Zima kiepska dla hoteli?

Ferie zimowe od lat były dla branży turystycznej szansą na odrobienie strat i budowanie finansowej poduszki na niski sezon. W tym roku jednak ta strategia napotyka istotne wyzwania. Wyższe ceny energii, inflacja, rosnąca popularność zagranicznych ofert wypoczynkowych wśród Polaków oraz zmiany klimatyczne - skracające sezon narciarski i kierujące uwagę turystów w stronę ciepłych krajów - to główne przeszkody ograniczające możliwość uzyskiwania wysokich przychodów.

Wyjazd zagraniczny planuje w tym roku łącznie 30 proc. osób wyjeżdżających w sezonie zimowym. Aż 67 proc. z nich wybiera kraje o cieplejszym klimacie niż Polska. Sytuację branży dodatkowo obrazują dane z Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor i bazy informacji kredytowych BIK. Wynika z nich, że przeterminowane zadłużenie krajowych kurortów wzrosło na koniec listopada 2024 r. do 1,1 mld zł - o 150 mln zł więcej niż rok wcześniej.

Sezon zimowy, choć przyciąga więcej turystów, nie wystarcza już, by zagwarantować firmom turystycznym i hotelom stabilne dochody na resztę roku. Wysokie zadłużenie w polskiej turystyce, napędzane zmieniającymi się preferencjami klientów, ograniczeniem wydatków przez gospodarstwa domowe i presją na obniżanie cen, jasno wskazuje na potrzebę implementacji zmian i rewitalizacji modeli biznesowych  w tym sektorze.

Tegoroczne badanie wykonane przez Quality Watch dla Biura Informacji Gospodarczej InfoMonitor pokazuje, że choć 31 proc. Polaków planuje zimowy wyjazd, jedynie 12 proc. zamierza zrealizować go w czasie szkolnych ferii. Może to świadczyć o ostrożnym podejściu i chęci uniknięcia wyższych wydatków w szczycie sezonu, kiedy ceny są znacznie wyższe. Turyści coraz częściej decydują się na bardziej elastyczne terminy, rezygnując z wypoczynku w  wysokim sezonie. Ponad połowa Polaków (54 proc., o 19 p.p. więcej niż w 2023 roku) sfinansuje zimowe wyjazdy z oszczędności, a 46 proc. z bieżących dochodów. Jedynie 5 proc. badanych planuje pokryć koszty przy pomocy pożyczek - czy to od rodziny, czy zaciągniętych w instytucjach finansowych - co stanowi spadek o 6 p.p. w porównaniu z sytuacją sprzed dwóch lat. Dodatkowym wyzwaniem dla krajowej branży turystycznej jest fakt, że aż 30 proc. osób planujących zimowy urlop zdecyduje się na ofertę zagraniczną. Co ciekawe, spośród nich aż 67 proc. wybiera kierunki o cieplejszym klimacie niż Polska. Na tym trendzie szczególnie korzystają biura podróży, które oferują pakiety dopasowane do preferencji klientów szukających słońca i relaksu w łagodniejszym klimacie.

Osoby wyjeżdżające na ferie zimowe najczęściej wybierają samodzielnie organizowane wyjazdy krajowe (53 proc.), a w drugiej kolejności wizyty u rodziny (33 proc.). Na kolejnych miejscach plasują się zagraniczne wyjazdy organizowane samodzielnie (16 proc.) oraz te realizowane za pośrednictwem biur podróży lub innych wyspecjalizowanych podmiotów (10 proc.). Hierarchia ta utrzymuje się również w przypadku wyjazdów zimowych poza okresem ferii.
To znaczący odsetek, który pokazuje, że nasi przedsiębiorcy z branży hotelowej mają o czym myśleć, a zyskają te firmy, które dokonają zmian w swojej strategii i modelu funkcjonowania. Trzeba również pamiętać o rosnącym poziomie polaryzacji dochodowej polskiego społeczeństwa. Dużym zainteresowaniem z jednej strony cieszą się luksusowe obiekty a z drugiej tanie kwatery. Problemy mają hotele trzy i czterogwiazdkowe. Zwłaszcza, że ich zagraniczni konkurenci nie śpią. Przykładowo, kurorty alpejskie mogą zapewnić turystom lepsze warunki pogodowe i niższe ceny - w dodatku przy tej samej lub lepszej jakości świadczonych usług zauważa dr hab. Waldemar Rogowski, prof. SGH, główny analityk BIG InfoMonitor.

Potwierdzają to dane opublikowane przez internetową porównywarkę ubezpieczeń Rankomat, a wynika z nich, że trzyosobowa rodzina zapłaci za ferie ze śniadaniami i 5-dniowym skipassem o 1000 zł mniej we włoskim Livigno, niż w Szczyrku. I to pomimo o 500 zł tańszej oferty w tym polskim kurorcie w porównaniu z ubiegłym rokiem.

Krótsze zimy są realnym problemem. Jak prognozuje dr Adam Jaczewski z Zakładu Analiz Meteorologicznych i Prognoz Długoterminowych (ZAMiPD), krótsze zimy i dłuższe lata mogą znacząco wpłynąć na funkcjonowanie polskich ośrodków narciarskich. Wraz ze spadającą liczbą śnieżnych dni rośnie konieczność inwestowania w sztuczne naśnieżanie, które drastycznie podnosi koszty utrzymania infrastruktury.

Do tego dochodzi wzrost cen energii, co stanowi dodatkowe obciążenie dla właścicieli hoteli i ośrodków narciarskich. Według danych opublikowanych 27 grudnia 2024 przez Urząd Regulacji Energetyki w trzecim kwartale w stosunku do drugiego kwartału br. (497,89 zł/MWh) cena ta wzrosła o 5,7 proc. i wyniosła 526,24 zł/MWh. W efekcie krótsze zimy stają się nie tylko wyzwaniem pogodowym, ale i finansowym, zmuszając branżę narciarską do szukania nowych rozwiązań.

Jak wynika z danych Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor i bazy informacji kredytowych BIK, na koniec listopada 2024 roku przeterminowane zadłużenie branży hotelarskiej i turystycznej sięgnęło 1,1 mld złotych, co stanowi wzrost o 15 proc. r/r. Za zdecydowaną większość nieuregulowanych w terminie zobowiązań (905 mln zł) odpowiadają hotele, których przedawnione tytuły należności spadły o 3,5 proc. w skali roku, ale wciąż pozostają na bardzo wysokim poziomie. Jednocześnie liczba zadłużonych hoteli wzrosła z 888 do 989, co stanowi wzrost o około 11 proc.

Warto zaznaczyć, że liczba niesolidnych dłużników w kategorii obiektów noclegowych (PKD 5520Z) wzrosła z 764 do 886, a ich łączne zadłużenie osiągnęło 114,4 mln zł. W sektorze pozostałych obiektów noclegowych (PKD 5590Z) przeterminowane zadłużenie wyniosło 10,2 mln zł, a liczba zadłużonych firm wzrosła z 92 do 114.

Polacy także często korzystają z wycieczek zorganizowanych. Touroperatorzy, w których skład wchodzą między innymi biura podróży, czy piloci wycieczek, mimo, że zmagali się z trudnościami finansowymi w 2023 roku, odnotowali pewną poprawę. Na koniec listopada 2024 r. zaległe zadłużenie wyniosło 56,8 mln zł, co oznacza spadek w porównaniu do 65,9 mln zł rok wcześniej, choć nastąpił wzrost liczby podmiotów z 5,4 proc. w 2023 roku do 5,5 proc. w 2024 roku. Stać za tym ma m.in. przekierowanie zainteresowania turystów w okresie zimowym na kierunki z cieplejszym klimatem, co potwierdzają wyniki badania wykonanego dla BIG InfoMonitor.