Sąd zastanawiał się, czy przy imprezie turystycznej też należy się odszkodowanie za opóźnienie lotu

Pasażerka leciała z Pragi na Islandię samolotem duńskiego przewoźnika. Transport był częścią usługi turystycznej zakupionej w biurze podróży. Lot był opóźniony, a pasażerka przed sądem domagała się od przewoźnika odszkodowania należnego z rozporządzenia 261/04. Czeski sąd nie wiedział, czy jest właściwy miejscowo do rozpatrywania tej sprawy, ani czy w przypadku gdy to nie turystka kupowała bilet, odszkodowanie jej się należy i wystąpił o opinię Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

r e k l a m a

Pasażer, który zarezerwował lot za pośrednictwem biura podróży, może wytoczyć powództwo o odszkodowanie z powodu dużego opóźnienia lotu przeciwko przewoźnikowi lotniczemu przed sądem właściwym ze względu na miejsce odlotu - uznał TSUE. Mimo braku umowy wiążącej owego pasażera z przewoźnikiem, powództwo to jest bowiem objęte zakresem spraw, w których przedmiotem postępowania jest umowa lub roszczenia wynikające z umowy w rozumieniu rozporządzenia w sprawie jurysdykcji, w związku z czym może ono zostać wytoczone przed sądem właściwym ze względu na miejsce świadczenia usługi przewozu lotniczego

Libuse Kralova zawarła z czeskim biurem podróży umowę o usługę turystyczną obejmującą, po pierwsze, transport lotniczy między Pragą (Republika Czeska) a Keflavíkiem (Islandia), który został zrealizowany przez duńskiego przewoźnika lotniczego Primera Air Scandinavia, a po drugie, nocleg w Islandii.

Lot z Pragi do Keflavíku w dniu 25 kwietnia 2013 r. był opóźniony o ponad cztery godziny. W związku z tym turystka wytoczyła przeciwko Primera Air Scandinavia przed sądem obwodowym nr 8 w Pradze powództwo o odszkodowanie na podstawie rozporządzenia w sprawie praw pasażerów w transporcie lotniczym, żądając zapłaty kwoty 400 EUR.

Sąd krajowy powziął wątpliwości co do tego, czy ma on jurysdykcję międzynarodową dla rozstrzygnięcia sporu, ponieważ, z jednej strony, zgodnie z rozporządzeniem w sprawie jurysdykcji przedsiębiorstwo mające siedzibę na terytorium państwa członkowskiego należy, co do zasady, pozywać przed sądy państwa członkowskiego jego siedziby. Z drugiej strony natomiast przepisy szczególne obowiązujące w dziedzinie umów lub roszczeń wynikających z umowy i pozwalające na wytoczenie powództwa również przed sądami miejsca wykonania zobowiązania (zgodnie z orzecznictwem sądem tym jest w przypadku usługi przewozu lotniczego sąd, w którego obszarze właściwości leży miejsce odlotu) znajdują zastosowanie co do zasady jedynie wtedy, gdy między stronami sporu występuje stosunek umowny.

Turystka zawarła jednak umowę nie z przewoźnikiem lotniczym, lecz z biurem podróży. Sąd czeski zmierza do ustalenia, czy w badanej sprawie pomiędzy pasażerem a przewoźnikiem lotniczym występuje stosunek umowny umożliwiający pierwszemu z nich na wytoczenie powództwa przeciwko drugiemu z nich przed tymże sądem jako sądem właściwym ze względu na miejsce odlotu opóźnionego lotu.

W wyroku Trybunał przypomniał po pierwsze, że pojęcie obsługującego przewoźnika lotniczego, na którym ciążą obowiązki na mocy rozporządzenia w sprawie praw pasażerów, obejmuje nie tylko przewoźnika lotniczego wykonującego lub zamierzającego wykonać lot zgodnie z umową zawartą z pasażerem, lecz również przewoźnika lotniczego działającego w imieniu innej osoby, prawnej lub fizycznej, która zawarła umowę z tym pasażerem.

W sytuacji takiej jak zaistniała w postępowaniu przed sądem krajowym, gdy przewoźnik wykonuje lot w imieniu biura podroży, które zawarło umowę z pasażerem, pasażer ten może w przypadku dużego opóźnienia lotu powołać się wobec przewoźnika na rozporządzenie w sprawie praw pasażerów w transporcie lotniczym, nawet jeśli pasażer i przewoźnik lotniczy nie zawarli ze sobą umowy.

Następnie Trybunał przypomniał, że mimo iż zawarcie umowy nie stanowi przesłanki stosowania przepisów szczególnych rozporządzenia w sprawie jurysdykcji obowiązujących w dziedzinie umów lub roszczeń wynikających z umowy, powołanie się na te przepisy zakłada niemniej jednak dobrowolne zaciągnięcie zobowiązania przez jedną stronę względem drugiej.

W kwestii tej Trybunał podkreślił, że obsługującego przewoźnika lotniczego, który, tak jak Primera Air Scandinavia, nie zawarł umowy z pasażerem, lecz jest wobec tego pasażera zobowiązany do wywiązania się z zobowiązań ciążących na nim na mocy rozporządzenia w sprawie praw pasażerów w transporcie lotniczym w imieniu biura podróży, należy uważać za wykonującego zobowiązania, na które swobodnie wyraził zgodę wobec owego biura podróży. Trybunał uściślił przy tym, że zobowiązania te wywodzą się z umowy o usługę turystyczną, którą pasażer zawarł z biurem podróży.

W tych okolicznościach Trybunał zauważył, że powództwo o odszkodowanie z powodu dużego opóźnienia lotu, wytoczone przez tego pasażera przeciwko obsługującemu przewoźnikowi lotniczemu, który nie jest kontrahentem wspomnianego pasażera, należy uznać za wytoczone w sprawie, w której przedmiotem postępowania jest umowa lub roszczenia wynikające z umowy.

W konsekwencji, w takiej sytuacji pasażer może, zgodnie z orzecznictwem, wytoczyć przeciwko przewoźnikowi powództwo o odszkodowanie przed sądem właściwym ze względu na miejsce odlotu.