Unia Europejska chce rozwoju turystyki osób niepełnosprawnych

Obecnie w Europie mieszka około 46 mln osób niepełnosprawnych. Zapewnienie warunków, które ułatwiają im podróżowanie oraz korzystanie z infrastruktury turystycznej staje się istotne z punktu widzenia etycznego i społecznego, ale również ekonomicznego.

r e k l a m a

W okresie 2007 - 2013 na dostępność turystyki dla osób niepełnosprawnych Unia Europejska przeznaczy 5 mld euro. Dodatkowo uwzględnienie w projektach potrzeb osób niepełnosprawnych będzie jednym z głównych kryteriów przyznawania środków na inwestycje z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. W niektórych krajach podczas procedury zamówień publicznych związanych z inwestycją jest to kryterium kluczowe.

Obecnie Parlament Europejski przegląda prawa i regulacje dotyczące wszystkich środków transportu biorąc pod uwagę ich dostępność. Zaproponował już inicjatywy legislacyjne w następujących obszarach:
- transport lotniczy - Rozporządzenie (WE) nr 1107/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie praw osób niepełnosprawnych oraz osób o ograniczonej sprawności ruchowej podróżujących drogą lotniczą;
- transport kolejowy (po II czytaniu w Parlamencie Europejskim) będzie najprawdopodobniej wymagana dostępność we wszystkich rodzajach kolei, czyli lokalnych, regionalnych i międzynarodowych; obecnie jest na etapie procedury koncyliacji, jednak ma szanse wejść w życie jeszcze w tym roku
- transport morski - duże statki są już przygotowane do adaptacji na potrzeby osób niepełnosprawnych, jednak promy i małe statki mają z tym jeszcze trudności; obecnie istnieje jedynie regulacja dot. bezpieczeństwa tzw. "maritime safety package".

Dostępność powinna być rozumiana nie tylko jako ułatwienia dla osób poruszających się na wózkach, ale również dla pozostałych niepełnosprawnych między innymi: przewlekle chorych, niesłyszących, niewidomych, osób chorych umysłowo oraz osób starszych, kobiet w ciąży i dzieci.

W Polsce kwestia dostępności turystyki dla osób niepełnosprawnych znalazła odzwierciedlenie w "Strategii rozwoju turystyki w latach 2001-2006. Rządowym programie wsparcia rozwoju turystyki w latach 2001-2006" oraz w projekcie "Strategii rozwoju turystyki na lata 2007-2013".

Każdego roku Departament Turystyki Ministerstwa Gospodarki ogłasza konkurs na dofinansowanie zadań związanych z produktami turystycznymi o zasięgu międzynarodowym, ogólnopolskim, ponadregionalnym lub regionalnym. Jednym z priorytetów tego konkursu są właśnie zadania, które mają na celu zwiększenie uczestnictwa w turystyce osób niepełnosprawnych.

Zgodnie z rozporządzeniem ministra gospodarki i pracy z dnia 19 sierpnia 2004 roku w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie zostały ustalone wymagania w zakresie ich dostosowania do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Dodatkowo Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) wspiera turystykę osób niepełnosprawnych oraz organizuje turnusy rehabilitacyjne.

Obecnie w Polsce realizowane są następujące projekty:
Hotel bez Barier 2005
Jest to konkurs organizowany przez Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji "INTEGRACJA", którego głównym celem jest zwrócenie uwagi polskich hotelarzy na potrzeby osób niepełnosprawnych oraz zachęcenie ich do zwiększania dostępności obiektów hotelarskich przez likwidację barier architektonicznych. Konkurs jest jednym z elementów szerszych działań, skierowanych do grupy hotelarzy, szkół hotelarskich oraz mediów branżowych. Ich zadaniem jest uwrażliwienie oraz otwarcie tych instytucji na potrzeby niepełnosprawnych turystów.

Projekt DIADA
Głównym celem tego projektu jest opracowanie oraz wprowadzenie nowego systemu szkoleń dla sektora turystycznego oraz zaangażowanie osób niepełnosprawnych. Program szkoleniowy oparty jest o narzędzia e-learingowe. DIADA ma podnieść kwalifikacje pracowników branży turystycznej.

Projekt "Turystyka dla Wszystkich"
Projekt realizowany jest przez Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze przy pomocy Funduszu Inicjatyw Obywatelskich. Jego celem jest sprawdzenie dostępności obiektów noclegowych, gastronomicznych, kulturalnych i sportowych oraz szlaków turystycznych, parków narodowych i krajobrazowych, a także środków transportu. Wykaz obiektów znajdzie się na tworzonej w ramach projektu stronie internetowej, która będzie platformą informacyjną dla niepełnosprawnych turystów.

Doświadczenia państw Unii Europejskiej w ułatwianiu podróżowania oraz korzystania z infrastruktury turystycznej dla osób niepełnosprawnych omawiane były podczas konferencji "Europa dla wszystkich - Dostępność turystyki", która odbyła się w dniach 18-19 stycznia bieżącego roku w Brukseli. Jej organizatorem był Wydział Turystyki w Dyrektoriacie ds. Przedsiębiorstw i Przemysłu Komisji Europejskiej.

W Wielkiej Brytanii wprowadzone zostały ułatwienia dla osób niepełnosprawnych pod hasłem ,,transport that works for everyone'', czyli "transport, który działa dla wszystkich". Przyjęta została również specjalna ustawa ,,Disability discrymination act'', dotycząca przeciwdziałaniu dyskryminacji osób niepełnosprawnych. Zapewnia ona osobom niepełnosprawnym prawo dostępu do dóbr, usług oraz urządzeń. W całej Wielkiej Brytanii dostępność autobusów dla osób niepełnosprawnych wynosi średnio około 50%, a w samym Londynie 100%. W większości angielskich miast do potrzeb osób niepełnosprawnych przystosowane są także taksówki.

We Włoszech, po przeprowadzeniu wielu badań okazało się, że największym problemem osób niepełnosprawnych nie są wcale bariery architektoniczne, ale brak wiarygodnych informacji.

We Francji 2 tysiące obiektów, między innymi: baza noclegowa, muzea, atrakcje turystyczne i punkty gastronomiczne oznakowane są logiem Turystyka i Niepełnosprawność . Zakłada się, że w tym roku przybędzie około tysiąca tego typu obiektów, a w 2008 roku kolejne 2 tysiące. Logo funkcjonuje już od 2001 roku, jednak w szerszej skali zaistniało dopiero w 2005 roku. W jego ramach utworzono oznakowanie dla 4 rodzajów niepełnosprawności: ruchowej, słuchowej, wzrokowej i umysłowej. W celu ustalenia tego oznakowania ściśle współpracowano z organizacjami pozarządowymi, które działają na rzecz osób niepełnosprawnych.

We Flandrii utworzono Accessibility Action Plan z hasłem "Tourism designed and open for all" - "Turystyka zaprojektowana i otwarta dla wszystkich". Przewidziano w nim 2 mln euro w latach 2002-2006 na zwiększanie dostępności oraz specjalne warsztaty np.: dla przewodników, którzy oprowadzają grupy niewidomych. Wprowadzane są także specjalne oznakowania dla osób niepełnosprawnych (Accessibility Label for Tourism sector, czyli Logo dotyczące dostępności w sektorze turystycznym).

W Słowenii gdzie 10% osób jest niepełnosprawnych, a 16,5% społeczeństwa jest ukończyło 65 lat stworzono specjalny National Action Plan for Persons with Disabilities, czyli Plan działań dotyczący osób niepełnosprawnych. Zagadnienia z tym związane zostały również ujęte w Strategii Turystyki w Słowenii 2007-2013.

Dyrektoriat Generalny ds. Zatrudnienia przygotował w 2004 roku Raport "2010 - Europa Dostępna dla Wszystkich". Dodatkowo wspiera też utworzenie Europejskiej Sieci na temat Dostępnej Turystyki (ENAT European Network for Accessible Tourism).