Sezon lato 2019 rozbudził już kilka obaw

Trójka organizatorów oferująca w nowym sezonie klientom najbardziej atrakcyjne ceny jest wprawdzie taka sama jak przed rokiem, ale poziomy tej atrakcyjności, które przed rokiem były o tej porze na podobnym poziomie, w obecnym stały się bardzo znacząco różne - twierdzą analitycy TravelDATA.

Instytut Badań Rynku Turystycznego TravelDATA, zajmujący się gromadzeniem danych z rynku zorganizowanej turystyki wyjazdowej publikuje Analizę Cen Imprez Turystycznych dotyczącą wyjazdów w sezonie letnim 2019. Obejmuje ona okres pierwszego pełnego tygodnia sierpnia, czyli 5-11 sierpnia 2018 roku.

W przekroju atrakcyjności ofert organizatorów sezon letni i zimowy stały się zupełnie odmienne
Obecnie najwięcej emocji w branży budzą wzajemnie powiązane kwestie głębokiej nierównowagi popytowo-podażowej na rynku wycieczek oraz ofensywna polityka cenowa jednego z dużych branżowych graczy, którym jest biuro TUI Poland. Pewne znaczenie wydają się mieć potencjalne problemy wynikające z możliwych trudności miejsc w liniach czarterowych (zmiany organizacyjne i biznesowe w liniach Small Planet), jak też skutki okresowej zmiany podejścia do polskiego rynku przez tanich przewoźników, w tym zwłaszcza do połączeń na kierunkach turystycznych.

Jak już zaznaczano w poprzednim materiale na razie w zakresie oferowanych cen wycieczek rysuje się bardzo ciekawy obraz dwóch całkowicie odmiennych sytuacji, zwłaszcza w odniesieniu do propozycji cenowych oferowanych przez wymienionego ofensywnego biznesowo organizatora. Odnośnie sezonu zimowego (materiał sprzed tygodnia) można na razie ogólnie stwierdzić, że oferta poszczególnych organizatorów jest generalnie dość zrównoważona, a wyraźne przewagi w zakresie atrakcyjności cen rozkładają się na poszczególnych kierunkach w sposób zróżnicowany.

Sezon lato 2019
W tym miejscu należałoby jedynie stwierdzić, że trójka organizatorów oferująca w nowym sezonie klientom najbardziej atrakcyjne ceny jest wprawdzie taka sama jak przed rokiem, ale poziomy tej atrakcyjności, które przed rokiem były o tej porze na podobnym poziomie, w obecnym stały się bardzo znacząco różne.Biuro TUI Poland podeszło do sezonu letniego 2019 w sposób na razie bardzo ofensywny. Uwidacznia się to bardzo wyraźnie w odniesieniu do wszystkich trzech stosowanych podejść, czyli do porównań ogólnych rocznych zmian średnich cen ofert (czyli rok do roku), do liczby wysoce atrakcyjnych ofert w przekroju kierunków i kategorii hoteli, oraz do wyników średniego przekrojowego odchylenia od cen konkurentów uwzględniającego kierunki wspólne.

Taka sytuacja nie przesądza o obrazie reszty sezonu w tym zakresie, bowiem w sezonie poprzednim atrakcyjność ofert tego biura generalnie stopniowo słabła, a symptomy takich właśnie zmian widoczne są również w kilku ostatnich tygodniach.

Koniunktura w sprzedaży lata niepokojąco słabsza niż przed rokiem
Kolejnym dużym zmartwieniem dla organizatorów mogą stać się bardzo słabe na razie wyniki sprzedaży lata wynikające z bieżących statystyk sieci sprzedaży Wakacje pl. Przybliżone zaawansowanie sumarycznej sprzedaży wydaje się obecnie być na poziomie niewiele ponad połowy (ok. 55 procent) zaawansowania dla sezonu lato 2018 o tej samej porze i to przy wcześniejszym starcie sprzedaży wycieczek, który nastąpił u wielu z organizatorów.

Biorąc pod uwagę trzy zasadnicze czynniki, którymi są przewidywany wzrost sprzedaży rok do roku, wzrastający udział sprzedaży w kanałach własnych wiodących organizatorów intensywnie promujących taką sprzedaż w pierwszym okresie first minute, a która nie jest uwidoczniona w statystykach Wakacji.pl, jak też najprawdopodobniej bardzo dobrą sprzedaż oferty (w ostatnim okresie najtańsza na rynku) biura TUI Poland, której około 2/3 wymyka się obecnie statystykom sprzedaży sieci agenta, można na razie oszacować, że bezwzględna wartość sprzedaży pozostaje na razie na poziomie około 15-16 procent poniżej poziomu zeszłorocznego w tym samym okresie.

Dekonsumpcja asekuracyjna ante portas?
Jedną z potencjalnych ważnych przyczyn takiej sytuacji może być zjawisko dekonsumpcji asekuracyjnej, które w największym skrócie i w tej odmianie, czyli przy nabywaniu dość kosztownych usług dalszej potrzeby, polega na ograniczaniu zakupów gospodarstw domowych w obawie przed niekorzystnymi zmianami ich sytuacji dochodowej w średnioterminowym okresie. Takie obawy mogą być związane z niepewnością odnośnie wyników wyborów, których w okresie najbliższego półtora roku mamy cztery, w tym bardzo ważne dla ogólnej sytuacji społeczno politycznej wybory parlamentarne.

Zjawisko to może być kluczowe dla prawidłowego oszacowania obszarów równowagi popytowo-podażowej w turystyce zwłaszcza wyjazdowej i bardzo istotne dla realizowanych przez organizatorów wyników finansowych. Innymi przyczynami może być bardzo dobra pogoda w kraju, oraz próby zorientowania się, czy w nowym sezonie można liczyć na podobne przeceny wycieczek, jakie miały miejsce w tym roku.

Jest już za późno na badanie modelowe w zakresie dekonsumpcji
Zjawisko to, w szczególności w odniesieniu do mniej istotnej branży jaką jest turystyka, pozostaje w zasadzie nie zbadane. Jego wpływ został zasygnalizowany na wykresach podczas wiosennej konferencji na bazie zmian konsumpcji, które miały miejsce podczas wyborczego roku 2015. Zasięg i siłę dekonsumpcji trudno jest przewidzieć intuicyjnie ex ante przy braku odpowiednio opracowanej wiedzy ex post na bazie przynajmniej kilku koherentnych przypadków (krajów).

Doświadczenia węgierskie dla nas mało przydatne
Mogłoby się wydawać, że przydatne mogą być doświadczenia węgierskie bazujące na bardziej niż u nas rozpoznanych zależnościach dotyczących dekonsumpcji asekuracyjnej związanej z wyborami, jako że inżynieria wyborcza jest tam nad wyraz rozwinięta. Niestety spadek konsumpcji w okresie przedwyborczym nie wynikał tam z wątpliwości odnośnie wyników wyborów parlamentarnych, gdyż pozycja koalicji rządzącej i premiera Orbana w żadnym wariancie nie była poważnie zagrożona, ale z obaw politycznie dość doświadczonych Węgrów przed powyborczym spowolnieniem tempa wzrostu dochodów (głównie wynagrodzeń), w czym Węgry były przez prawie dwa lata światowym liderem.

Taką tezę w dużym stopniu potwierdza fakt, że gdy okazało się, że w trzeciej kadencji bardzo szybki wzrost dochodów będzie jednak kontynuowany, konsumpcja (w relacji do zmian dochodów) uległa poprawie, a poparcie dla partii rządzącej wzrosło do historycznych poziomów oraz nienotowanych w żadnym innym kraju OECD (wyższe jest tylko w Singapurze).

Na kłopoty Rainbow
W takiej sytuacji nadmiaru trudno kwantyfikowalnych zjawisk mających wpływ na popyt w turystyce, czyli również na określenie obszaru rynkowej równowagi podażowo-popytowej dobrym rozwiązanie może być położenie dużego nacisku na elastyczność rozwiązań biznesowych pozwalających po prostu na dostosowanie się w stopniu zadowalającym do bieżącej sytuacji rynkowej. O tej właśnie kwestii mówił ostatnio kilkakrotnie prezes biura Rainbow Grzegorz Baszczyński w udzielanych wywiadach i komentarzach dotyczących wyników i planów biznesowych na kolejny rok w turystyce.

Mniejsi organizatorzy mogą nie sprostać koniecznej elastyczności
Wymóg elastyczności stawia w lepszym położeniu dużych organizatorów negocjujących bezpośrednio z liniami lotniczymi i wynajmującymi całe samoloty, a także udostępniającymi bloki miejsc mniejszym konkurentom. Jest to niekorzystny czynnik z punktu widzenia optymalizacji programowej, a co za tym idzie rentowności i stabilności finansowej mniejszych biur podróży.

Również samo zjawisko wahań popytu powodowane zjawiskiem dekonsumpcji może obniżać bieżąco realizowany poziom cen i w konsekwencji bezpośrednio ujemnie oddziaływać na efektywność i stabilność finansową takich organizatorów. Może to powodować wzrost ryzyka stabilności w tej grupie podmiotów, o ile nie znajdzie ona skutecznego antidotum na tego typu negatywne zjawiska.

Zmiany w zakresie rynków docelowych
Wykres przedstawia udziały rynkowe rezerwacji pięciu wiodących kierunków w turystyce wyjazdowej Polaków, dla poszczególnych miesięcy oraz zbiorczo za okres od kwietnia 2019 do września 2019 (danych o rezerwacjach na październik 2019 jeszcze nie podano).

Sprzedaż wycieczek nadal spada znacznie szybciej niż przed rokiem
Najnowszy pięćdziesiąty z kolei raport z systemu MerlinX dotyczący wyników sprzedaży w sezonie turystycznym 2017/18, z którym można się zaznajomić w mediach (40/2018), obejmujący pierwszy tydzień października przyniósł nadal dobrą sprzedaż, choć w relacji z korzystnym tygodniem poprzednim była ona o ponad 25 procent niższa. Ponieważ jednak baza do porównań rok do roku spadła w nieco mniejszej skali, to w rezultacie obniżyła się też roczna dynamika sprzedaży. Dla najważniejszych w branży imprez lotniczych wyniosła ona +12,8 procent, podczas gdy tydzień wcześniej wyniosła +23,4 procent, a przed dwoma tygodniami +38,8 procent.

Wysoka dynamika wzrostu sprzedaży przed rokiem (czarna linia) sprawiła, że pomimo niezbyt wysokiego wzrostu w tym sezonie, dynamika w ujęciu dwuletnim wyniosła bardzo wysokie + 77,1 procent. Przed tygodniem dynamika w tym ujęciu była na poziomie +60,5 procent, a przed dwoma tygodniami sięgnęła aż +88,1 procent. Po 13 tygodniach dużego marazmu (tygodnie 22-34), od ostatniego tygodnia sierpnia dwuletnia dynamika pozostaje w bardzo silnym trendzie wzrostowym, którego nadejście w tym mniej więcej okresie było sygnalizowane wcześniej wielokrotnie.

Istotne kwestie z zakresu cen turystycznych imprez
Niniejsze zestawienie obejmuje po raz pierwszy w tym roku porównanie cen dla wylotów w wysokim sezonie letnim 2019 definiowanym jako pierwszy pełny tydzień sierpnia (05.08-11.08 2019), zebranych w dniu 11 października z cenami dla tego samego okresu zebranych w dniu 4 października, a w porównaniach cen rok do roku z cenami zebranymi w dniu 13 października 2016 roku.

Należy zaznaczyć, że przedstawione bieżące porównania i zestawienia nie są jeszcze w pełni reprezentatywne, ponieważ ze względu na stosunkowo wczesny termin ich sporządzenia nie występują w nich jeszcze pełne oferty wielu touroperatorów, a ofert niektórych z nich nie ma wcale. Do tych ostatnich należy specjalizujące się w ofercie na kierunkach greckich biuro Grecos Holiday. Zapoznając się ze zmianami rok do roku średnich cen imprez czarterowych na najważniejszych kierunkach wyjazdów wypoczynkowych Polaków należy mieć na uwadze powyższe zastrzeżenie.

W minionym tygodniu, dla wycieczek z wylotami pomiędzy 5 i 11 sierpnia, średnie ceny spadły o 13 złotych, a największe zniżki cen odnotowano na Chalkidiki - o 167 złotych oraz na Zakintos i w Albanii - o 108 i 83 złote. Z kolei największe zwyżki średnich cen wycieczek w minionym tygodniu miały miejsce na Lanzarote - o średnio 116 złotych oraz w Portugalii i na Majorce - o 76 i 47 złotych. W analogicznym okresie przed rokiem i przed dwoma laty średnie ceny odpowiednio spadły o 35 złotych i wzrosły o 4 złote.





Badanie średniej ceny imprez wobec cen sprzed roku dla wylotów z okresu pierwszego pełnego tygodnia sierpnia 2019 pokazuje, że obecna średnia cena jest wyższa wobec średniej ceny dla poprzedniego sezonu o 57 złotych. Jest to na progu sprzedaży sezonu sytuacja odmienna niż miało to miejsce w połowie października 2017, gdyż wówczas średnia cena w porównaniu rok do roku była niższa o 28 złotych.

Również w przypadku wycieczek z nowego sezonu letniego czynniki o charakterze kosztotwórczym działały w kierunku zmniejszania marż ze sprzedaży wycieczek. Cena paliwa lotniczego (przyjmowana do kalkulacji obecnie, ale ponoszona według cen bieżących - z uwzględnieniem ewentualnego zabezpieczenia - w czasie bliskim realizacji wylotu) w minionym tygodniu nadal była zdecydowanie wyższa niż przed rokiem (3,09 wobec 2,35 zł/litr, czyli o 31,5 procent). Na zwyżkę kosztów działał też kurs złotego, który dla rozliczeń turystycznych osłabł o ponad 0,8 procent. W rezultacie czynniki zmian cen paliwa oraz kursów złotego zgodnie działały w kierunku powiększania średniego poziomu kosztów wycieczek w stopniu nieco wyższym niż w ostatnich tygodniach sezonu letniego 2018, czyli o około 110/120 złotych. \

W połowie października 2018 paliwo lotnicze drożało rok do roku z 2,22 zł/litr do 2,35 zł/litr, czyli o blisko 6 procent, ale złoty w relacji rok do roku umocnił się wówczas wobec amerykańskiego dolara i euro o średnio około 1,3 procent. W rezultacie ich wspólny wpływ na średnią zmianę kosztów cen wycieczek wyniósł wtedy w przybliżeniu minus 5-10 złotych.





Spośród dużych kierunków pod względem średnich cen wycieczek najmocniej w sezon weszły kierunki budżetowe, czyli Egipt i Turcja, na których średnie ceny rok do roku wzrosły o 150 i 125 złotych. Jest to sytuacja odwrotna niż w tym czasie przed rokiem, gdyż oba te kierunki notowały wówczas spadki cen w ujęciu rocznym, które wynosiły średnio 119 i 80 złotych.

Natomiast podobnie jak przed rokiem wyglądał środek stawki wśród wiodących kierunków, który zajmowały Bułgaria i Grecja z podobnymi do siebie średnimi wzrostami cen rok do roku, czyli o 45 i 40 złotych. Na progu poprzedniego sezonu, zmiany cen w tych krajach również dzieliło niewiele, gdyż wzrosły one o 5 złotych w Bułgarii, a spadły o 5 złotych w Grecji.

Tegorocznym liderem spadków są na razie Wyspy Kanaryjskie, gdzie ceny rok do roku obniżyły się o średnio 68 złotych. Podobnie jak w przypadku Egiptu i Bułgarii jest to sytuacja odwrotna do tej sprzed roku, gdy średnie ceny na tym kierunku wzrosły w ujęciu rocznym o 44 złote, czyli najwięcej spośród wiodących kierunków w polskiej zorganizowanej turystyce wyjazdowej.

Z mniej masowych kierunków wyraźnie największy wzrost średnich cen odnotowano na Malcie - o 337 złotych, a mniej istotnie wzrastały ceny w Maroku, Albanii, Tunezji i na Majorce - o odpowiednio 138, 93, 81 i 59 złotych. Prawie bez zmian pozostały ceny w Portugalii (wzrost o 1 złoty), a dość mocno obniżyły się ceny rok do roku na Cyprze - o 161 złotych.

W obecnym zestawieniu wyraźnie najgłębszą zniżkę średnich cen w porównaniu z ubiegłym sezonem wśród dużych i średnich organizatorów wykazuje oferta biura TUI Poland - tańsza rok do roku o około 185 złotych. Warto przypomnieć, że na progu sezonu 2018 oferta tego organizatora również wykazywała największy spadek cen (o 130 złotych), co oznacza, że średnie ceny ofertowe w ujęciu dwuletnim obniżyły się w tym biurze o średnio 315 złotych. Nieznacznie mniej kosztowna jest jeszcze oferta biura Sun & Fun - o 2 złote, zaś średnie ceny ofertowe u innych organizatorów są wyższe od cen sprzed roku w granicach od 57 do 497 złotych.

W tym, co dla turystów ma większe znaczenie, a zatem w liczbie najatrakcyjniejszych poziomów bieżących cen wycieczek, czyli na pierwszym lub drugim miejscu na 24 kierunkach i w trzech kategoriach hoteli, to pozycję lidera dość nieoczekiwanie zajęło biuro TUI Poland z liczbą 44 ofert (przed rokiem 37, a przed dwoma laty 17 takich ofert) przed biurami Rainbow z liczbą 33 ofert (przed rokiem 13, a przed dwoma laty 15 takich ofert) oraz ubiegłorocznym liderem takiego zestawienia, czyli biurem Itaka z liczbą 31 najbardziej atrakcyjnych ofert (przed rokiem i przed dwoma laty 32 i 39 takich ofert).

Najwięcej atrakcyjnych cenowo ofert na kierunkach egipskich proponowało biuro Coral Travel Wezyr - 7 ofert i TUI Poland -6 oferty, na kierunkach greckich - pod nieobecność biura Grecos Holiday - biura Itaka - 12 ofert oraz Rainbow i TUI Poland - 10 i 8 ofert, na kierunkach kanaryjskich biura TUI Poland - 8 ofert oraz Itaka i Rainbow - po 7 ofert, a na tureckich TUI Poland - 5 ofert oraz Itaka - 3 oferty. W Tunezji najwięcej takich ofert miało biura Rainbow - 6 ofert i Exim Tours - 4 oferty natomiast w Bułgarii tradycyjnie przodowało biuro TUI Poland - 3 oferty.