Wybory w Turcji: robi się coraz ciekawiej

Zarówno polskie, jak też światowe media przejawiają małe zainteresowanie de facto bardzo istotnymi, czyli jednoczesnymi prezydenckimi i parlamentarnymi wyborami w Turcji, które mogą zdeterminować wieloletnią przyszłość tego ważnego gospodarczo i politycznie kraju- twierdzą eksperci TravelDATA.

Instytut Badań Rynku Turystycznego TravelDATA, zajmujący się gromadzeniem danych z rynku zorganizowanej turystyki wyjazdowej publikuje Analizę Cen Imprez Turystycznych dotyczącą wyjazdów w sezonie letnim 2018. Obejmuje ona okres pierwszego pełnego tygodnia sierpnia, czyli 6-12 sierpnia 2018 roku.

Ostatni tydzień w statystykach sieci Wakacje.pl
Tym razem przedstawiamy na początek zmiany udziałów skumulowanych najważniejszych kierunków dla polskiej zorganizowanej turystyki wyjazdowej w poszczególnych tygodniach w postaci wykresów z krótkim komentarzem dotyczącym ich przebiegu w ostatnim tygodniu.

Grecja: wzrost o 0,48% - kolejny dziewiąty już wzrost udziałów rynkowych tego kierunku po 13-tygodniowym trendzie spadkowym trwającym od połowy stycznia do połowy kwietnia. Maj i czerwiec z reguły są znacznie lepszymi miesiącami dla sprzedaży Grecji niż okresy wcześniejsze, ale w tym sezonie Grecja wyraźniej odzyskuje udziały niż w sezonie wcześniejszym. Jedną z przyczyn mogą być relatywnie korzystniejsze ceny tego kierunku na tle kierunków konkurencyjnych, tym bardziej, że tegoroczne zwyżki cen na nich utrzymują się tam na razie powyżej średniej ogólno-rynkowej.

Bułgaria: wzrost o 0,15% - pierwszy tydzień wzrostu udziałów rynkowych po 9 tygodniach spadków, który jest również widoczny w lepszych tendencjach cenowych dla tego kierunku. Powodem poprzedniej słabszej passy może być relatywnie mała atrakcyjność Bułgarii we wczesnym jeszcze okresie dla wyjazdów wypoczynkowych oraz pojawienie się w tym roku w maju po raz pierwszy konkurencji ze strony tanich przewoźników (Ryanair), zaś w kierunku lepszych pespektyw dla Bułgarii w jakimś stopniu działa jednoczesny słabszy okres dla sprzedaży Turcji i Egiptu.

Albania: wzrost o 0,04% - w okresie dużego popytu w okresie 10 luty-10 marca na ten kierunek średnie ceny na nim wyraźnie wzrosły, co wraz z ówcześnie bardzo dobrą passą Tunezji i Egiptu doprowadziło do późniejszego znaczącego osłabienia tempa sprzedaży trwającego w sumie 7 tygodni. Coraz korzystniejsze w międzyczasie ceny wycieczek do Albanii wyhamowały jednakże tempo spadku jej udziału w rynku, a w minionych czterech tygodniach odnotowano już - średnio rzecz biorąc - ich stabilizację.

Tunezja: spadek o 0,04% - regularnie zyskiwała na znaczeniu od czwartego tygodnia stycznia do końca marca, co mogło wynikać z relatywnie bardzo niskich cen oraz odłożonego popytu z trzech poprzednich sezonów. Przed 11 tygodniami osiągnęła dotychczasowe apogeum udziałów rynkowych. W sześciu ostatnich tygodniach - po przejściowej stabilizacji - notowano już spadki udziałów rynkowych.

Hiszpania: spadek o 0,17% - traciła udziały rynkowe już po raz szósty z rzędu. Wcześniejsze 10-tygodniowe wyraźne zyskiwanie udziałów rynkowych przez ten kierunek mogło mieć związek z dużą sprzedażą na tygodnie przedwakacyjne, w których ceny Hiszpanii były i historycznie i relatywnie bardzo korzystne. W takiej sytuacji cenowej kierunek bardziej premiowy jakim jest Hiszpania powinien zyskiwać udziały rynkowe do czasu wystąpienia wyraźniejszego ożywienia popytu w Polsce B, co właśnie (z wahaniami) ma miejsce i zgodnie z przewidywaniami doprowadziło do zastopowania dalszej ekspansji Hiszpanii.

Turcja: spadek o 0,17% - kierunek od końca marca wykazuje spore wahania tempa sprzedaży. Po ostatnim sporym jednotygodniowym wzroście rynkowych udziałów w sprzedaży (o 0,25%) Turcja powróciła do spadków, co mogło wpłynąć na spłycanie spadków Bułgarii i wspierać wzrosty na kierunkach greckich. Tym razem Turcja traciła w czerwcu i sierpniu, a zyskiwała w lipcu.

Jednym z warunków ponownego bardziej systematycznego zyskiwania udziałów w rynku są atrakcyjniejsze poziomy cen wycieczek do tego kraju, co jednakże zależy od determinacji organizatorów w zapowiedzianym uzupełnianiu zbyt konserwatywnie zaplanowanych programów czarterowych. W tym procesie mogłoby ewentualnie pomóc obserwowane ostatnio coraz wyraźniejsze spowolnienie sprzedaży kierunków tureckich w Niemczech, które można wiązać z obawami związanymi ze zbliżającymi się w wyborami prezydenckimi i parlamentarnymi oraz ostrzeżeniami niemieckiego MSZ przed wyjazdami do Turcji.

Egipt: spadek o 0,27% - czwarty kolejny tydzień relatywnie słabej sprzedaży tego kierunku, który we wcześniejszej fazie sprzedaży - od pierwszego tygodnia stycznia do przedostatniego w kwietniu - znacznie zyskiwał na znaczeniu. Obecna sytuacja może mieć związek z częściową utratą przewagi w atrakcyjności cenowej nad kierunkami konkurencyjnymi w tym zwłaszcza z perspektywy porównań z analogiczną sytuacją przed rokiem.

Wybory w Turcji: robi się coraz ciekawiej
Zarówno polskie, jak też światowe media przejawiają nieproporcjonalnie małe zainteresowanie de facto bardzo istotnymi, czyli jednoczesnymi prezydenckimi i parlamentarnymi wyborami w Turcji, które mogą zdeterminować wieloletnią przyszłość tego ważnego gospodarczo i politycznie kraju. Wybory te są dość niespodziewane, bowiem zostały ogłoszone 18 kwietnia na półtora roku przed pierwotnie planowanym terminem. Dość niespodziewane były też (do końca maja) wyniki licznych sondaży, które dawały obecnemu prezydentowi Recepowi Erdoganowi jedynie nikłą przewagę w drugiej decydującej turze wyborów prezydenckich, a jego partii AKP (Partia Sprawiedliwości i Rozwoju) wraz z koalicjantem MHP (Partia Ruchu Narodowego) około 46 procent poparcia i około 280 miejsc w 600 osobowym parlamencie.

Sondaże dają obecnie aktualnemu prezydentowi w drugiej rundzie mniej więcej 7 procentową przewagę nad najbardziej prawdopodobnym kandydatem Muharremem Ince (wcześniej był to jeden procent), a bardzo mocna wcześniej kandydatka Meral Aksener straciła sporo poparcia, gdyż wkraczający do sondaży nowi i bardziej konserwatywni wyborcy przeważnie nie akceptują kobiety w roli prezydenta państwa.

Uaktywnianie wyborcze społeczeństwa ma jednak swoją drugą stronę, a jest nią rosnące poparcie dla pro-kurdyjskiej HDP (Demokratyczna Partia Ludowa) ze strony ośmielonych i uaktywnionych jej zwolenników. W rezultacie ma ona coraz większe szanse na przekroczenie obowiązującego w Turcji 10-procentowego progu wyborczego, co może uniemożliwić partii prezydenckiej uzyskanie większości parlamentarnej. Warto też zaznaczyć, że według ostatnich sondaży wśród tureckich wyborców mieszkających w Niemczech HDP ma prawie 18-procentowe poparcie, będąc drugą partią pod względem popularności.

Rezultatem dalszego wzrostu poparcia dla HDP może być sytuacja, gdy prezydentem zostanie Recep Erdogan, ale sprawować władzę będzie bez większości parlamentarnej, co może powodować pewne trudności, ale limitowane, gdyż według nowej konstytucji władza prezydencka jest bardzo silna.

Konsekwencja takiej sytuacji dla polskiej branży turystycznej powinna być generalnie pozytywna, bowiem oznacza mniej więcej utrzymanie obecnego status quo wraz z utrzymaniem wystarczającego poziomu bezpieczeństwa w kraju. Warto jednak brać pod uwagę, że obecny prezydent dotąd skutecznie utrudniający dostęp tzw. tanim liniom do rynku rejsowych przewozów lotniczych może jednak zmienić zdanie, gdy sytuacja gospodarcza i postrzeganie Turcji jako celu turystycznych wyjazdów zmieni się tak bardzo, że potrzebny będzie nowy impuls do wzmocnienie tej tak ważnej dla Turcji gałęzi gospodarki.

Istotne kwestie z zakresu cen imprez turystycznych
Niniejsze zestawienie obejmuje po raz dwudziesty piąty w sezonie i dziewiętnasty w tym roku kalendarzowym porównanie cen dla wylotów w wysokim sezonie letnim 2018 definiowanym jako pierwszy pełny tydzień sierpnia (06.08-12.08 2018). Ceny zostały zebrane 14 czerwca i porównane z cenami zebranymi 7 czerwca, a w porównaniach cen rok do roku z cenami zebranymi 15 czerwca 2017.

W minionym tygodniu, dla wycieczek z wylotami pomiędzy 6 i 12 sierpnia, średnie ceny spadły o 13 złotych (poprzednio spadły o 6 złotych, wzrosły o 2 złote, spadły o 11 złotych i wzrosły o 26 złotych, a wcześniej spadły o 6 złotych i wzrosły o 57 i 37 złotych). Największe zniżki cen w ostatnim tygodniu zanotowano w Albanii (poprzednio wystąpiła tam spora zwyżka) i ponownie w Portugalii - o średnio 180 i 172 złote, a także na Lanzarote - o 108 złotych. Największe zwyżki średnich cen ponownie miały miejsce na Malcie - o średnio 288 złotych oraz na Teneryfie i Korfu - o 142 i 81 złotych. W tym samym czasie przed rokiem oraz przed dwoma laty średnie ceny wycieczek również spadały - o odpowiednio 12 i 31 złotych.

Miniony tydzień przyniósł wyższe od przeciętnej (czyli od 13 złotych) spadki średnich cen wycieczek do Turcji i Egiptu (o 66 i 35 złotych), które przed tygodniem najbardziej wzrosły, bliskie przeciętnemu do Grecji (spadek o 16 złotych), podniosły sie natomiast średnie ceny wycieczek na Wyspy Kanaryjskie, które przed tygodniem najbardziej spadły i do Bułgarii - o średnio 31 i 6 złotych.

Ceny w Tunezji po ośmiu zwyżkach z rzędu (łącznie o prawie 300 złotych) i pięciotygodniowych wahaniach, wzrosły tym razem o 22 złote. Relatywnie wysokie ceny na tym kierunku wspierają popyt na innym nabierającym obecnie znaczenia kierunku, którym jest Albania, tym bardziej, że ceny na niej ostatnio znacząco się obniżyły.

Badanie średniej ceny imprez wobec cen sprzed roku dla wylotów w okresie pierwszego pełnego tygodnia sierpnia 2018 pokazuje, że bieżąca średnia cena wobec średniej ceny dla poprzedniego sezonu pozostała bez zmian (poprzednio ceny nie odnotowały zmiany, wcześniej były wyższe o13, 2, 22, 2, 20 i 6 złotych, a jeszcze wcześniej były niższe o 62, 44, 27, 47, 55, 3, 10, 15 i 1 złoty). Przed rokiem, czyli w trzecim tygodniu czerwca 2017, średnia cena w porównaniu rok do roku była wyższa o 174 złote.

Po raz kolejny (siódmy) w tym sezonie czynniki o charakterze kosztotwórczym działały w kierunku wzrostu cen wycieczek. Cena paliwa lotniczego w minionym tygodniu była zdecydowanie wyższa niż przed rokiem (2,80 wobec 2,10 zł/litr, czyli o aż o jedna trzecią), a jej wpływ dodatkowo wzmacniał tańszy złoty, który osłabł w skali 12 miesięcy dla rozliczeń turystycznych o blisko 1,5 procent. W rezultacie czynniki zmian cen paliwa i kursów złotego liczone łącznie działały w kierunku podwyższania średniego poziomu kosztów wycieczek o około 125-135 złotych (poprzednio wpływ ten wyniósł 120-130, 135-145, 120-130, 115-125, 50-60 i 45-55 złotych, wcześniej był neutralny, a jeszcze wcześniej czynniki te działały w kierunku obniżenia cen o około 25-35, 60-70, 35-45, 30-40, 50-60, 85-95 i 90-95 złotych). Należy pamiętać, że wpływ zmian cen paliwa i walut na ceny wycieczek w zależności od touroperatora jest mniej lub więcej opóźniony (m.in. przez kontrakty zabezpieczające i politykę marż), a ich wpływ należy traktować raczej w uśrednionych kategoriach docelowych (asymptotycznych).










Na wykresie widoczna jest nieco zaskakująca zmiana na pozycji lidera wzrostów cen wycieczek rok do roku, którym obecnie został Egipt (+101 złotych) spychając Turcję, czyli 12-tygodniowego przodownika w tym względzie na drugie miejsce (+80 złotych). Na taką sytuację cenową rok do roku w Egipcie zasadniczy wpływ miało wyraźne obniżenie się cen w tym okresie przed rokiem. Nadal nieco kosztowniejsza niż w ubiegłym sezonie pozostawała Bułgaria, droższa o 27 złotych, zaś pozostałe wiodące kierunki, czyli Grecja i Wyspy Kanaryjskie nadal pozostają tańsze niż przed rokiem - o 55 i 42 złote.

Z perspektywy dwóch sezonów liczonych łącznie nadal najmocniej drożeje Turcja (o 301 złotych), wyprzedzając w tym względzie Grecję i Wyspy Kanaryjskie - droższe średnio o 226 i 127 złotych, a bardziej poziomy cen odnotowały Bułgaria i Egipt - odpowiednio wzrost o 21 i spadek o 63 złote. Z mniejszych kierunków istotnie wyższe średnie ceny niż przed rokiem notowano na Malcie i w Maroku - o 563 i 180 złotych, umiarkowane spadki miały miejsce w Tunezji oraz na Majorce i Cyprze - o odpowiednio 51, 55, 67 złotych, większe odnotowano w Portugalii - o średnio 116 złotych, a największe w Albanii - o średnio 354 złote.

W obecnym zestawieniu wśród dużych i średnich organizatorów kolejny raz największe obnizki średnich cen wobec ubiegło sezonu wykazują oferty biur TUI Poland i Grecos Holiday, które są tańsze o średnio około 250 i 130 złotych, a mniejszej skali obniżyły się średnie ceny z ofert biura Itaka - o średnio około 50 złotych. Oferty pozostałych biur są droższe niż przed rokiem w granicach od 12 do 212 złotych.

W perspektywie tego i poprzedniego sezonów liczonych łącznie, w najmniejszym stopniu wzrosły średnie ceny w ofercie biura Itaka - o około 45 złotych, a w większym i dość zbliżonym stopniu w biurach TUI Poland, Sun & Fun i Coral Travel Wezyr - o około 120 i po 135 złotych.

W tym, co dla turystów ma większe znaczenie, a zatem w liczbie najatrakcyjniejszych bieżących cen wycieczek, czyli na pierwszym lub drugim miejscu na 24 kierunkach i w trzech kategoriach hoteli, to pozycję lidera nadal zajmuje biuro Itaka (30 takich ofert) wyprzedzając biura Rainbow (istotnie obniżyło ceny) i Exim Tours (po 21 ofert) oraz biuro Coral Travel Wezyr (18 ofert). Najwięcej ofert na niższych i średnich półkach cenowych (3* i 4*) mają teraz biura Itaka, Exim Tours i Rainbow, a pozycję lidera w ofercie premium (5*) zajmuje biuro Itaka, przed biurem Coral Travel Wezyr.