Przewoźnik zakwestionował dokumenty pasażera - jest wyrok

Czy rzekomo nieodpowiednie dokumenty podróży, same w sobie mogą pozbawiać pasażera ochrony na mocy rozporządzenia w sprawie odszkodowania i pomocy dla pasażerów linii lotniczych? Przed tym zagadnieniem został postawiony Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

r e k l a m a

W dniu 6 września 2015 r. D.Z., obywatel Kazachstanu, udał się na lotnisko w Larnace w celu wejścia na pokład samolotu rumuńskiego przewoźnika lotniczego Blue Air do Bukaresztu, gdzie planował pozostać do 12 września 2015 r. Podczas kontroli paszportowej na lotnisku D.Z. przedstawił swój paszport, cypryjskie zezwolenie na pobyt czasowy, wniosek o wizę wjazdową na terytorium Rumunii, złożony wcześniej online na stronie internetowej rumuńskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, oraz odpowiedź ministerstwa, że taka wiza nie jest konieczna.

Pracownicy spółki, z którymi skontaktowali się pracownicy obsługujący lotnisko w Larnace, pracownicy kontroli naziemnej Blue Air na lotnisku w Bukareszcie stwierdzili, że D.Z. nie może wjechać na terytorium Rumunii bez posiadania wizy krajowej, co doprowadziło do odmowy przyjęcia go na pokład.

D.Z. wniósł skargę przeciwko Blue Air do sądu rejonowego w Larnace, żądając odszkodowania za szkodę, jaką miał ponieść w wyniku odmowy przyjęcia na pokład.

W tych okolicznościach sąd krajowy zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości o dokonanie wykładni decyzji w sprawie uproszczonego systemu kontroli osób na granicach zewnętrznych, kodeksu granicznego Schengen oraz rozporządzenia w sprawie odszkodowania i pomocy dla pasażerów linii lotniczych. Zgodnie z art. 3 decyzji, cztery państwa członkowskie, których dotyczy ta decyzja, w tym Rumunia, mogą uznać za równorzędne ze swoimi wizami krajowymi wizy i dokumenty pobytowe wydane przez inne państwa członkowskie, których dotyczy ta decyzja, na pobyt nieprzekraczający 90 dni w dowolnym 180-dniowym okresie.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził, że państwo członkowskie, które, zobowiązuje się do stosowania systemu przewidzianego art. 3 decyzji w sprawie uproszczonego systemu kontroli osób na granicach zewnętrznych, zobowiązuje się również do uznawania za równorzędne z własnymi wizami, wiz krajowych i innych zezwoleń na pobyt wydawanych przez inne państwa członkowskie.

Państwo jest zobowiązane do uznania, co do zasady, wszystkich dokumentów objętych tym przepisem w odniesieniu do pobytów nieprzekraczających 90 dni w każdym 180-dniowym okresie i nie może odstąpić, w indywidualnych przypadkach, od tego systemu.

Ponieważ ten artykuł decyzji spełnia w tym względzie kryteria bezwarunkowości i dostatecznej precyzji, Trybunał orzekł, że obywatel państwa trzeciego posiadający wizę wjazdową lub dokument pobytowy, który kwalifikuje się do takiego uznania, może powołać się na ten przepis przeciwko temu państwu członkowskiemu (skutek bezpośredni).

Niemniej jednak, pasażer nie może powoływać się na decyzję przeciwko przewoźnikowi lotniczemu, który odmówił mu wejścia na pokład na tej podstawie, że władze tego państwa odmówiły mu wjazdu na terytorium Państwa Członkowskiego przeznaczenia, ponieważ czyniąc to, przewoźnik lotniczy nie działa jako emanacja tego państwa członkowskiego. Jego zadania wyraźnie różnią się od zadania straży granicznej. Zadaniem przewoźnika w tej sytuacji jest wyłącznie sprawdzanie, czy cudzoziemiec posiada niezbędne dokumenty podróży w celu wjazdu na terytorium państwa członkowskiego przeznaczenia.

Następnie, przypominając, że zgodnie z kodeksem granicznym Schengen odmowa wjazdu podlega szczególnie surowym wymogom formalnym, między innymi mającym na celu ochronę prawa do obrony, Trybunał wskazał, że odmowa przyjęcia na pokład obywatela państwa trzeciego przez przewoźnika lotniczego, przy braku decyzji o odmowie wjazdu wydanej na piśmie, uzasadnionej i przekazanej zainteresowanemu, jest sprzeczna z tym kodeksem.

Wreszcie Trybunał orzekł, że odmowa przyjęcia na pokład oparta na rzekomo nieodpowiednim charakterze dokumentów podróży nie pozbawia pasażera ochrony wynikającej z rozporządzenia w sprawie odszkodowania i pomocy dla pasażerów linii lotniczych. Przyznanie danemu przewoźnikowi lotniczemu uprawnienia do jednostronnej i ostatecznej oceny i decydowania, czy odmowa przyjęcia na pokład jest racjonalnie uzasadniona, a w konsekwencji do pozbawienia danych pasażerów ochrony, do której są uprawnieni na podstawie tego rozporządzenia, byłoby sprzeczne z celem tego rozporządzenia, który zakłada wysoki poziom ochrony pasażerów. W związku z tym, w przypadku zakwestionowania, do właściwego sądu należy ocena, czy taka odmowa przyjęcia na pokład jest racjonalnie uzasadniona, czy też nie.

W tym względzie rozporządzenie w sprawie odszkodowania i pomocy dla pasażerów linii lotniczych stoi w sprzeczności z przepisem zawartym w ogólnych warunkach działalności przewoźnika lotniczego, który ogranicza lub wyłącza jego odpowiedzialność w przypadku odmowy przyjęcia na pokład z powodów związanych z rzekomo nieodpowiednim charakterem dokumentacji podróży pasażera i tym samym pozbawia go praw do odszkodowania.