Wrześniowe last minute wpłyną na podejście do zakupów w nowym sezonie

Warto kolejny raz spojrzeć na rozmiary spadków cen wycieczek z wyjazdami w pierwszym tygodniu października wobec cen wycieczek z pierwszego tygodnia sierpnia - wskazują analitycy Instytutu TravelDATA.

Instytut Badań Rynku Turystycznego TravelDATA, zajmujący się gromadzeniem danych z rynku zorganizowanej turystyki wyjazdowej publikuje Analizę Cen Imprez Turystycznych dotyczącą wyjazdów w sezonie letnim 2018. Obejmuje ona okres pierwszego pełnego tygodnia października, czyli 1-7 października 2018 roku.

Ostateczny obraz wrześniowych lastów nie musi być niekorzystny
Bardziej generalnym czynnikiem (poruszanym ogólnie już wcześniej) , który wpływał na dotychczasową sprzedaż września i w ostatnim tygodniu sierpnia były relatywnie niskie ceny wycieczek, jakie miały miejsce podczas sprzedaży późnych last minute, czyli podczas ostatnich 21 dni sprzedaży. Odgrywają one w jej przebiegu kluczową rolę, jako że według statystyk (np. podawanych podczas niedawnej prezentacji "Zagraniczne wakacje Polaków 2018"przygotowanej pod auspicjami PIT), w tym okresie jest sprzedawanych średnio blisko 46 do 50 procent wycieczek.

Widoczna jest znacząca wielkość spadków cen w ostatnim tygodniu sierpnia i pierwszym tygodniu września, co znajduje dość wyraźne odzwierciedlenie we wzrostach sprzedaży w systemie MerlinX. Jednocześnie widoczny jest także mało korzystny dla klientów przebieg cen w trzecim tygodniu sierpnia, co z kolei odzwierciedlone jest poprzez mizerną w tym przypadku wielkość sprzedaży zarejestrowaną wówczas w Merlinie.

Związek cen z dynamiką sprzedaży w turystyce wyjazdowej jest dość oczywisty i znany pod sloganem "ccc", czyli "cena czyni cuda", ale interesująca jest siła związku pomiędzy ceną wycieczek a ich sprzedażą, czyli tzw. cenowa elastyczność popytu na zagraniczne wycieczki.

Przebiegi cen dla kolejnych tygodni września poznamy niebawem, a ich istotność polega na tym, że skala przecen w tym końcowym okresie sezonu zostaje dobrze zapamiętana przez klientów i sprzedawców, a zatem ma ponadprzeciętne znaczenie w wyrabianiu sobie poglądu na kwestie first- oraz last minute w kolejnym sezonie turystycznym. Na razie sytuacja w trzech ostatnich tygodniach września wydaje się pod tym względem zmieniać na bardziej korzystną, ale na ostateczny obraz pozostaje jeszcze nieco poczekać.

Wytłumaczenie tego z pozoru mało logicznego faktu jest jednak relatywnie proste, a przy tym dotyka obserwowanej w tym sezonie niespotykanej wcześniej nadpodaży wycieczek w wysokim sezonie turystycznym. Sprzedaż często rodzinnych wyjazdów w okresie wakacji szkolnych jest zwykle bardziej firstowa, a w tym sezonie efekt ten został jeszcze wzmocniony przez niedobory podaży wyjazdów na niektóre kierunki (Turcja) w końcowej fazie poprzedniego sezonu. Popyt wycieczek na okres wakacyjny rozkładał się więc bardziej równomiernie w czasie i przed latem został już w znacznej skali "zużyty".

Skutkiem tego były relatywnie niższe niż zwykle poziomy sprzedaży last minute, mimo że były one silnie stymulowane znacznymi redukcjami cen. Sprzedaż września nie cieszy się aż takim popytem we wczesnych okresach sprzedaży skutkiem czego wyjazdy na ten okres dłużej pozostają w zasobach imprez niesprzedanych i doświadczają bardzo silnego popytu dopiero w końcowym okresie wakacji i w samym wrześniu.

Niskie ceny raz więcej, raz mniej, ale nadal gnębią organizatorów
Jak już zaznaczano wielokrotnie, wyznacznikiem drugiej połowy obecnego sezonu wydaje się kwestia bardzo niskich cen i wyższego niż przed rokiem poziomu kosztów (głównie paliwa). Rezultatem obu tych tendencji jest obustronna presja na spadek marż realizowanych przez organizatorów na imprezach turystycznych i w konsekwencji osłabianie poziomu ich wyników finansowych.

Po partiach materiału poświęconych sytuacji we wrześniu pora przejść do ciut odleglejszego okresu , czyli początku października. Poniżej przedstawiono wykresy zmian średniej przeceny rok do roku wycieczek na standardowo przedstawianych 23 kierunkach, tym razem podobnie jak w poprzednich dwóch materiałach dla wylotów w pierwszych pełnych tygodniach września i października. Dane w obu tych przypadkach są odnoszone do takich samych wyprzedzeń wobec terminu realizacji imprezy. Wykres dla wyjazdów w pierwszym pełnym tygodniu września został już w pełni zrealizowany, a naniesiono na niego również zrealizowany już wykres przecen wyjazdów październikowych (do 13 września). Kolor zielony oznacza obszar, w którym przeceny dla wyjazdów w październiku były płytsze niż we wrześniu (zmiany sytuacji na korzyść), a czerwony sytuację odwrotną.

Na wykresie widoczny jest przeważnie wyraźnie wyższy poziom przecen wycieczek październikowych niż wrześniowych utrzymujący się w niekorzystnym pod tym względem dla branży okresie maj - sierpień. W trzeciej dekadzie sierpnia (od szóstego tygodnia wyprzedzenia wobec terminu wyjazdu) przeceny wyjazdów październikowych stały się płytsze niż sierpniowe (pole zielone) i taki stan trwa na razie do dziś. Dalszy przebiegu głębokości przecen nie jest znany, ale widoczna już jest duża szansa, że najważniejsza część sprzedaży październikowej, czyli ostatnie 6-7 tygodni sprzedaży "zamknie się" całościowo z dość wyraźną przewagą zieleni, a zatem będzie pod względem wielkości przecen korzystniejsza od sprzedaży wrześniowej. Trzeba jednak również pamiętać, że planowane marże w okresie niskiego sezonu często są niższe niż w sezonie wysokim i dlatego nawet mniejsza skala przecen wcale nie musi oznaczać, że pozostaną one dodatnie lub przybiorą akceptowalne dla organizatorów wielkości.

Minus: ubywa wiarygodnych punktów odniesienia dla planowania w turystycznej branży
O tym, że trafne zaplanowanie rozwoju biznesu (np. ogólna koniunktura, dynamika popytu, rynki źródłowe i docelowe) w tak nisko-marżowej branży jaką jest zorganizowana turystyka wyjazdowa ma kluczowe znaczenie dla udanego pod względem zysków sezonu dla organizatora, nie ulega chyba niczyjej wątpliwości. O tym, że w turystyce w procesach planowania nie bardzo można liczyć na wyniki badań sondażowych też już raczej wiadomo.

Dowodów na to dostarczają nieraz zupełnie absurdalne wyniki różnych ankiet, w tym nawet przeprowadzane, w celu uzyskania większej wiarygodności badań, na powiększonych próbach respondentów. Przykładem mogą być coroczne badania planów wakacyjnych Polaków zlecane przez Mondial Assistance, których wyniki, delikatnie mówiąc, mocno odbiegają od rzeczywistości i na dodatek to oderwanie ma z roku na rok, nawet w najbardziej kluczowych kwestiach (np. wzrost branży), charakter wyraźnie rosnący.

Dla koniunktury, a w szczególności w branży turystycznej, bardzo istotne są nastroje konsumenckie, które są jednym z najistotniejszych czynników podejmowania decyzji o zakupie zagranicznych wycieczek nie będące przecież usługami pierwszej potrzeby. Badania przeprowadzane w tym obszarze (przez Kantar TNS) pokazują od dwóch miesięcy dość dramatyczny spadek nastrojów, których indeks obniżył się w okresie czerwiec-sierpień z 10,0 do 2,0 punktów. Z elementów składowych najgłębszy spadek (o aż 13 punktów) średnia ocena przyszłej kondycji finansowej (za rok) gospodarstwa domowego, czyli akurat elementu mającego szczególnie duże znaczenia dla planowania przyszłych wyjazdów, czy wakacji.

Plus: ratingowani organizatorzy przedłużyli swoje gwarancje
Mniej więcej w połowie września mija termin ważności gwarancji dla znacznej części organizatorów turystyki zarejestrowanych w Centralnej Ewidencji Organizatorów i Pośredników Turystycznych. Jeśli natomiast brać pod uwagę również biura Exim Tours oraz Interhome, które przedłużyły gwarancje nieco wcześnie , czyli odpowiednio 30 i 31 sierpnia liczba ta urasta do 15, czyli prawie połowy.

Plusem w tym wypadku jest to, że pomimo nietypowej sytuacji podażowo-popytowej w branży, która z pewnością odbiła się niekorzystnie na wynikach finansowych branży jako całości i poszczególnych organizatorów - do czego zresztą część z nich otwarcie się przyznawała- cały proces przebiegł bez spotykanych czasem w przeszłości opóźnień.

Jest to korzystny sygnał, który może świadczyć o tym, że pomimo mniej korzystnej sytuacji na rynku zorganizowanej turystyki wyjazdowej, zgromadzone w okresach przeszłych fundusze własne organizatorów nadal stanowią - w ocenie wystawców gwarancji - o wystarczającej bieżącej stabilności tych organizatorów, a także jej perspektywach, zwłaszcza w bliższym okresie.

Istotne kwestie z zakresu cen imprez turystycznych
W tym materiale na cenach dla wylotów w okresie 1-7 października 2018 roku, czyli w pierwszym pełnym tygodniu tego miesiąca, zebranych 13 września i porównanych z cenami z 6 sierpnia września, a w porównaniach rok do roku z cenami z 14 września 2017 roku.

W ostatnim tygodniu średnia cena wycieczek w pierwszym pełnym tygodniu października odnotowała spadek o 103 złote (wcześniej dla wyjazdów październikowych wykazywała wzrosty o 3, 12 i 14 złotych). Największe zniżki zanotowano na Lanzarote - o średnio 967 złotych (poprzednio był tam największy skok cen w górę) oraz na Malcie i Korfu - o 759 i 374 złote. Największe zwyżki średnich cen wystąpiły na Chalkidiki - o 230 złotych oraz na Gran Canarii i Teneryfie - o 115 i 103 złote. W tym samym czasie przed rokiem oraz przed dwoma laty średnie ceny wycieczek odpowiednio spadły o 50 i wzrosły o 2 złote.





Miniony tydzień przyniósł na wiodących kierunkach istotnie głębsze od przeciętnego (czyli od 103 złotych) spadki średnich cen wycieczek na Wyspy Kanaryjskie - o średnio 218 złotych, zaś w mniejszym stopniu zniżkowały ceny na kierunkach greckich i egipskich - średnio o 83 i 77 złotych. Wzrosły natomiast dość wyraźnie średnie ceny wyjazdów do Turcji - o średnio 86 złotych (poprzednio wzrosły o 76 złotych) oraz do oferowanej w tym okresie głównie przez TUI Poland Bułgarii - o 59 złotych.

Badanie średniej ceny imprez wobec cen sprzed roku dla wylotów w okresie pierwszego pełnego tygodnia października pokazuje, że bieżąca średnia cena wobec średniej ceny dla poprzedniego sezonu była niższa o 150 złotych, (wcześniej była niższa dla wyjazdów październikowych o 112, 124, 52 i 64 złote). Przed rokiem, czyli w drugim tygodniu września 2017, średnia cena w porównaniu rok do roku była niższa o 126 złotych.

Po raz kolejny (dwudziesty) w tym sezonie czynniki o charakterze kosztotwórczym działały w kierunku zmniejszania marż ze sprzedaży wycieczek. Cena paliwa lotniczego w minionym tygodniu nadal była zdecydowanie wyższa niż przed rokiem (2,89 wobec 2,29 zł/litr, czyli o 26,2 procent). Do zwyżki kosztów nadal przyczyniał się też tańszy złoty, który osłabł w skali 12 miesięcy dla rozliczeń turystycznych o blisko 2 procent.

W rezultacie czynniki zmian cen paliwa oraz kursów złotego zgodnie działały w kierunku powiększania średniego poziomu kosztów wycieczek tym razem w nieco mniejszym stopniu niż przed tygodniem, bo o około 115/125 złotych (poprzednio wpływ ten wynosił 135/145 złotych, a wcześniej 110/120, 95/105, 90/100, 85/95, 110/120, 95/105, 150/160, 130/140, 130/140, 135/145, 110/120, 125/135, 120/130, 135/145, 120/130, 115/125, 50/60 i 45/55 złotych oraz był neutralny, a jeszcze wcześniej czynniki te działały odwrotnie, a zatem w kierunku obniżenia kosztów o około 25/35, 60/70, 35/45, 30/40, 50/60, 85/95 złotych).

W adekwatnej sytuacji dla pierwszego tygodnia sierpnia (materiał z 23 lipca) Egipt był droższy w niemal identycznej skali, czyli o 93 złote, a Turcja była tańsza o średnio 166 złote lecz sama Riwiera wykazywała roczny spadek cen jedynie o 79 złotych. Tradycyjnie (dla tego sezonu) znacząco taniały w skali roku kierunki greckie - o średnio 80 złotych (w adekwatnej sytuacji dla wyjazdów sierpniowych było to jeszcze aż 335 złotych) oraz kierunki kanaryjskie - o 309 złotych (313 złotych).
Na mniej masowych kierunkach wzrost średnich cen rok do roku odnotowano jedynie w Maroku - o 48 złotych i nieznaczny (o 4 złote) w Tunezji. Duże przeceny zanotowano na Cyprze i w Portugalii - o średnio 256 i 344 złote, a ponownie bardzo znaczne zanotowano na Majorce i na Malcie - o 496 i 560 złotych.
Z perspektywy dwóch sezonów liczonych łącznie (dla wylotów w pierwszym tygodniu października), podobnie jak wielu wcześniejszych zestawieniach, nadal drożała jedynie Turcja - o średnio 82 złote, sporo tańsza były Grecja - o 248 złotych i Egipt - o średnio 277 złotych, zaś bardzo znacznie spadły średnie ceny na Wyspach Kanaryjskich - o 446 złotych.

Ile można zaoszczędzić na wyjeździe w niskim sezonie?
Warto też kolejny raz spojrzeć na rozmiary spadków cen wycieczek z wyjazdami w pierwszym tygodniu października wobec cen wycieczek z pierwszego tygodnia sierpnia, które przedstawiono na typowej mapce używanej do porównań bieżących i rok do roku. Jest to porównanie cen wyjazdów z takim samym wyprzedzeniem (dwa tygodnie) wobec terminu rozpoczęcia wycieczki, czyli z materiału z 23 lipca (dla wycieczek sierpniowych) oraz z niniejszego dla wycieczek październikowych.





Tak jak w poprzednim zestawieniu sprzed dwóch tygodni jest wyraźnie widoczne, że posierpniowym spadkom cen lepiej opierają się kierunki całoroczne (Egipt, Wyspy Kanaryjskie, Cypr), a wyraźnie bardziej wrażliwe na zniżki są kierunki sezonowe, jak np. Bułgaria, czy Majorka. Pewnym wyjątkiem w zachowaniu się cen jest Malta, ale ceny na tym kierunku zależą w znacznym stopniu od cen przelotów tanimi liniami, które rządza się swoimi prawami. W ujęciu procentowym różnice te są jeszcze bardziej widoczne. Zdecydowanym liderem przecen jest Bułgaria - tańsza w październiku o 53,5 procent (przy przeciętnej przecenie dla całego rynku 22,8 procent), ale wysoko w tym ujęciu plasuję się też Grecja, Turcja i Tunezja - 24,3, 23,9 i 23,1 procent, zaś zamykają stawkę Wyspy Kanaryjskie - 15,3 procent i Egipt - jedynie 9,3 procent.