Rada UE przyjęła przepisy zwiększające prawa pasażerów kolei

Rada Unii Europejskiej w poniedziałek, 25 stycznia przyjęła nowe przepisy, które zwiększą ochronę pasażerów kolei.

Reforma praw pasażerów kolei zwiększy prawa wszystkich pasażerów, a zwłaszcza osób z niepełnosprawnościami lub o ograniczonej możliwości poruszania się. Nowe przepisy mają sprawić, że m.in. łatwiej będzie będzie zmienić trasę i popularniejsze staną się bilety przesiadkowe, co zapewni większą ochronę w razie utraty połączenia.

Rozporządzenie to stanowi istotny postęp, jeśli chodzi o dostępność usług kolejowych dla osób o ograniczonej możliwości poruszania się. Zarządcy infrastruktury i przedsiębiorstwa kolejowe będą musieli dostosować się do nowych przepisów i sprawić, że usługi kolejowe stopniowo staną się dostępne dla wszystkich użytkowników. Kolejnym przełomem jest obowiązek zapewnienia miejsc dla rowerów w pociągach, które zazwyczaj nie są w stanie oferować usług transportowych "od drzwi do drzwi". Integracja niezmotoryzowanych rodzajów transportu poprawi mobilność pasażerów i zwiększy atrakcyjność kolei - powiedział Pedro Nuno Santos, portugalski minister infrastruktury i mieszkalnictwa, przewodniczący Rady Unii Europejskiej.

W rozporządzeniu zwiększono liczbę różnych usług kolejowych, w odniesieniu do których pasażerowie zyskają lepszą ochronę, gdyż liczne zwolnienia dopuszczone w obecnym rozporządzeniu zostaną stopniowo wycofane.

W przyszłości osobom z niepełnosprawnościami lub o ograniczonej możliwości poruszania się będą przysługiwały większe prawa, jako że zwolnienie pociągów regionalnych z większości przepisów dotyczących takich osób zostanie całkowicie wycofane do 2023 r. Gdy to nastąpi, we wszystkich pociągach regionalnych i dalekobieżnych w Unii zapewnione zostanie prawo do otrzymania pomocy przy wsiadaniu do pociągu i wysiadaniu z niego, o ile dostępny będzie odpowiednio wyszkolony personel.

Inne usprawnienia obejmują prawo do zakupu biletu w pociągu, jeżeli wcześniejszy zakup biletu nie był możliwy, lepsze informowanie pasażerów, szkolenie personelu i jaśniejsze zasady odszkodowań za zagubiony lub uszkodzony sprzęt ułatwiający poruszanie się. Wyprzedzenie, z jakim osoby z niepełnosprawnościami lub o ograniczonej możliwości poruszania się muszą zwrócić się o pomoc, zostanie skrócone z minimalnie 48 do 24 godzin. Przewoźnicy będą też zachęcani do dobrowolnego ustalania krótszych terminów.

Aby zachęcić do korzystania z transportu niezmotoryzowanego, ułatwi się pasażerom zabieranie rowerów do wagonu. Przedsiębiorstwa kolejowe będą musiały wydzielić miejsca na rowery i informować pasażerów o ich dostępności. Ogólna zasada nakaże zapewnienie w każdym pociągu miejsca na co najmniej cztery rowery. Po przeprowadzeniu konsultacji społecznych przedsiębiorstwa kolejowe mogą określić inną liczbę miejsc na rowery w zależności od rodzaju usługi, długości pociągu i przewidywanego zapotrzebowania na przewóz rowerów. Państwa członkowskie mogą też zwiększyć tę liczbę, jeżeli zapotrzebowanie okaże się wyższe. Wymogi dotyczące miejsc na rowery będą miały zastosowanie do taborów nowo zamawianych lub taborów starszych, przechodzących gruntowną modernizację.

Przedsiębiorstwa kolejowe zostaną zachęcone do zwiększenia oferty biletów przesiadkowych. Są to bilety jednorazowe, ważne na kilka kolejnych odcinków podróży. Umożliwiają skorzystanie z prawa do zmiany trasy i do odszkodowania w przypadku opóźnień lub utraty połączenia. Zapewnianie biletów przesiadkowych będzie obowiązkowe, jeśli pociągi w ramach tej samej podróży będzie obsługiwać jedno przedsiębiorstwo kolejowe, na przykład gdy podróż wymagać będzie przesiadki z pociągu regionalnego do dalekobieżnego.

Pasażerowie będą musieli być wyraźnie informowani o tym, czy bilety sprzedawane przez przedsiębiorstwo kolejowe w ramach jednej transakcji handlowej stanowią bilet przesiadkowy. W razie braku tej informacji przedsiębiorstwo kolejowe będzie ponosiło taką samą odpowiedzialność jak przy sprzedaży biletów przesiadkowych.

Nowe przepisy doprecyzowują i poszerzają zasady ochrony w przypadkach, gdy pasażerowie muszą zmienić trasę, aby dotrzeć do celu. Przedsiębiorstwo kolejowe we wszystkich okolicznościach będzie zobowiązane do podjęcia próby takiej zmiany, nawet jeśli wiązać się to będzie z podróżowaniem alternatywnymi środkami transportu. Jeśli przedsiębiorstwo nie zdoła przedstawić pasażerowi dostępnych opcji w ciągu 100 minut, pasażer będzie mógł samodzielnie skorzystać z alternatywnego transportu publicznego, a przedsiębiorstwo będzie musiało zwrócić mu poniesione koszty.

Minimalne odszkodowanie za opóźnienie nie ulegnie zmianie: 25% ceny biletu w przypadku opóźnienia wynoszącego od 60 do 119 minut i 50% ceny biletu w przypadku opóźnienia wynoszącego 120 minut lub więcej.

Klauzula siły wyższej w odniesieniu do odszkodowania za opóźnienie zagwarantuje pewność prawa i wyrówna warunki działania względem innych rodzajów transportu, dla których takie klauzule już istnieją. Przedsiębiorstwa kolejowe nie będą musiały wypłacać odszkodowań za opóźnienia lub odwołania w okolicznościach, których nie dało się uniknąć, takich jak ekstremalne warunki pogodowe, poważne klęski żywiołowe lub kryzysy zdrowotne, np. spowodowane pandemią. Zwolnienie to nie będzie obejmowało strajków pracowników kolei. Ponadto obowiązek dokonania zmiany trasy zostanie utrzymany nawet wtedy, gdy wystąpi siła wyższa.

Rada UE przyjęła swoje stanowisko w pierwszym czytaniu. Akt musi teraz zostać przyjęty przez Parlament Europejski w drugim czytaniu, a następnie ukaże się w Dzienniku Urzędowym UE. Znowelizowane rozporządzenie wejdzie w życie 20 dni po publikacji. Zacznie obowiązywać dwa lata później. Jedynym wyjątkiem są wymogi dotyczące miejsc na rowery, które zaczną obowiązywać cztery lata po wejściu rozporządzenia w życie.