Komisja Europejska zbadała praktyki dystrybucyjne hoteli

Komisja Europejska opublikowała wyniki zewnętrznego badania rynku na temat praktyk dystrybucyjnych stosowanych przez hotele w UE.

Badanie, przeprowadzone w 2021 r., dotyczyło lat 2017-2021. Skoncentrowano się w nim na reprezentatywnej próbie sześciu państw członkowskich (Austria, Belgia, Cypr, Polska, Hiszpania i Szwecja). Badanie miało na celu:

• uzyskanie aktualnych informacji na temat praktyk dystrybucyjnych stosowanych przez hotele w nawiązaniu do podobnego działania obserwacyjnego przeprowadzonego przez Europejską Sieć Konkurencji (ECN) w 2016 roku;
  
• ustalenie, czy praktyki dystrybucyjne stosowane przez hotele różnią się w poszczególnych państwach członkowskich;
  
• określenie ewentualnych zmian, jakie zaszły w praktykach dystrybucyjnych stosowanych przez hotele w porównaniu z wynikami działania obserwacyjnego ECN z 2016 r.;
  
• sprawdzenie, czy przepisy zakazujące stosowania szerokich i wąskich klauzul najwyższego uprzywilejowania przez internetowych pośredników turystycznych w Austrii i Belgii doprowadziły do zmian w praktykach dystrybucyjnych hoteli w tych państwach członkowskich. Klauzule najwyższego uprzywilejowania uniemożliwiają hotelom oferowanie korzystniejszych warunków w kanałach sprzedaży innych niż strona internetowa pośrednika turystycznego, z którym hotel zawarł umowę. Szerokie klauzule odnoszą się do ceny i innych warunków oferowanych przez hotel we wszystkich innych kanałach sprzedaży, natomiast wąskie klauzule odnoszą się wyłącznie do cen publikowanych przez hotel na jego własnej stronie internetowej.

Najważniejsze wyniki badania rynku

Wyniki badania rynku nie wskazują na jakąkolwiek znaczącą zmianę sytuacji konkurencyjnej w sektorze dystrybucji usług zakwaterowania hotelowego w UE w porównaniu z 2016 r. W szczególności:

• Internetowi pośrednicy turystyczni odpowiadają za 44 proc. sprzedaży miejsc w niezależnych hotelach, co oznacza niewielki wzrost w porównaniu z 2016 r.
  
• Wiodącymi internetowymi pośrednikami w zakresie rezerwacji hotelowych są nadal Booking.com i Expedia i nic nie wskazuje na to, by udziały rynkowe poszczególnych pośredników miały się znacząco zmienić ani by na tym rynku miał się pojawić nowy podmiot.
  
• Wydaje się, że stawki prowizji pobieranych od hoteli przez takich pośredników były stabilne lub nieznacznie spadły.
  
• Zmniejszyły się różnice w poziomie cen i dostępności pokoi stosowane przez hotele zarówno między różnymi pośrednikami, jak i między własnymi stronami internetowymi hoteli a stronami pośredników.
  
• Wydaje się, że internetowi pośrednicy turystyczni stosują pewne środki handlowe, np. zwiększają albo zmniejszają widoczność na swoich stronach internetowych, aby skłonić hotele do zapewnienia im najlepszych cen pokoi i warunków rezerwacji.
  
• Względne znaczenie poszczególnych kanałów sprzedaży wykorzystywanych przez hotele (online/offline, bezpośrednich/pośrednich) jest do pewnego stopnia różne w poszczególnych państwach członkowskich. Wydaje się natomiast, że nie ma istotnych różnic, jeśli chodzi o warunki konkurencji pomiędzy pośrednikami.
  
• Austriackie i belgijskie przepisy zakazujące stosowania szerokich i wąskich klauzul najwyższego uprzywilejowania przez internetowych pośredników turystycznych w sektorze hotelarskim najwyraźniej nie doprowadziły do zmiany praktyk dystrybucyjnych stosowanych przez hotele w porównaniu z innymi państwami członkowskimi objętymi badaniem.

Komisja przy opracowywaniu projektu badania rynku skonsultowała się z krajowymi organami ochrony konkurencji w UE, a następnie omówiła z nimi wyniki tego badania. Raport można znaleźć na stronie competition-policy.ec.europa.eu

Wyniki badania zostaną uwzględnione przez Komisję i krajowe organy ochrony konkurencji w ich trwających działaniach obserwacyjnych i w egzekwowaniu przepisów dotyczących sektora dystrybucji usług zakwaterowania hotelowego.

Na konkurencję w tym sektorze może również wpłynąć akt o rynkach cyfrowych, który ma wejść w życie jesienią. Akt ten ma zapewnić, aby rynki platform cyfrowych były kontestowalne oraz aby platformy o charakterze strażników dostępu oferowały użytkownikom biznesowym uczciwe warunki. Akt o rynkach cyfrowych zakazuje strażnikom dostępu stosowania szerokich lub wąskich klauzul najwyższego uprzywilejowania w handlu detalicznym oraz równoważnych środków handlowych. Proces wyznaczania platform - strażników dostępu rozpocznie się z chwilą rozpoczęcia stosowania aktu o rynkach cyfrowych, co nastąpi sześć miesięcy po jego wejściu w życie.

W ostatnich latach dystrybucja usług zakwaterowania hotelowego była przedmiotem szeregu działań antymonopolowych i ustawodawczych.

Od 2010 r. kilka krajowych organów ochrony konkurencji badało stosowanie przez pośredników internetowych w umowach z hotelami klauzul najwyższego uprzywilejowania dotyczących cen detalicznych. Szerokie klauzule dotyczące cen detalicznych uniemożliwiają hotelowi oferowanie lepszych cen pokoi lub większej ich dostępności na innych kanałach sprzedaży. Wąskie klauzule dotyczące cen detalicznych umożliwiają hotelowi oferowanie atrakcyjniejszych cen pokoi na innych portalach internetowych pośredników i w sprzedaży bezpośredniej, ale uniemożliwiają mu publikowanie takich cen na swojej stronie internetowej. W wyniku tych dochodzeń krajowych w kwietniu 2015 r. francuskie, włoskie i szwedzkie krajowe organy ochrony konkurencji przyjęły zobowiązanie platformy Booking.com do zmiany szerokich klauzul najwyższego uprzywilejowania dotyczących cen detalicznych na wąskie klauzule w całym Europejskim Obszarze Gospodarczym ("EOG") na okres pięciu lat W sierpniu 2015 r. również platforma Expedia postanowiła zmienić swoje klauzule z szerokich na wąskie w całym EOG. W grudniu 2015 r. niemiecki krajowy organ ochrony konkurencji zakazał stosowania przez Booking.com także wąskich klauzul najwyższego uprzywilejowania. W następstwie odwołania wniesionego przez Booking.com decyzja ta została podtrzymana przez niemiecki Sąd Najwyższy.

W latach 2015-2018 Francja, Austria, Włochy i Belgia przyjęły ustawy zakazujące stosowania przez internetowych pośredników turystycznych w sektorze hotelarskim zarówno szerokich, jak i wąskich klauzul najwyższego uprzywilejowania dotyczących cen detalicznych.

W 2016 r. grupa dziesięciu krajowych organów ochrony konkurencji oraz Komisja przeprowadziły działanie obserwacyjne w sektorze rezerwacji hotelowych, aby zmierzyć skutki zmian wprowadzonych w takich klauzulach w wyniku wspomnianych interwencji organów regulacyjnych.

W lutym 2017 r. na podstawie wyników działania obserwacyjnego Europejska Sieć Konkurencji stwierdziła, że należy przewidzieć więcej czasu, aby przyjęte środki zaradcze mogły przynieść zamierzone skutki w zakresie konkurencji. Zdecydowała zatem, że ponowna ocena tych skutków zostanie przeprowadzona w odpowiednim czasie.

W 2020 r. platformy Booking.com i Expedia poinformowały Komisję i organy krajowe, że nadal powstrzymają się od stosowania szerokich klauzul najwyższego uprzywilejowania w sprzedaży detalicznej w całym EOG co najmniej do czerwca 2023 r.

W maju 2022 r. Komisja przyjęła nowe rozporządzenie w sprawie wyłączeń grupowych dotyczących porozumień wertykalnych ("nowe rozporządzenie VBER"), które zapewnia "bezpieczną przystań" dla niektórych porozumień wertykalnych. Wraz z rozporządzeniem przyjęto wytyczne wertykalne. Szerokie klauzule najwyższego uprzywilejowania dotyczące cen detalicznych, stosowane przez platformy internetowe, są na mocy nowego rozporządzenia VBER wyłączone z "bezpiecznej przystani". Pozostałe rodzaje klauzul najwyższego uprzywilejowania, w tym wąskie klauzule dotyczące cen detalicznych, nadal mogą natomiast korzystać z "bezpiecznej przystani". Wytyczne wertykalne stanowią wskazówkę dla przedsiębiorstw co do stosowania nowego rozporządzenia VBER do klauzul najwyższego uprzywilejowania oraz oceny tych klauzul w poszczególnych przypadkach wykraczających poza zakres "bezpiecznej przystani".