Zasady wjazdu i pobytu na terenie strefy Schengen

W związku z wejściem Polski do strefy Schengen kontrole na granicy powietrznej mają zostać zniesione do 30 marca 2008 r. Według harmonogramu, w tym czasie powinny być uruchomione specjalne przejścia dla obywateli ze strefy Schengen na lotnisku Okęcie w Warszawie.

Zniesienie kontroli dotyczy tylko obywateli państw, które przystąpiły do układu Schengen. A więc z państw Unii Europejskiej obowiązkowa kontrola ma miejsce w Wielkiej Brytanii, Irlandii oraz na Cyprze. Aby wjechać na terytorium Schengen, obywatele krajów trzecich muszą posiadać ważny dokument podróży a także wizę, jeśli jest ona wymagana. Aby uzyskać taką wizę, muszą spełnić następujące warunki:
- uzasadnić cel podróży oraz powód, dla którego planują pobyt,
- posiadać środki wystarczające na utrzymanie, zarówno w czasie pobytu, jak i na powrót do kraju zamieszkania lub na tranzyt do państwa trzeciego, do którego zainteresowana osoba ma zagwarantowany wjazd lub być w stanie legalnie zdobyć wyżej wymienione środki,
- nie mogą figurować na liście osób, którym odmówiono zgody na wjazd,
- nie mogą być uznawani za osoby, które mogą naruszyć porządek publiczny, bezpieczeństwo albo stosunki międzynarodowe jednej z umawiających się stron.

Podróżni ze Wschodu będą musieli przy ubieganiu się o wizę przedstawić polisę na nie mniej niż 30 tys. euro. Kwota ta ma zagwarantować pokrycie kosztów opieki medycznej we wszystkich krajach UE. Polisy dla gości z krajów nieobjętych układem z Schengen muszą pokrywać wszelkie wydatki związane z repatriacją w razie nagłych kłopotów ze zdrowiem albo pomocy medycznej lub szpitalnej.

Po przejściu kontroli granicznej cudzoziemiec może swobodnie przemieszczać się na terenie strefy Schengen. Zniesienie kontroli na przejściach lotniczych w nowych państwach Schengen nastąpi dopiero 30 marca 2008 r.

Państwa Schengen wydają następujące rodzaje wiz jednolitych, które dają posiadaczowi prawo wjazdu oraz pobytu na terytorium Schengen:
- wiza lotniskowa (A) - ważna tylko dla podróżujących samolotem, nie umożliwia jej posiadaczowi opuszczenia strefy tranzytowej lotniska,
- wiza tranzytowa (B) - pozwala na tranzyt przez terytorium Schengen, który nie przekracza pięciu dni,
- wiza krótkoterminowa (C) - daje prawo pobytu na terytorium Schengen do 90 dni, w ciągu sześciu miesięcy od momentu pierwszego wjazdu.

Oprócz wiz jednolitych kraje Schengen wydają również długoterminowe wizy narodowe (D) a także zezwolenia na pobyt, które są ważne tylko na terytorium kraju wydającego. Długoterminowe wizy narodowe umożliwiają ich posiadaczom nieprzekraczający pięciu dni bezwizowy tranzyt przez terytorium innych krajów strefy Schengen.

Z kolei posiadacze zezwoleń na pobyt, wydanych przez jeden z krajów Schengen, mogą podróżować po strefie przez okres nieprzekraczający trzech miesięcy. Wobec tego obcokrajowiec, który posiada wizę Schengen może wylądować na lotnisku w Berlinie, Pradze czy Madrycie, aby następnie udać się samolotem do Warszawy, nawet jeżeli granica powietrzna będzie otwarta dopiero 30 marca. Granica ta będzie bowiem otwarta tylko dla obywateli państw należących do strefy Schengen.

Szczegółowe informacje prawne zawierają:
- Ustawa z 24 sierpnia 2007 r. o udziale RP w Systemie Informatycznym Schengen oraz Informacji Wizowej (Dz.U. nr 165, poz. 1170),
- Konwencja Wykonawcza z dnia 19 czerwca 1990 r. do Układu z Schengen z dnia 14 czerwca 1985 r. między Rządami Państw Unii Gospodarczej Beneluksu, Republiki Federalnej Niemiec oraz Republiki Francuskiej w sprawie stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach.