Nowa odsłona portalu Zabytek.pl ma być bardziej przyjazna turystom

Narodowy Instytut Dziedzictwa uruchomił nową wersję portalu Zabytek.pl. To pełny zbiór blisko 500 tys. obiektów zabytkowych wpisanych do rejestru i krajowej ewidencji zabytków, w tym obecnie ponad 444 tys. zabytków archeologicznych, ponad 160 tys. zabytków nieruchomych, 114 miejsc z tytułem Pomnika Historii oraz 16 wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Zabytek.pl prezentuje informacje o zabytkach w Polsce wraz z ich opisami i multimedialnymi treściami: archiwalnymi i aktualnymi zdjęciami, modelami 3D obiektów, chmurami punktów, zdjęciami panoramicznymi 360 st., filmami dokumentalnymi, skanami starych planów budynków czy lokalizacją obiektów. Gromadzi także ekspercką wiedzę o zabytkach podaną w nowoczesnej i przyjaznej formie dla nieprofesjonalnego użytkownika. Teraz zawodowi globtroterzy jak i amatorzy turystyki mogą planować podróże z uwzględnieniem szlaków architektury zabytkowej, parków, ogrodów, cmentarzy wojennych czy zabytków archeologicznych, zgłębiając jednocześnie historię i doceniając dziedzictwo kulturowe naszego kraju. Obecnie Zabytek.pl udostępnia prawie 75 tys. zdjęć, przedstawiających obiekty zabytkowe wpisane do rejestru. Liczba ta stale rośnie, gdyż sukcesywnie dodawane są nowe treści. Oprócz zdjęć, not i opisów zabytków na portalu można przeglądać 36 kolekcji tematycznych oraz niemal 100 wycieczek prezentujących dziedzictwo kulturowe z 16 województw. Ponadto na stronie dostępne są 82 filmy zrealizowane z TVP Kultura, prezentujące zabytkowe perły, posiadające status Pomnika Historii.

Portal realizuje misję Narodowego Instytutu Dziedzictwa: gromadzenia i upowszechniania wiedzy o dziedzictwie kulturowym poprzez udostępnianie archiwalnych i najnowszych zasobów dla służb związanych z ochroną i opieką nad zabytkami: konserwatorów, architektów, urbanistów, archeologów czy jednostek samorządu terytorialnego - mówi Bartosz Skaldawski dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa.

Na portalu Zabytek.pl użytkownicy mogą zakładać swoje konta, co umożliwia im współtworzenie treści portalu poprzez dodawanie własnych zdjęć i opisów, dodawanie obiektów do listy ulubionych, a także zapisanie się do newslettera. Ilość materiałów cyfrowych udostępnianych na portalu stale rośnie. Strona wyposażona została w zaawansowaną wyszukiwarkę, która pozwala na znalezienie obiektów
i dokumentów wg:

• < kategorii tematycznych (np. wyszukanie Pomników Historii, stanowisk archeologicznych, zabytków z Listy światowego dziedzictwa UNESCO itp.),
  
• funkcji (np. kościoły, kamienice, zamki, grodziska, kurhany itp.),
  
• rodzaju dokumentu (np. karta biała, karta KEZA, itp.)
  
• nazw własnych (np. wezwania kościoła lub nazwy własnej obiektu) lub według przynależności administracyjnej (np. zabytki z Zielonej Góry),
  
• przedziałów czasowych korzystając z osi czasu.

Praktycznym rozwiązaniem dla zalogowanych użytkowników jest również możliwość zgłoszenia problemu przy każdym obiekcie. System sam zaklasyfikuje rodzaj zagrożenia, a następnie przyporządkuje i wyśle zgłoszenie do właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków.
Portal Zabytek.pl zintegrowany jest z portalem mapowym administrowanym przez Instytut. Każda informacja o lokalizacji obiektu oraz jego podstawowych cechach, została umieszczona zgodnie ze szczegółowymi informacjami zawartymi w bazie danych przestrzennych NID. Widok mapy wykorzystuje również dane OpenStreetMap, które pozwalają na łatwą identyfikację wszystkich obiektów umieszczonych na portalu. Integracja z popularnym portalem mapowym Google Maps pozwala użytkownikowi wyznaczyć trasę do interesującego go zabytku przy wykorzystaniu urządzenia mobilnego.

Zakładki "kolekcje i "wycieczki". mogą być pomocne przy planowaniu tras wycieczek. Pierwsza z nich grupuje obiekty w odpowiednio przygotowanych kategoriach tematycznych np. "Architektura rezydencjonalna na terenie województwa śląskiego" czy "Zamki krzyżackie na Ziemi Chełmińskiej i Michałowskiej". Druga umożliwia korzystanie z propozycji już gotowych wycieczek szlakiem zabytków, a zalogowanym użytkownikom, pozwala na stworzenie własnych tras. Wycieczki można konstruować w oparciu o dobór typów obiektów, które chcemy zwiedzić, rodzaj transportu (rowerowa, piesza, samochodowa), położenia geograficznego i czasu jej trwania. Tak przygotowaną wycieczkę można opublikować na portalu, zapisać w formie pliku PDF lub z wykorzystaniem urządzenia mobilnego z GPS nawigować się między kolejnymi punktami i eksportować wycieczki w formie ścieżek Google.

Część zabytków zaprezentowanych na podstronach portalu, posiada wizualizację 3D w postaci siatkowych modeli MESH lub zarejestrowanych w wyniku skanowania laserowego chmur punktów, a udostępnianych za pomogą autorskiej aplikacji Narodowego Instytutu Dziedzictwa pod nazwą Cumulus. Model MESH pokazuje uproszczoną bryłę budynku oraz fotorealistyczną teksturę powierzchni zewnętrznych, natomiast chmura punktów jest wynikiem rejestrowania przestrzeni z rozdzielczością do 5 mm, dając precyzyjny, złożony z miliardów punktów, wirtualny model obiektu. Zabytek.pl udostępnia obecnie 50 chmur punktów pochodzących ze skaningu laserowego 3D, 30 modeli MESH oraz 170 rysunków inwentaryzacyjnych CAD.

Narodowy Instytut Dziedzictwa wystartował także z profilem na Instagramie, który ma zachęcić najmłodsze pokolenia Polaków do odkrywania i zdobywania wiedzy na temat historii i dziedzictwa kulturowego. Projekt jest odpowiedzią na potrzebę prostych i interaktywnych form edukacyjnych i ma wspierać działanie nowej odsłony portalu zabytek.pl.

Narodowy Instagram Dziedzictwa to forma promocji i edukacji poprzez zaangażowanie młodych w naturalnym dla nich środowisku, jakim jest Internet. Profil NID przybrał formę interaktywnej mozaiki, której działanie inspirowane jest portalem zabytek.pl prezentującym atrakcyjne i merytoryczne treści: opisy, obecne i archiwalne zdjęcia obiektów zabytkowych, skany planów i rzutów architektonicznych, modele 3d zabytków, zdjęcia panoramiczne, a także filmy dokumentalne. Koncepcja Narodowego Instagrama Dziedzictwa wykorzystuje narzędzie osi czasu, po której można podróżować, odkrywając różne ciekawostki z kolejnych epok i okresów - obecnie na profilu można odkryć historię zabytków od prehistorii do początków średniowiecza.