Zaostrzona konkurencja w branży turystycznej

W okresie gdy głównym problemem branży stają się mocno zniżkujące marże, znaczenie nabierają specyficzne indywidualne atuty biznesowe organizatora - twierdzą eksperci Instytutu TravelDATA.

Instytut Badań Rynku Turystycznego TravelDATA, zajmujący się gromadzeniem danych z rynku zorganizowanej turystyki wyjazdowej publikuje Analizę Cen Imprez Turystycznych dotyczącą wyjazdów w sezonie zimowym 2018/19. Obejmuje ona okres pierwszego tygodnia zimowych ferii szkolnych dla województwa mazowieckiego definiowanego jako 28 stycznia - 3 lutego 2019 roku.

Raport biura Rainbow za trzy kwartały 2018 roku
W ostatni czwartek jedyny giełdowy organizator podał do publicznej wiadomości skonsolidowany raport Grupy Kapitałowej Rainbow Tours za III kwartał 2018 oraz narastająco za trzy kwartały 2018 roku. Dokument zawiera również część będącą skróconym śródrocznym jednostkowym sprawozdaniem finansowym spółki Rainbow Tours S.A jako podmiotu dominującego Grupy Kapitałowej.

Jest to pierwszy dokument organizatora w branży zorganizowanej turystyki wyjazdowej, który w sposób precyzyjny obrazuje jego rezultaty działalności w kluczowym okresie bardzo nietypowego dla niej roku w krajowej turystyce, jako że czwarty kwartał ma już stosunkowo nieduże znaczenie.

Branża działała w ostatnim sezonie w warunkach bardzo zaostrzonej konkurencji
Obecnie w branży panuje duże zaniepokojenie biznesowe wywołane - zdaniem wielu jej przedstawicieli - zbyt ofensywną polityką cenową biura TUI Poland, która w konsekwencji może doprowadzić do istotnego osłabienia kondycji finansowej nie tylko niektórych organizatorów, ale też branży jako całości. Na ile poważna staje się powyższa kwestia świadczyć może wysłanie w dniu 23 sierpnia przez PZOT do Norberta Fiebiga szefa Deutsche ReiseVerband (DRV) będącego mniej więcej odpowiednikiem Polskiej Izby Turystyki (PIT) listu otwartego poruszającego tę kwestię.

Dziennikarskie wywiady z szefami bardziej znaczących polskich touroperatorów dają na razie najczęściej dość wymijające rezultaty. Dla ludzi mających dłuższe doświadczenia z branżą turystyczną nasuwa to wniosek, że sytuacja w branży może rzeczywiście stawać się niepokojąca. Dlatego sprawozdania finansowe giełdowej spółki Rainbow Tours mogą stanowić jakiś punkt orientacyjny dla oceny branżowej rzeczywistości, choć należy jasno powiedzieć, że biuro Rainbow najczęściej prezentowało znacznie lepsze wyniki działalności niż prawie cała pozostała część branży, a przynajmniej zdecydowana jej większość.

Dlatego - nie negując merytorycznej wartości przedstawionych sprawozdań dla reszty branży - należałoby raczej przyjąć założenie, że oto światło dzienne ujrzał dokument, z którego wynika wyraźnie lepszy obraz niż w branżowej rzeczywistości.

Co zatem zawierał raport? Generalnie prawie co do joty potwierdził informacje, które były zawarte w opublikowanych cztery tygodnie wcześniej danych szacunkowych. Tak jak pisano, mogły one nieco zaskoczyć na plus inwestorów, którzy skłonni już byli snuć zupełnie czarne wizje dotyczące wyników organizatora. Tak też się wtedy stało gdyż spadki cen akcji zostały wyhamowane, a nawet wzrosły w okresie ostatnich 4 tygodni o prawie 20 procent.

Organizator odnotował osiągnięcie po trzech kwartałach 1364,3 mln złotych przychodów (+15,4 procent), a 1245,9 mln złotych przychodów ze sprzedaży imprez turystycznych (+16,6 procent). Co ciekawe liczba klientów wzrosła wyraźnie mocniej bo o 22,6 procent do 449,6 tysięcy. Oznacza to, że spadła średnia cena sprzedawanych wycieczek i to aż o prawie 5,0 procent (z 2905 do 2761 złotych). Innym wnioskiem wynikającym z tych danych jest wysokie prawdopodobieństwo, że do końca roku organizator przekroczy okrągłą granicę 500 tysięcy klientów, co wynika z danych o ich liczbie w czwartym kwartale przed rokiem i dynamice ich w przedsprzedaży sezonu zimowego oraz szacunków dotyczących października.

Zeszłoroczne wyniki w obecnym raporcie podzielone (tylko) przez trzy
Odnośnie wyników po trzech kwartałach tego roku, to reprezentują one w przybliżeniu jedną trzecią osiągnięć z roku ubiegłego. Wynik operacyjny obniżył się z 56,8 do 19,8 mln złotych obecnie, zysk brutto z 55 do 17,6 miliona złotych, a zysk netto z 44,3 do 14,1 miliona złotych.

Podobnie było z wynikami za sam III kwartał 2018, w którym przykładowo zysk netto obniżył się z 38,4 do 13 milionów złotych. Po czwartym kwartale ostateczny poziom zysku netto może się jeszcze nieco obniżyć do przedziału dużych wartości jednocyfrowych (w zeszłym roku wyniósł 36,1 mln złotych).

W normalnej sytuacji rok tak istotnych spadków zysków śmiało mógłby zostać uznany za mocno nieudany. Warto jednak zwrócić uwagę na mocno okrągłe wypowiedzi w tym względzie innych organizatorów, które mogą świadczyć, że liczą się oni z zakończeniem tego sezonu pod kreską. Dlatego wyniki biura Rainbow mogą oznaczać jeden z najlepszych lub prawie najlepszy rezultat w całej polskiej branży turystyki wyjazdowej tzn. wyniki konkurentów z dużą dozą prawdopodobieństwa będą słabsze.

Rainbow ma kilka istotnych przewag biznesowych nad resztą branży
W okresie gdy głównym problemem branży stają się mocno zniżkujące marże, znaczenie nabierają specyficzne indywidualne atuty biznesowe organizatora. Należy do nich bardzo duży udział wysoce rentownych wycieczek objazdowych, które w tym roku nie podlegały tak dużym przecenom jak masowe wycieczki typu sun & beach. Szczególnie godne uwagi są takie imprezy organizowane w krajach egzotycznych, które ponadto cechuje duża odporność na przyszły wzrost konkurencji ze strony tanich linii.

Silnym atutem organizatora jest duża sieć sprzedaży własnej oparta o salony własne i efektywne call center. Z danych podawanych w raportach wynika po przeliczeniach, że w trzech kwartałach tego roku wniosła ona do wyniku grupy kapitałowej dodatkowe prawie 5 mln zysku netto. Wynika to ze znaczącego wzrostu sprzedaży w kanałach własnych, przy stosunkowo niskim jednoczesnym wzroście kosztów, co skutkowało bardzo niskimi krańcowymi kosztami sprzedaży (poniżej 4 procent).

Dodatkowym plusem tego roku jest to, że biuro Rainbow prowadziło dość konserwatywną politykę cenową, co pozwoliło mu relatywnie skuteczniej niż przeciętnie chronić swoje marże. Pozytywną rolę odegrała zwłaszcza sprzedaż w okresie first minute, która była prowadzona przy solidnych marżach i przy wysokiej dynamice wzrostu sprzedaży. W rezultacie bardzo udane rezultaty sprzedaży pierwszego okresu sezonu pozwoliły w dużym stopniu zrównoważyć bardzo niekorzystny okres ujemnych marż rynkowych zwłaszcza w okresie czerwiec - sierpień.

Na razie bardziej start-upowym biznesem pozostaje działalność hotelowa touroperatora, gdyż jest jeszcze w początkowym okresie rozwoju i nie osiągnęła jeszcze istotnych korzyści skali. Przychody ogółem z tego segmentu wyniosły do końca września 10,6 miliona złotych, a zysk netto 504 tysiące złotych. W sezonie letnim 2019 roku po oddaniu do eksploatacji nowego hotelu o standardzie 5 gwiazdek organizator będzie dysponował 465 pokojami w dwóch hotelach własnych (4 i 5 gwiazdek) i jednym wynajmowanym w całości na okres 16 lat (4 gwiazdki).

Organizator planuje wprowadzanie do tego segmentu nowych obiektów, co spowoduje stopniowy, ale bardzo znaczący wzrost jego kontrybucji do wyniku Grupy Kapitałowej jako całości.

Znacznie obszerniejszy materiał o działalności biura Rainbow i jego wynikach finansowych zostanie przedstawiony w terminie około 3 tygodni, a materiał o całorocznych wynikach działalności w okolicach połowy marca po opublikowaniu wyników za czwarty kwartał, czyli de facto wstępnych wyników rocznych (zwykle nieznacznie różnią się one od ostatecznych publikowanych w końcu kwietnia).

Istotne kwestie z zakresu cen turystycznych imprez
Niniejsze zestawienie obejmuje po raz czwarty w tym roku porównanie cen dla wylotów w wysokim sezonie zimowym 2018/19 definiowanym jako tydzień przełomu stycznia i lutego 2019 roku (28.01-03.02.2019), czyli pierwszy tydzień ferii szkolnych dla województwa mazowieckiego, zebranych w dniu 15 listopada z cenami dla tego samego tygodnia (ferii) zebranych w dniu 8 listopada, a w porównaniach rok do roku z cenami z 16 listopada 2017.

W minionym tygodniu, dla wycieczek z wylotami w okresie 28 stycznia - 3 lutego, średnie ceny spadły o 4 złote (poprzednio rosły o 79, 54 i 78 złotych), a największe zniżki odnotowano na Gran Canarii - o 147 złotych oraz w Hurghadzie i Marsa Alam - o 52 i 37 złotych. Najistotniejsze wzrosty średnich cen wycieczek w ostatnim tygodniu miały miejsce na Fuerteventurze - o 118 złotych oraz na Tureckiej Riwierze i w Portugali - o 81 i 49 złotych. W analogicznym okresie przed rokiem i dwoma laty średnie ceny wycieczek rosły o 46 i 67 złotych.

Miniony tydzień przyniósł nieco większe od przeciętnej (czyli od 4 złotych) spadki cen wycieczek na najważniejszych kierunkach zimowych, czyli w Egipcie (o 30 złotych) i na Wyspach Kanaryjskich (o 18 złotych). Podobne zniżki średnich cen dotknęły też niektóre mniej masowe kierunki, jak Tunezja (Dżerba) - o 33 złote, Maroko (o 25 złotych) i Cypr (o 12 złotych). Na pozostałych kierunkach odnotowano dość solidne zwyżki, największe w Turcji - o średnio 81 złotych, a łagodniejsze w Portugalii i na Malcie - o 49 i 48 złotych. Na pierwszym z nich znaczny wzrost mógł mieś związek z chwilowym spadkiem cen w okresie o tydzień wcześniejszym.

Badanie średniej ceny imprez wobec cen sprzed roku dla wylotów w okresie pierwszego tygodnia ferii zimowych dla województwa mazowieckiego, czyli w latach 2019 (28 styczeń-3 luty) i 2018 (okres 15-21 styczeń) zebranych w tym samych okresach listopada w tym i ubiegłym sezonie pokazuje, że obecna średnia cena była wyższa wobec średniej ceny sprzed roku o 6 złotych, (poprzednio była wyższa o 22, 13 i 73 złote). W analogicznym okresie listopada 2017 średnia cena w porównaniu rok do roku była znacząco niższa - o 100 złotych.

W minionym tygodniu, tak jak minionych sześciu miesiącach, czynniki o charakterze kosztotwórczym działały w kierunku zmniejszania marż ze sprzedaży wycieczek. Cena paliwa lotniczego w minionym tygodniu kolejny raz, była wyższa niż przed rokiem, ale już w zdecydowanie mniejszym stopniu niż przez ostatnie około 6 miesięcy (2,88 wobec 2,52 zł/litr, czyli o 12,5 procent). Na zwyżkę kosztów działał też kurs złotego, który dla rozliczeń turystycznych osłabł o prawie 2 procent. W rezultacie czynniki zmian cen paliwa i kursów walut zgodnie działały w kierunku powiększania średniego poziomu kosztów wycieczek, ale w znacznie mniejszej skali niż poprzednim zestawieniu, czyli o około 85/95 złotych (wcześniej o 140/150, 155/165 i 95/105 złotych).





Spośród dwóch najważniejszych kierunków zimowych (nie licząc egzotyki jako całości) większą zwyżkę cen cen rok do roku ponownie wykazał Egipt, gdzie ceny przewyższały poziomu z sezonu 2017/2018 o średnio 234 złote, zaś przed rokiem były o podobna kwotę niższe (o 243 złote), a przed dwoma laty notowano tam umiarkowany wzrost (o 66 złotych). Najwyraźniej podniosły się w skali roku ceny w Marsa Alam - o średnio 321 złotych, a kolejny raz najmniejszy wzrost średnich cen wycieczek zanotowano na Synaju - o 131 złotych.

Na Wyspach Kanaryjskich zwyżka średnich cen rok do roku była tym razem znacznie mniejsza i wyniosła średnio 24 złotych, natomiast przed rokiem i dwoma laty średnie ceny rok do roku podnosiły się tam o 31 i 108 złote. Tym razem wśród wysp na tym kierunku największy roczny wzrost cen odnotowano na Teneryfie - o 131 złotych, a wyraźnie tańsza stała się (duża zwyżka cen przed rokiem) Fuerteventura - o 237 złotych.

Na mniej masowych kierunkach największe przeceny średnich cen wycieczek rok do roku, podobnie jak o tej porze w ubiegłym sezonie, odnotowano na Cyprze - o 474 złote (przed rokiem o 643 złote) oraz w Portugalii - o średnio 261 złotych, bardziej umiarkowane na Malcie - o 105 złotych, zaś zdecydowanie coraz bardziej zbliżone do zeszłorocznych na Tureckiej Riwierze - tańsze już tylko o średnio 24 złote. Wyższe średnie cen rok do roku odnotowano w Maroku - o 134 złote.

Z perspektywy dwóch sezonów liczonych łącznie średnie ceny wycieczek na Wyspy Kanadyjskie podniosły się o 55 złotych, a kierunkach egipskich obniżyły się o średnio 9 złotych. Na mniej masowych kierunkach największą zwyżkę dwuletnią odnotowano w Maroku - o 190 złote, a największy spadek na Cyprze - o 1117 złotych.

W czwartym zestawieniu zimowym wśród dużych i średnich organizatorów największe, ale i tak stosunkowo niewielkie zniżki średnich cen w porównaniu z ubiegłym sezonem, odnotowano w ofertach biur Neckermann Polska i Coral Travel Wezyr - po około 10 złotych. Średnie ceny w ofertach innych biur wzrosły natomiast w granicach od 28 do 291 złotych.

W tym, co ma jednak dla turystów największe znaczenie, a zatem w bezwzględnym poziomie bieżących cen wycieczek, czyli na pierwszym lub drugim miejscu w 12 zimowych destynacjach oraz w trzech kategoriach hoteli, to pozycje lidera utrzymało liderem było TUI Poland (16 ofert, a przed rokiem 12, zaś przed dwoma laty 5) przed biurem Itaka (13 ofert, przed rokiem i dwoma laty po 10 ofert) oraz biurem Exim Tours (10 ofert, w latach poprzednich 10 i 7 ofert). W skali ostatniego roku najbardziej poprawiły pozycję w tej kategorii biura TUI Poland oraz Itaka.

Najwięcej korzystnych propozycji z niższych i średnich półek cenowych (3* i 4*) miały biura Itaka i TUI Poland, zaś w ofercie premium (5*) tym razem przodowało biuro TUI Poland.

Zdecydowanie najwięcej atrakcyjnych cenowo ofert na kierunkach egipskich proponowały biura Coral Travel Wezyr (7 ofert) i Rainbow (3 oferty), zaś na kierunkach kanaryjskich biura Itaka (8 ofert) i Rainbow (6 ofert).

Należy zaznaczyć, że nieco zaskakująco wysoka pozycja biura TUI Poland akurat w tym ujęciu wynika z tego, że posiada ono albo jedyne, albo relatywnie korzystne oferty na tylko niektórych kierunkach (Riwiera, Lanzarote, Dżerba, Portugalia i Maroko), co daje mu aż 14 wskazań na ogólna liczbę 16, podczas gdy na reszcie kierunków jego oferta zimowa wypada słabiej niż przeciętna (np. kierunki egipskie, większość kierunków kanaryjskich)