W zasobie ANR znajduje się ponad 800 pałacyków i dworków

W zasobie Agencji Nieruchomości Rolnych pozostaje ponad 800 obiektów pałacowych, jednak tylko do kilkudziesięciu spośród nich nikt nie ma roszczeń, a co za tym idzie można je sprzedać. 200 zespołów zabytkowych ma swoich właścicieli, którym należy się prawo pierwokupu. To nie oznacza jednak, że mogą odzyskać nieruchomość za minimalną kwotę.

Reszta obiektów znajduje się w dzierżawie, a zatem nie może być sprzedana.

Rzecznik ANR Grażyna Kapelko wyjaśniła, że rzadko zdarza się, aby byli właściciele bądź ich spadkobiercy chcieli zakupić daną nieruchomość od Agencji, bowiem wartość tego typu obiektu jest wyceniana w oparciu o ceny rynkowe.

Zabytkowe pałacyki są sukcesywnie wystawiane przez Agencję na przetarg. W ciągu roku sprzedawanych jest kilkanaście takich obiektów. Większość z nabywców budynków to ich dzierżawcy (przysługuje im prawo pierwokupu).

Jednak wiele przetargów kończy się fiaskiem. Obiekty są często zniszczone, a zatem wymagają niemałych nakładów finansowych. Z tego powodu Agencja sprzedając historyczne obiekty ma możliwość obniżenia ceny o 50 proc., jeśli nabywca nieruchomości zobowiąże się wykonać prace renowacyjne w wyznaczonym terminie oraz pod nadzorem wojewódzkiego konserwatora zabytków. Przeznaczenie obiektu musi zostać uzgodnione z konserwatorem zabytków.

Kapelko dodała również, że na remont obiektu, który został wpisany do rejestru zabytków można uzyskać środki z programów unijnych.

Agencja chce w najbliższym czasie przeprowadzić przetarg na sprzedaż kilku atrakcyjnych obiektów pałacowych. Chodzi m.in. o zespół pałacowo-folwarczny wraz z 614 hektarami ziemi. Cena wywoławcza wynosi 2,5 mln zł.

Agencja przejmując ziemie tudzież inne nieruchomości po likwidowanych Państwowych Gospodarstwach Rolnych przejęła w sumie 2325 zespołów dworskich oraz pałacowo-parkowych, które są wpisane do rejestru zabytków. Do tej pory 1120 z nich udało się sprzedać, zaś 148 obiektów zostało wniesionych jako aport do spółek należących do ANR. Agencja posiada w swoim zasobie 825 obiektów, a w tym, w dzierżawie - 622, m.in. zespół pałacowy w Galewicach, gdzie znajduje się tu stadnina koni i w pałacu - restauracja.

Agencja ma prawo nieodpłatnie przekazać zabytkowy obiekt np. gminie. Gminy natomiast niechętnie godzą się na przejęcie budynków, bowiem są zmuszone ponosić koszty ich utrzymania, aby nie dopuścić do ich dalszego niszczenia.

Kapelko poinformowała, że do Agencji wpłynęło ponad 3 tys. wniosków od poprzednich właścicieli nieruchomości państwowych bądź ich następców prawnych. Według szacunków, mogą one dotyczyć nawet 600 tys. hektarów, a to stanowi ok. 25 proc. powierzchni gruntów, które pozostają w agencyjnym zasobie. Grunty zostały objęte roszczeniami reprywatyzacyjnymi, w myśl wytycznych premiera Jerzego Buzka z listopada 1997 r. i nie podlegają sprzedaży.

Roszczenia dotyczą gruntów, które są położone na terenie całej Polski, z wyjątkiem woj. dolnośląskiego oraz lubuskiego. Największa liczba wniosków wpłynęła w województw: kujawsko-pomorskiego (608 wniosków na pow. 118,8 tys. ha) i wielkopolskiego (660 wniosków na pow. 205,1 tys. ha). W tych regionach położonych jest prawie 70 proc. gruntów, do których zgłoszono roszczenia.

Najmniej wniosków roszczeniowych zostało odnotowanych w woj. opolskim (7 wniosków na pow. 1,9 tys. ha) oraz zachodniopomorskim (7 wniosków na pow. 1,0 tys. ha).

Ministerstwo Skarbu przygotowało projekt ustawy dotyczącej zadośćuczynienia za mienie utracone po wojnie. Zajmował się nim w maju tego roku Komitet Stały Rady Ministrów, jednak do tej pory nie trafił pod obrady rządu.

Kapelko poinformowała, że ustawowe rozwiązanie spraw zadośćuczynienia, m.in. za nieruchomości przejęte w ramach reformy rolnej, korzystnie wpłynęłoby na tempo oraz skalę prywatyzacji mienia, które znajduje się w gestii Agencji.