Popyt na razie zawodzi optymistycznie nastawionych organizatorów

Realna rzeczywistość branży okazała się jednak inna. Przy znacznie szybciej od deklaracji rosnącym rynku podaż wzrosła jeszcze bardziej, co przy niekorzystnym z kilku względów okresie drugiej połowy czerwca i przynajmniej pierwszej połowy lipca spowodowało istotną nadpodaż wycieczek - twierdzą analitycy TravelDATA.

Instytut Badań Rynku Turystycznego TravelDATA, zajmujący się gromadzeniem danych z rynku zorganizowanej turystyki wyjazdowej publikuje Analizę Cen Imprez Turystycznych dotyczącą wyjazdów w sezonie letnim 2018. Obejmuje ona okres pierwszego pełnego tygodnia sierpnia, czyli 6-12 sierpnia 2018 roku.

Szczypta optymizmu dla uczestników rynku
Na pocieszenie branżowego środowiska należy jednak wyraźnie zaznaczyć, że rzeczywisty obraz sprzedaży w branży nie jest aż tak mizerny, jak pokazują to statystyki z systemu MerlinX. Nie uwzględniają one bowiem rzeczywistej liczby imprez sprzedanych przez biuro TUI Poland, w którym dynamika wzrostu znacząco przekracza średnią dla reszty branży, jak również biura Rainbow, które ostatnio wyraźnie poprawiło atrakcyjność swojej oferty.

Sprzedaż tych biur jest tylko w niewielkim stopniu uwzględniana przez raporty, a sytuacja taka miała miejsce również w sezonie 2017. W rezultacie nastąpiło wtedy znaczne zaniżenie tempa wzrostu liczby imprez lotniczych, które w raportach z systemu MerlinX wyniosło niecałe 17 procent, a w branży jako całości o około 8 procent więcej.
Z tych ośmiu procent rozbieżności za mniej więcej 5,5 procent "odpowiadało" biuro TUI Poland z około 50-procentowym wzrostem w zakresie imprez lotniczych, a za blisko 2,5 procent biuro Rainbow, w którym dynamika wzrostu w tym segmencie sięgnęła w 2017 roku 29,2 procent. Wpływ pozostałych biur był daleko mniejszy i w przybliżeniu się zerował.

Ostatni tydzień w statystykach sieci Wakacje.pl
Obecnie coraz bardziej wartościowym źródłem informacji o zmianach i trendach w sprzedaży wycieczek stają się dane liderującej w naszej branży turystyki wyjazdowej sieci Wakacje.pl. Systematycznie powiększa ona swój udział w rynku - w tym niedawno poprzez przejęcie całości udziałów spółki My Travel sp. z o.o. - a zatem w konsekwencji jej dane i informacje mogą coraz dokładniej oddawać bieżącą i historyczną sytuację na krajowym rynku turystycznym.

Grecja: wzrost o 0,61% - jedenasty z rzędu znaczący wzrost udziałów rynkowych tego kierunku po wcześniejszym 13-tygodniowym trendzie spadkowym trwającym od połowy stycznia do połowy kwietnia. Maj i czerwiec z reguły są bardzo korzystnymi miesiącami dla sprzedaży Grecji, ale w tym sezonie Grecja wyraźniej zyskuje w nich udziały niż w sezonach wcześniejszych

Albania: wzrost o 0,08% - bardzo duże obniżki cen wycieczek do Albanii, rozpoczęte w drugim tygodniu czerwca (w sumie o blisko 250 złotych dla terminów sierpniowych) zgodnie z przewidywaniami zdecydowanie przyspieszyły sprzedaż tego kierunku.

Hiszpania: spadek o 0,13% - traciła udziały rynkowe już po raz ósmy z rzędu

Turcja: spadek o 0,23% - destynacja od końca marca wykazuje bardzo znaczne wahania tempa sprzedaży. Jednym z warunków ponownego bardziej systematycznego odzyskiwania udziałów w rynku są atrakcyjniejsze niż dotąd poziomy cen wycieczek do tego kraju.

Egipt: spadek o 0,24% - szósty kolejny tydzień relatywnie słabej sprzedaży tego kierunku, który we wcześniejszej fazie sprzedaży - od pierwszego tygodnia stycznia do przedostatniego w kwietniu - znacznie i systematycznie zyskiwał na znaczeniu.

Zakres dużych przecen wycieczek nadal rośnie
W materiałach sprzed tygodnia oraz sprzed 3 i 7 tygodni przedstawiono bardzo istotne tegoroczne zjawisko biznesowe w polskiej branży zorganizowanej turystyki wyjazdowej, jakim stały się nadspodziewanie duże przeceny wycieczek z nieodległymi terminami wyjazdów, czyli na około 5, ale w szczególności na 2 do 3 tygodni przed terminem wyjazdu. W materiałach tych przedstawiono wykresy spadających stopniowo cen wycieczek z terminami realizacji w drugich tygodniach maja i czerwca.
W drugim tygodniu czerwca bardzo znacznie taniejące oferty objęły też okres pierwszego i następnych tygodni lipca. Sytuacja ta na razie nie tylko nie ustąpiła, ale przeceny rozprzestrzeniają się na coraz odleglejsze terminy wyjazdów, w tym na pierwszy tydzień sierpnia, który stanowi bazę dla cotygodniowych materiałów obrazujących aktualną sytuacje na rynku turystyki wyjazdowej.

Sytuacja cen w terminami realizacji w pierwszym tygodniu sierpnia omówiona jest standardowo w drugiej części niniejszego tekstu, natomiast poniżej dodatkowo przedstawiamy uzupełnione o dane z ostatniego tygodnia wykresy zmieniających się cen bieżących oraz rok do roku na pięciu najważniejszych kierunkach z terminem realizacji w pierwszym tygodniu lipca, a zatem w takim ujęciu jakie jest stosowane dla imprez sierpniowych.

Wykresy zmian cen wycieczek lipcowych są znacząco inne niż dla dotąd dość stabilnego w tym względzie okresu pierwszego tygodnia sierpnia. Ceny tych wyjazdów, będących w istocie już wycieczkami last minute silnie zniżkują wraz z przybliżaniem się do terminu ich realizacji, przy czym tempo i głębokość tych zmian osiąga dawno nie widziane wartości.

Nieco słabsze niż w przypadkach Bułgarii i Egiptu tendencje cenowe Turcji mają zapewne jedno ze swoich źródeł w okresowej wstrzemięźliwości niektórych klientów wobec tego kraju, co miało zapewne związek z przeprowadzanymi tam podwójnymi wyborami. Podobny, ale silniejszy odpływ popytu szczególnie wyraźny jest w Niemczech, gdzie został wzmocniony zaleceniami ostrożności w podróżowaniu do Turcji wydanymi przez tamtejsze MSZ.

Kierunki uważane za premiowe, czyli Wyspy Kanaryjskie wyraźnie łatwiej poddają się spadkom cen i to pomimo nieco mniejszej ich podaży, zarówno ze strony biur podroży jak również tzw. tanich linii. Dużych spadków cen doświadczają też kierunki greckie, choć w ich przypadku może to być rezultatem wzrostu podaży, która z trudem znajduje odpowiednią liczbę nabywców w obecnej sytuacji absorpcji uwagi części nabywców innymi sprawami niż spokojny wypoczynek wakacyjny.

Przeceny sięgają coraz odleglejszych terminów
Obecnie przeceny energicznie rozszerzają się na pierwszą połowę sierpnia, przy czym istotne staje się to, że ich głębokość w ujęciu bieżącym, a zwłaszcza rok do roku staje się większa niż przecen lipcowych przy takim samym wyprzedzeniu wobec terminu wyjazdu.

Zbyt duża podaż oraz popyt niższy od optymistycznych oczekiwań
Jak już przytaczano w poprzednim materiale, tak niekorzystne zmiany mają swoje źródło w znacznej skali nierównowagi pomiędzy podażą, a popytem na turystyczne imprezy. Część z jej przyczyn leży po stronie podażowej, a część po stronie mniejszego od oczekiwań popytu. Do tych pierwszych należą zbyt wysoka podaż na kierunkach premiowych (np. Wyspy Kanaryjskie), która została ograniczona w nieco zbyt niskiej skali oraz na kierunkach mieszanych (Grecja), gdzie prawdopodobnie została zwiększona przez organizatorów w zbyt dużym stopniu.

Podaż na kierunkach premiowych zwiększyły również LCC (o około 35 procent), które w warunkach niedostatecznego popytu bez ceregieli silnie obniżają ceny podnosząc w ten sposób konkurencyjność wyjazdów organizowanych samodzielnie.

Istotnym elementem silnej presji na ceny wycieczek od strony podaży pozostaje zmieniona na zdecydowanie bardziej ofensywną polityka wicelidera branży, czyli biura TUI Poland. Może to być pierwszy etap procesu energiczniejszego niż dotąd pozycjonowania się w szybko zyskującej na atrakcyjności polskiej branży turystycznej spółki-córki lidera europejskiej turystyki, którym jest Koncern TUI Group. Poszerzyła ona korzystną cenowo ofertę, dostosowaną geograficznie do nowej fali klientów, jaka napłynęła na rynek w następstwie prospołecznej polityki socjalnej rządu.

W czerwcu kolejni organizatorzy zaczęli znacząco podnosić atrakcyjność swoich ofert, w tym także trzeci gracz na rynku, czyli biuro Rainbow, a ostatnio również (na wyjazdy w lipcu) lider polskiej branży, czyli Itaka. Tak więc do coraz większej konkurencji cenowej siłą rzeczy dołączają kolejni organizatorzy i w konsekwencji presja na spadek cen wycieczek stopniowo narasta i obejmuje coraz odleglejsze terminy wyjazdów.

Popyt na razie zawodzi zanadto optymistycznie nastawionych organizatorów
Przed sezonem organizatorzy najczęściej deklarowali zwiększenie programów o kilkanaście procent. Najbardziej ofensywny gracz na rynku mówił nawet o oczekiwaniu jedynie około 10 procentowego wzrostu liczby klientów. Realna rzeczywistość branży okazała się jednak inna. Przy znacznie szybciej od deklaracji rosnącym rynku podaż wzrosła jeszcze bardziej, co przy niekorzystnym z kilku względów okresie drugiej połowy czerwca i przynajmniej pierwszej połowy lipca spowodowało istotną nadpodaż wycieczek.

Jako, że na tak zaawansowanym etapie sezonu możliwości redukcji programów stają się już dosyć ograniczone, dlatego przywracanie równowagi musi siłą rzeczy odbywać się przy znacząco niższych poziomach cenowych.

Są perspektywy poprawy sytuacji rynkowej
W ostatnim i wcześniejszych materiałach przytaczano przynajmniej trzy czynniki wpływające na słabszy popyt. Były to osłabienie wskaźników nastrojów konsumenckich, zwłaszcza w Polsce B, odbywające się (jeszcze z udziałem Polaków) piłkarskie mistrzostwa świata oraz nadspodziewanie dobrą, ciepłą pogodę, która znacząco przyspieszyła okres wegetacji roślin i najważniejsze prace polowe (żniwa) oraz ożywiła alternatywne plany spędzenia wakacji w kraju. Wśród tych czynników w ostatnich kilku-kilkunastu dniach nastąpiły jednak na ogół zmiany na lepsze. Nastroje konsumenckie (wyniki wstępne - TNS) bardzo wyraźnie się poprawiły i osiągnęły nowe rekordowe poziomy od lat dziesięciu.

Są one pozytywnie skorelowane z ostatnimi wynikami preferencji wyborczych (wzrost notowań partii rządzącej) oraz lepszymi ocenami netto działalności rządu oraz premiera (oceny dla prezydenta pozostały na tym samym poziomie), co wzmacnia wyniki badań konsumenckich.

Tak znaczny skok jest prawdopodobnie skutkiem ubocznym piłkarskich mistrzostw, gdyż nastąpiła silna translacja odbiorców mediów opozycyjnych do mediów publicznych, a w związku z tym pesymistyczny przekaz typu "jest źle, a będzie jeszcze gorzej" został w dużej skali zastąpiony przekazem w stylu "jest dobrze, a będzie jeszcze lepiej".
Zakończenie czynnego udziału Polaków w mistrzostwach tradycyjnie sprzyjało w przeszłości ożywieniu popytu na wakacje, choć warto zauważyć, że w obecnej sytuacji społeczno politycznej osłabia to działanie czynnika, o którym mowa wyżej.

Pogorszenie się pogody ma obecnie niejednoznaczny wpływ na popyt na zagraniczne wakacje. Z jednej strony zniechęca do wyjazdów krajowych, a z drugiej strony opóźnia wyjazdy osób, które już wcześniej zaplanowały je na okres po żniwach.

Istotne kwestie z zakresu cen imprez turystycznych
Niniejsze zestawienie obejmuje po raz dwudziesty siódmy w sezonie i dwudziesty pierwszy w tym roku kalendarzowym porównanie cen dla wylotów w wysokim sezonie letnim 2018 definiowanym jako pierwszy pełny tydzień sierpnia (06.08-12.08 2018). Ceny zostały zebrane 28 czerwca i porównane z cenami zebranymi 21 czerwca, a w porównaniach cen rok do roku z cenami zebranymi 29 czerwca 2017.

W minionym tygodniu, dla wycieczek z wylotami pomiędzy 6 i 12 sierpnia, średnie ceny spadły o 40 złotych (poprzednio spadły o 48, 13 i 6 złotych, wzrosły o 2 złote i spadły o 11 złotych, a wcześniej wzrosły o 26 złotych, spadły o 6 złotych i wzrosły o 57 i 37 złotych). Największe zniżki cen w ostatnim tygodniu zanotowano na greckiej wyspie Kos - o średnio 200 złotych oraz w Portugalii i ponownie na Teneryfie - o 198 i 189 złotych. Największe zwyżki średnich cen miały miejsce na Korfu - o średnio 69 złotych oraz na Majorce i w Tunezji - o 45 i 25 złotych. W tym samym czasie przed rokiem oraz przed dwoma laty średnie ceny wycieczek odpowiednio wzrosły o 9 i spadły o 12 złotych.





Miniony tydzień przyniósł ponownie wyższe od przeciętnej (czyli od 40 złotych) spadki średnich cen wycieczek na Wyspy Kanaryjskie (o 65 złotych), bardzo bliskie przeciętnej do Grecji (spadek o 42 złote), niezbyt duże spadki cen wyjazdów do Bułgarii i Turcji (o 24 i 21 złotych), zaś minimalne wzrosty cen wycieczek do Egiptu - o średnio 8 złotych.

Ceny w Tunezji po ośmiu zwyżkach z rzędu (łącznie o prawie 300 złotych) i siedmiotygodniowych wahaniach, wzrosły tym razem o 6 złotych. Nadal relatywnie wysokie ceny na tym kierunku sprzyjają popytowi na innym nabierającym obecnie znaczenia kierunku, którym jest Albania, tym bardziej, że ostatnio ceny bardzo znacznie się tam obniżyły.

Badanie średniej ceny imprez wobec cen sprzed roku dla wylotów w okresie pierwszego pełnego tygodnia sierpnia 2018 pokazuje, że bieżąca średnia cena wobec średniej ceny dla poprzedniego sezonu była niższa o 137 złotych (poprzednio ceny były niższe o 79 i wyższe o 4 złote, wcześniej nie odnotowały zmiany, a jeszcze wcześniej były wyższe o 13, 2, 22, 2, 20 i 6 złotych). Przed rokiem, czyli w ostatnim tygodniu czerwca 2017, średnia cena w porównaniu rok do roku była wyższa o 219 złotych.

Po raz kolejny (dziewiąty) w tym sezonie czynniki o charakterze kosztotwórczym działały w kierunku wzrostu cen wycieczek. Cena paliwa lotniczego w minionym tygodniu była zdecydowanie wyższa niż przed rokiem (2,80 wobec 2,10 zł/litr, czyli o aż o 33,3 procent), a jej wpływ dodatkowo wzmacniał tańszy złoty, który osłabł w skali 12 miesięcy dla rozliczeń turystycznych o około 2,5 procent. W rezultacie czynniki zmian cen paliwa i kursów złotego działały łącznie w kierunku podwyższania średniego poziomu kosztów wycieczek o około 135/145 złotych (poprzednio wpływ ten wyniósł 110/120, 125/135, 120/130, 135/145, 120/130, 115/125, 50/60 i 45/55 złotych, wcześniej był neutralny, a jeszcze wcześniej czynniki te działały w kierunku obniżenia cen o około 25/35, 60/70, 35/45, 30/40, 50/60, 85/95 złotych).

Należy pamiętać, że wpływ zmian cen paliwa i walut na ceny wycieczek w zależności od touroperatora jest mniej lub więcej opóźniony (m.in. przez kontrakty zabezpieczające i politykę marż), a ich wpływ należy traktować raczej w uśrednionych kategoriach docelowych (asymptotycznych).





Na wykresie widoczne jest pozostawanie Egiptu już trzeci tydzień z rzędu na pozycji lidera wzrostów cen wycieczek rok do roku (+ 86 złotych) i jest to obecnie jedyny duży kierunek, który jest droższy niż przed rokiem. Stosunkowo niewielkie przeceny dotknęły popularne w tzw. Polsce B kraje, czyli Bułgarię (spadek o 6 złotych) i niedawnego 12-tygodniowego przodownika wykresu, czyli Turcję (spadek o 63 złote). Nadal coraz wyraźniej tracą na cenach kierunki bardziej premiowe, czyli Wyspy Kanaryjskie i Grecja (o 318 i 182 złotych) przy czym te pierwsze nawet pomimo mniejszego niż przed rokiem wolumenu podaży wycieczek.

Z perspektywy dwóch sezonów liczonych łącznie nadal najmocniej drożeje Turcja (o 292 złote), znacznie wyprzedzając w tym względzie Grecję i Bułgarię - droższe średnio o 118 i 35 złotych, zbliżone poziomy cen do tych sprzed dwóch lat notuje Egipt - droższy o 9 złotych, a po raz pierwszy tańsze rok do roku stały się Wyspy Kanaryjskie - o 62 złote.

Z mniejszych kierunków wyższe średnie ceny niż przed rokiem notowano jedynie na Malcie - o 95 złotych, zbliżone do zeszłorocznych w Tunezji (spadek o 8 złotych), umiarkowane zniżki cen miały miejsce na Majorce i w Maroku - o 64 i 150 złotych, a znacznie większe na Cyprze oraz w Portugalii i Albanii - o średnio 195, 279 i 348 złotych.

W obecnym zestawieniu wśród dużych i średnich organizatorów kolejny raz największą zniżkę średnich cen wobec ubiegłego sezonu wykazuje oferta biura TUI Poland, która jest tańsza o średnio około 480 złotych. Również znacząco obniżyły się średnie ceny w ofertach biur Grecos Holiday i Rainbow - o średnio około 215 i 180 złotych, a w mniejszej skali w biurach Itaka i Prima Holiday - po około 80 złotych. W granicach średniej rynkowej (spadek o 40 złotych) obniżyły się ceny wycieczek w biurach Net Holiday i Coral Travel Wezyr - o średnio około 50 i 30 złotych. Oferty pozostałych biur są droższe niż przed rokiem w granicach od 25 do 243 złotych.