy unijne dotyczące praw pasażerów w przypadku przejazdów autobusem i statkiem zostały już przyjęte i wejdą w życie odpowiednio w grudniu 2012 r. i marcu 2013 r. Dzięki temu już następnego lata będą ci przysługiwać prawa porównywalne do tych ustanowionych dla sektora lotniczego i kolejowego.

Co jeśli jestem niepełnosprawnym podróżnym?
Przepisy UE dotyczące praw pasażerów zostały ustanowione, aby chronić osoby niepełnosprawne i osoby o ograniczonej sprawności ruchowej przed dyskryminacją podczas podróży samolotem lub pociągiem oraz zapewnić im taki sam dostęp do mobilności jaki mają inni pasażerowie.

Jeżeli nie możesz rozstrzygnąć sporu z przedsiębiorstwem mającym siedzibę w innym państwie UE, może ci pomóc Europejskie Centrum Konsumenckie w twoim państwie.

Sieć Europejskich Centrów Konsumenckich (ECC-Net) ma charakter ogólnounijny i jest współfinansowana przez Komisję Europejską i państwa członkowskie. W jej skład wchodzi 29 centrów, po jednym w każdym z 27 państw członkowskich UE oraz w Islandii i Norwegii. Europejskie Centrum Konsumenckie może zaoferować porady prawne i praktyczne, pomóc w mediacjach z przedsiębiorstwem z innego państwa europejskiego, bądź też zaproponować inne rozwiązania.

Po rezerwacji imprezy turystycznej okazało się, że biuro podróży zbankrutowało. Czy mogę uzyskać zwrot pieniędzy?
Dyrektywa w sprawie zorganizowanych podróży chroni europejskich konsumentów jadących na wakacje i dotyczy zorganizowanych imprez obejmujących przynajmniej dwie z następujących usług: (1) transport, (2) zakwaterowanie, (3) inne usługi turystyczne, takie jak zwiedzanie, których koszt jest zawarty w łącznej cenie.

Wspomniana dyrektywa zapewnia ochronę obejmującą: informacje w broszurach, prawo do unieważnienia umowy bez ponoszenia kary, odpowiedzialność za usługi (np. hotele niespełniające standardów) oraz ochronę na wypadek bankructwa organizatora wyjazdu lub linii lotniczych.

Tak bardzo podobało mi się na wakacjach, że zastanawiam się nad timesharingiem nieruchomości w tym samym kurorcie. Jakie są przepisy?
Dzięki nowym unijnym przepisom, które obecnie obowiązują we wszystkich 27 państwach członkowskich (IP/12/528), podmioty oferujące timesharing muszą przed podpisaniem umowy udzielić klientowi szczegółowych informacji, w tym przedstawić cenę, opis produktu oraz dokładny okres i długość pobytu, do których klient ma prawo na mocy umowy. Na życzenie klienta informacje te powinny być udostępnione w jego języku ojczystym.

Przepisy gwarantują również klientom możliwość odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni kalendarzowych; przedsiębiorcy nie mogą w tym okresie zażądać od konsumenta wpłacenia zaliczki czy też kaucji. Przed zawarciem umowy przedsiębiorca ma obowiązek wyraźnie zwrócić uwagę klienta na prawo do odstąpienia od umowy, na termin odstąpienia od umowy oraz na zakaz uiszczania zaliczek przed upływem tego terminu.

Podróżując, płacę gigantyczne rachunki za telefon. Jak mogę je obniżyć?
Nowe rozporządzenie w sprawie roamingu weszło w życie w dniu 1 lipca 2012 r. Najważniejsza wiadomość to pułapy opłat za korzystanie z mobilnego internetu w roamingu. To roaming dla generacji smartfonów. Konsumenci powinni jednak uważnie wybierać oferty dotyczące roamingu danych. Na przykład 2 lub 3 euro dziennie za nieograniczony roaming danych to świetna oferta, ale opłatę tę ponosimy niezależnie od tego, czy rzeczywiście korzystamy z usługi. Dlatego, z myślą o osobach pobierających mniejsze ilości danych, wprowadzono zabezpieczenie w postaci pułapów opłat. Spadły również ceny połączeń głosowych i wiadomości tekstowych - do poziomów niższych od typowych kosztów połączeń krajowych. Zgodnie z nowymi przepisami opłaty są następujące:

° 29 eurocentów (plus VAT) za minutę połączenia wychodzącego,
° 8 eurocentów (plus VAT) za minutę połączenia przychodzącego,
° 9 eurocentów (plus VAT) za wysłanie wiadomości tekstowej,
° 70 eurocentów (plus VAT) za megabajt (MB) w przypadku pobierania danych lub korzystania z internetu w czasie pobytu za granicą (przy zastosowaniu naliczania za każdy kilobajt).

Co muszę wiedzieć, jeśli na wakacje w UE chcę zabrać zwierzę domowe (kota, psa lub fretkę)?
Obywatele UE podróżujący po terytorium UE: Podróżowanie ze zwierzęciem domowym po terytorium UE jest możliwe, trzeba tylko pamiętać o kilku sprawach. Jeżeli podróżujesz z psem do innego państwa UE, do paszportu zwierzęcia musi być wpisane ważne szczepienie przeciwko wściekliźnie. Jeżeli jednak wybierasz się do Irlandii, Finlandii, na Maltę lub do Wielkiej Brytanii, zwierzę będzie musiało również przejść leczenie przeciwpasożytnicze. Przepisy te mają zastosowanie tylko do psów, kotów i fretek. W przypadku młodych psów, kotów lub innych zwierząt domowych warto skontaktować się z właściwymi organami państwa UE, które zamierzamy odwiedzić, aby dowiedzieć się, czy posiada ono szczegółowe przepisy dotyczące wwożenia zwierząt.

Obywatele UE wracający spoza UE: Paszport muszą posiadać zwierzęta domowe podróżujące w obrębie UE lub powracające spoza terytorium UE. Zależnie od tego, gdzie jedziemy, oprócz szczepienia przeciwko wściekliźnie może być konieczne poddanie zwierzęcia badaniom przynajmniej na trzy miesiące przed wjazdem do UE.

Osoby zamieszkujące w Andorze, Chorwacji, Islandii, Liechtensteinie, Monako, Norwegii, San Marino, Szwajcarii lub Państwie Watykańskim i posiadające paszporty dla swoich zwierząt mają prawo podróżować ze zwierzęciem w obrębie UE.

Jakie ryby mogę jeść na wakacjach?
Komisja Europejska zaproponowała kompleksową reformę unijnej wspólnej polityki rybołówstwa, aby zadbać o zrównoważony charakter rybołówstwa. Ma to zapewnić przyszłość unijnemu przemysłowi rybnemu, chronić środowisko morskie i zachować wystarczające zasoby ryb dla przyszłych pokoleń. Wnioski są obecnie omawiane przez Parlament Europejski i Radę. Podczas gdy decydenci będą omawiali możliwości wprowadzenia zmian na lepsze, również my, konsumenci, możemy wnieść swój wkład, prosząc o rybę ze zrównoważonych połowów. Wybierajmy mądrze. Ogólnie rzecz biorąc, problem przełowienia dotyczy 2/3 stad ryb, w tym 80 proc. stad śródziemnomorskich i połowy stad atlantyckich. Za każdym razem, kiedy kupujesz rybę, dokonujesz ważnego wyboru. Twoje codzienne decyzje mają znaczenie. Co możesz zrobić? Kupując rybę lub zamawiając ją w restauracji, zapytaj o jej pochodzenie lub zajrzyj do przewodnika po rybach i owocach morza. Kilka organizacji opracowuje przewodniki dla różnych państw UE, w których wymienione są polecane produkty tego typu. Czy zawsze kupujesz tę samą rybę? Wysoki popyt na niektóre gatunki ryb i owoców morza może prowadzić do przełowienia. Dużo mniej znanych gatunków cechuje natomiast znacznie większa liczebność. Przyjrzyj się innym gatunkom ryb i wypróbuj jakiś dla odmiany. Wakacje to idealny czas na eksperymenty kulinarne.

Czy mogę przywieźć z wakacji za granicą trochę produktów mięsnych lub sera?
Jeżeli wracamy z państwa spoza UE, w większości przypadków przepisy zabraniają wwożenia produktów mięsnych i mlecznych, niezależnie od tego, czy są przeznaczone dla nas, czy na prezent. Z zakazu tego wyłączonych jest kilka państw sąsiednich. Na przykład, wracając z Chorwacji, Wysp Owczych, Grenlandii lub Islandii, można przywieźć niektóre produkty pochodzenia zwierzęcego, jeśli ważą mniej niż 10 kg. Istnieje także kilka innych wyjątków, dotyczących na przykład mleka w proszku dla niemowląt, żywności dla dzieci i dietetycznych środków spożywczych lub specjalnej karmy dla zwierząt domowych wymaganej ze względów medycznych. Produkty te muszą jednak znajdować się w szczelnie zamkniętych opakowaniach i nie powinny ważyć więcej niż dwa kg ani wymagać przechowywania w lodówce przed otwarciem.

Można również przywozić ryby i niektóre skorupiaki o maksymalnej wadze do 20 kg; ograniczenia wagowe nie dotyczą Wysp Owczych i Islandii. Inne produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak miód, również są objęte ograniczeniem wagowym wynoszącym dwa kilogramy. Przepisy te nie obejmują przewozu produktów pochodzenia zwierzęcego pomiędzy państwami w obrębie UE. Nie mają również zastosowania, jeżeli wracamy z Andory, Liechtensteinu, Norwegii, San Marino lub Szwajcarii. Dodatkowe ograniczenia mogą być stosowane w przypadku zakaźnych chorób zwierząt w państwach trzecich.
W razie wątpliwości zalecamy skontaktowanie się ze służbami weterynaryjnymi w punkcie wjazdu do UE (na lotnisku, w porcie czy drogowym przejściu granicznym).

Pozostałe pytania oraz wątpliwości można wyjaśniać korzystając ze strony: europa.eu