Osiągnięto porozumienie w sprawie wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej

Komisja Europejska osiągnęła porozumienie z Wielką Brytanią w sprawie warunków przyszłej współpracy z Unią Europejską.

Projekt umowy o handlu i współpracy opiera się na trzech filarach:

Umowa o wolnym handlu: nowe partnerstwo gospodarcze i społeczne ze Zjednoczonym Królestwem

• Umowa obejmuje nie tylko handel towarami i usługami, ale również szeroki wachlarz innych dziedzin będących przedmiotem zainteresowania UE, takich jak inwestycje, konkurencja, pomoc państwa, przejrzystość podatkowa, transport lotniczy i drogowy, energia i zrównoważony rozwój, rybołówstwo, ochrona danych i koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego.
  
• Przewiduje ona zerowe stawki celne i zerowe kontyngenty na wszystkie towary, które spełniają odpowiednie reguły pochodzenia.
  
• Obie strony zobowiązały się do zagwarantowania równych warunków działania poprzez utrzymanie wysokiego poziomu ochrony w dziedzinach takich jak ochrona środowiska, przeciwdziałanie zmianie klimatu i ustalanie opłat za emisję gazów cieplarnianych, prawa socjalne i pracownicze, przejrzystość podatkowa i pomoc państwa, a także poprzez skuteczne egzekwowanie przepisów na szczeblu krajowym, wprowadzenie wiążącego mechanizmu rozstrzygania sporów oraz zapewnienie możliwości stosowania przez obie strony środków zaradczych.
  
• W kwestii transportu umowa zapewnia trwałe i zrównoważone połączenia lotnicze, drogowe, kolejowe i morskie, chociaż dostęp do rynku będzie bardziej ograniczony niż to, co oferuje jednolity rynek. Zawiera ona również postanowienia zapewniające, aby konkurencja między UE a Wielką Brytanią odbywała się na równych warunkach i nie wpływała niekorzystnie na prawa pasażerów, prawa pracowników i bezpieczeństwo transportu.
  
• Jeśli chodzi o energię, umowa przewiduje nowy model handlu i wzajemnych połączeń, który gwarantuje otwartą i uczciwą konkurencję, między innymi w zakresie norm bezpieczeństwa w odniesieniu do morskiej działalności wydobywczej, oraz produkcję energii ze źródeł odnawialnych.
  
• W zakresie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego umowa ma na celu zapewnienie obywatelom UE i obywatelom Wielkiej Brytanii szeregu praw. Dotyczy to obywateli UE pracujących w Wielkiej Brytanii, a także podróżujących lub przenoszących się do Zjednoczonego Królestwa, oraz obywateli Zjednoczonego Królestwa pracujących w UE, czy też podróżujących lub przenoszących się do UE po 1 stycznia 2021 r.
  
• Ponadto umowa umożliwia dalsze uczestnictwo Wielkiej Brytanii w szeregu flagowych programów UE na lata 2021-2027 (z zastrzeżeniem wkładu finansowego Zjednoczonego Królestwa do budżetu UE), takich jak program "Horyzont Europa".

Nowe partnerstwo na rzecz bezpieczeństwa obywateli

• Umowa o handlu i współpracy ustanawia nowe ramy współpracy organów ścigania i wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych i cywilnych. Uznaje potrzebę ścisłej współpracy między krajową policją i organami sądowymi, w szczególności w kontekście zwalczania i ścigania przestępczości transgranicznej i terroryzmu. Tworzy ona nowe zdolności operacyjne przy uwzględnieniu faktu, że jako państwo spoza strefy Schengen i nienależące do UE Zjednoczone Królestwo nie będzie miało takich samych możliwości w tym względzie jak poprzednio. Współpraca w zakresie bezpieczeństwa może zostać zawieszona w przypadku naruszenia przez Zjednoczone Królestwo zobowiązania do dalszego przestrzegania europejskiej konwencji praw człowieka i do jej egzekwowania na szczeblu krajowym.

Porozumienie horyzontalne w sprawie zarządzania

• Aby zapewnić jak największą pewność prawa przedsiębiorstwom, konsumentom i obywatelom, w specjalnym rozdziale dotyczącym zarządzania wyjaśniono sposób funkcjonowania i kontroli umowy. Umowa ustanawia również Wspólną Radę Partnerstwa, która zapewni właściwe stosowanie i interpretację umowy i która będzie omawiać wszystkie pojawiające się kwestie.
  
• Wiążące mechanizmy egzekwowania przepisów i rozstrzygania sporów zapewnią poszanowanie praw przedsiębiorstw, konsumentów i osób fizycznych. Oznacza to, że przedsiębiorstwa w UE i Zjednoczonym Królestwie będą konkurować na równych warunkach. Ponadto pozwala to uniknąć sytuacji, w której którakolwiek ze stron korzystałaby ze swojej autonomii regulacyjnej w celu przyznawania nieuczciwych dotacji lub zakłócania konkurencji.
  
• Obie strony mogą podejmować ponadsektorowe działania odwetowe w przypadku naruszenia porozumienia. Działania te mogą mieć miejsce we wszystkich obszarach partnerstwa gospodarczego.

Umowa nie obejmuje polityki zagranicznej, bezpieczeństwa zewnętrznego ani współpracy w dziedzinie obronności, ponieważ Wielka Brytania nie chciała negocjować tych kwestii. Od dnia 1 stycznia 2021 r. nie będą zatem istniały żadne ramy między Zjednoczonym Królestwem a UE umożliwiające opracowywanie i koordynowanie wspólnych reakcji na wyzwania w zakresie polityki zagranicznej, na przykład nakładanie sankcji na obywateli lub gospodarki państw trzecich.

Umowa o handlu i współpracy obejmuje szereg dziedzin leżących w interesie UE. Wykracza daleko poza tradycyjne umowy o wolnym handlu i stanowi solidną podstawę do zachowania naszej wieloletniej przyjaźni i współpracy. Chroni integralność jednolitego rynku i niepodzielność czterech swobód (przepływu osób, towarów, usług i kapitału). Odzwierciedla to fakt, że Wielka Brytania opuszcza unijny ekosystem wspólnych zasad, mechanizmów nadzoru i egzekwowania, a zatem nie może już czerpać korzyści z członkostwa w UE ani z jednolitego rynku.

Nawet po wejściu w życie nowej umowy o handlu i współpracy między UE a Wielką Brytanią w dniu 1 stycznia 2021 r. nastąpią duże zmiany. Tego dnia opuści ona jednolity rynek i unię celną UE, a także odstąpi od stosowania wszystkich polityk UE i przestanie być stroną umów międzynarodowych zawartych przez Unię. Zakończy się swobodny przepływ osób, towarów, usług i kapitału między Zjednoczonym Królestwem a UE.

UE i Zjednoczone Królestwo będą tworzyć dwa odrębne rynki: dwie odrębne przestrzenie regulacyjne i prawne. Skutkiem będzie powstanie nieistniejących dziś barier dla handlu towarami i usługami oraz dla transgranicznej mobilności i wymiany - w obu kierunkach.

Rada, stanowiąc na zasadzie jednomyślności wszystkich 27 państw członkowskich, będzie musiała przyjąć decyzję upoważniającą do podpisania umowy i jej tymczasowego stosowania od dnia 1 stycznia 2021 r. Po zakończeniu tego procesu umowa o handlu i współpracy między UE a Zjednoczonym Królestwem może zostać formalnie podpisana.

Następnie Parlament Europejski zostanie poproszony o wyrażenie zgody na zawarcie umowy. W ostatniej fazie działań po stronie UE Rada musi przyjąć decyzję w sprawie zawarcia umowy.