Nowe polskie wpisy na Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości

Na dorocznej, 16. sesji odbywającej się w dniach 13-18 grudnia 2021 r. Międzyrządowy Komitet ds. Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego podjął decyzję o nowych wpisach na trzy międzynarodowe listy tworzone w ramach Konwencji UNESCO z 2003 r. Sesja odbywała się w trybie online - poinformował Polski Komitet ds. UNESCO.

r e k l a m a

Polskie tradycje związane z sokolnictwem zostały włączone do wpisu międzynarodowego "Sokolnictwo, żywe dziedzictwo ludzkości" (Falconry, a living human heritage), które zostało wpisane na Reprezentatywną Listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości po raz pierwszy w roku 2010. W 2021 r. międzynarodowy wpis został rozszerzony już po raz trzeci i obecnie obejmuje tradycje związane z sokolnictwem w 24 krajach: Zjednoczonych Emiratach Arabskich (koordynator wniosku), Arabii Saudyjskiej, Austrii, Belgii, Chorwacji, Czechach, Francji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Katarze, Kazachstanie, Kirgistanie, Maroku, Mongolii, Niemczech, Pakistanie, Polsce, Portugalii, Republice Korei, Słowacji, Syrii, na Węgrzech i we Włoszech. W krajach, które przystąpiły do wspólnego wpisu, występują podobne tradycje i praktyki, w tym metody szkolenia ptaków, opieki nad nimi związanej z więzią emocjonalną i wykorzystywany sprzęt. W związku z sokolnictwem powstało szersze dziedzictwo kulturowe, które obejmuje stroje, tradycje kulinarne, śpiew, muzykę, poezję, tańce oraz zwyczaje pielęgnowane przez poszczególne społeczności.

Tradycja dywanów kwiatowych na procesje Bożego Ciała ("Flowers carpets tradition for Corpus Christi processions") jest drugim po "Szopkarstwie krakowskim" krajowym wpisem na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości. Licząca ponad dwieście lat tradycja układania dywanów kwiatowych na procesje Bożego Ciała w Spycimierzu nadal co roku łączy mieszkańców tej miejscowości. Układają oni kwiatowy wzór na odcinku drogi przed ich domem lub wyznaczonym odcinkiem na trasie procesji. Dywan osiąga nieraz prawie 2 km długości. Wzory z kwiatów przedstawiające różnorodną symbolikę są projektowane przez całe wielopokoleniowe rodziny. Do ułożenia dywanu wykorzystywane są wyłącznie kwiaty polne zbierane w najbliższej okolicy i ogrodowe, często pielęgnowane przez mieszkańców w przydomowych ogródkach specjalnie na tę okazję. Przy tworzeniu dywanu wykorzystuje się także ziemię, piasek, korę i świeżo ściętą trawę lub tatarak. Kwiaty zbierane są kilka dni przed procesją, a wspólne układanie dywanu rozpoczyna się rano w dniu Bożego Ciała i trwa kilka godzin.

Jak podkreślono we wniosku "w efekcie powstaje ulotne i piękne dzieło, które jest manifestacją religijności, ale także kreatywności, poczucia estetyki i wyjątkowej wrażliwości na piękno natury". W układanie dywanu zaangażowani są także mieszkańcy innych wsi należących do parafii. Wspólne doroczne przedsięwzięcie jest okazją do okazywania sobie pomocy i podtrzymywania więzi sąsiedzkich. Tradycja ta trwale kształtuje lokalną tożsamość i co roku wielu byłych mieszkańców odwiedza swoje rodziny specjalnie po to, aby wziąć udział w układaniu dywanu kwiatowego. Wpis obejmuje tradycję układania dywanów kwiatowych w Spycimierzu w gminie Uniejów w województwie łódzkim oraz w miejscowościach Klucz, Olszowa, Zimna Wódka w gminie Ujazd oraz w Zalesiu Śląskim w gminie Leśnica w województwie opolskim.