Popyt w turystyce wyjazdowej kuleje nie tylko w Polsce

Czy osłabienie nastrojów konsumenckich odbiło się na sprzedaży imprez zorganizowanych oraz jak kształtuje się aktualna sytuacja w branży turystyki wyjazdowej na sezon LATO 2019 sprawdził Instytut Badań Rynku Turystycznego Traveldata.

Zdaniem analityków, większość organizatorów i turystycznych agentów nadal słusznie może narzekać na rezultaty skumulowanej, a zwłaszcza bieżącej sprzedaży. Ta pierwsza do Świąt utrzymywała się na przyzwoitym i koherentnym z warunkami otoczenia poziomie około + 20 procent. Po bardzo słabej sprzedaży bieżącej w styczniu i niewiele lepszej w lutym skumulowana dynamika sprzedaży spadła o przeszło połowę. Przy tak wysokiej dynamice wzrostu dochodów gospodarstw domowych, którą obserwujemy w ostatnich miesiącach popyt na wycieczki powinien jednak wyraźnie wzrastać.

Niestety od grudnia zderzył się on z ewidentnym osłabieniem nastrojów konsumenckich, co w dużej mierze zneutralizowało potencjalne wzrosty. Kolejną przyczyną, której wpływ w ostatnim czasie rośnie jest przyczyna techniczna, a polega na tym, że szybko spada udział sprzedaży zimy, która prezentowała się stosunkowo dobrze (dotychczasowy wzrost blisko 16-18 procent), a rośnie sezonu letniego, który sprzedaje się zdecydowanie słabiej. Jest to najprawdopodobniej konsekwencja sporej nadpodaży i nienaturalnie niskich cen wycieczek w przededniu i podczas letnich wakacji, które zanegowały w umysłach wielu klientów implementowane z mozołem przez ostatnich kilka lat przekonanie o wyższości rezerwacji w okresie first minute nad rezerwacjami w terminach późniejszych.

Pewnym wsparciem dla sprzedaży tej grupy agentów, która najmocniej odczuwa niższą niż przed rokiem sprzedaż, czyli tych nie posiadających w ofercie wycieczek TUI Poland, może być trend powolnego słabnięcia atrakcyjności cenowej oferty tego organizatora. Wsparciem, ale odłożonym w czasie może też być poprawa nastrojów konsumenckich, jaka powinna być widoczna po uświadomieniu sobie przez obywateli, że zapowiedziane przez rząd wsparcie dla rodzin i innych grup społecznych jest całkowicie realne do wykonania. Temu ma też zapewne służyć ogłoszenie nieco "podkręconej" rekordowej nadwyżki w budżecie za styczeń tego roku.

Niemieckie biura podróży mocno odczuły spadek sprzedaży

Okazuje się jednak, że kłopoty z post-noworocznym popytem w letniej turystyce wyjazdowej mają również nasi zachodni sąsiedzi. To, że sprzedaż w agencyjnych biurach podróży była tam w styczniu niespotykanie słaba i skończyła się 9-procentowym spadkiem podawano już wcześniej. Tu również - podobnie jak w Polsce - najbardziej spadła sprzedaż w biurach stacjonarnych (minus 16 procent), a znacznie lepiej wypadła sprzedaż internetowa (minus 3 procent). Jest to jedna z przyczyn rosnącej przewagi wysoce zdigitalizowanych gigantów, jak TUI Group nad mniejszymi organizatorami sprzedającymi w dużym stopniu przez agentów.

Co ciekawe średni koszt zakupu wycieczki przez Internet był około 16 procent niższy niż w biurze stacjonarnym, co wcale nie wynika głównie z różnic cen imprez turystycznych w obu tych kanałach, a z koncentracji klientów na innych typach wyjazdów i skuteczniejszej realizacji za pomocą sieci priorytetu zakupu wycieczek po jak najniższej cenie.

Duży spadek zainteresowania zagościł też w segmencie wyjazdów samodzielnych

Jeszcze bardziej wyraźnie widoczny jest w Niemczech spadek zainteresowania zagranicznymi wyjazdami organizowanymi samodzielnie. Poniżej przedstawiamy wykres rocznej dynamiki zapytań ofertowych dotyczących hoteli na najważniejszych kierunkach wypoczynkowych wyjazdów turystycznych, która zazwyczaj jest dość mocno skorelowana z liczbą realnie dokonywanych rezerwacji. Wykres bazuje na danych firmy analitycznej TrevoTrend, która z kolei współpracuje w tej kwestii z globalnymi platformami rezerwacyjnymi. Na wykresie nie uwzględniono listopada z powodu braku takich danych.

Przebieg krzywych na tym wykresie różni się nieco od ich przebiegu w przypadku rezerwacji dokonywanych w biurach agencyjnych. Często, a szczególnie w styczniu, biura wypadają lepiej na takich destynacjach jak Turcja i Egipt, a słabiej na kierunkach greckich i hiszpańskich. Wynika to zapewne z faktu, że szybko rosnący popyt na Turcję, czy Egipt może być w zasadzie zaspokajany jedynie przez segment zorganizowany, a możliwości realizacji wyjazdów samodzielnych są ograniczone np. z powodu braku połączeń tanich linii. Z kolei słaba passa kierunków zachodnioeuropejskich i Grecji powoduje stopniowe zniżki cen hoteli, co z kolei rodzi popyt na wyszukiwanie okazji i w konsekwencji poprzez wyższą dynamikę wzrostu zwiększa tam udział segmentu wyjazdów samodzielnych.

Obserwacja sytuacji w Niemczech jest dla naszej branży turystyki wyjazdowej istotną sprawą, gdyż z tego rynku źródłowego pochodzi duża część popytu i to ostatnio akurat na te kierunki, które cieszą się obecnie dużym powodzeniem również w naszym kraju. Ewentualne zmiany w tym zakresie powodują powstanie szans lub utrudnień dla naszych organizatorów, a trafne ich rozpoznanie może przełożyć się na efekty prowadzonego biznesu.

Instytut Traveldata przedstawia siedemnaste w tym roku porównanie cen dla wylotów w wysokim sezonie letnim 2019 definiowanym jako pierwszy pełny tydzień sierpnia (05.08-11.08 2019), zebranych w dniu 28 lutego 2019 z cenami dla tego samego okresu zebranych w dniu 21 lutego 2019, a w porównaniach cen rok do roku z cenami zebranymi w dniu 1 marca 2018 roku.

W minionym tygodniu, dla wycieczek z wylotami pomiędzy 5 i 11 sierpnia średnie ceny spadły o 13 złotych, (w tygodniach poprzednich ceny wzrosły o 34, 22, 68 i spadły o 7 złotych wcześniej wzrosły o 48, 14, 3 i 7 złotych, a jeszcze wcześniej spadły o 9 i 2 złote i wrosły o 27). W minionym tygodniu największe zniżki odnotowano na Chalkidiki i w Portugalii - o średnio 129 i 103 złote złotych oraz na greckiej wyspie Korfu - o 43 złote. Największe wzrosty średnich cen wycieczek miały miejsce na Majorce - o 80 złotych i ponownie na Lanzarote - o 43 złote oraz na Teneryfie - o 38 złotych. W analogicznym okresie przed rokiem i przed dwoma laty średnie ceny ogółu wycieczek rosły odpowiednio o 30 i 59 złotych.

Zmiany średnich cen jakie miały miejsce w ostatnim tygodniu na poszczególnych kierunkach obrazuje załączona mapka, a ich przebieg w tym sezonie na najważniejszych kierunkach przedstawiony jest na zamieszczonym poniżej wykresie.










Wykres obejmuje przebieg zmian cen na pięciu najważniejszych kierunkach w polskiej letniej zorganizowanej lotniczej turystyce wyjazdowej.

Ceny wycieczek na wielu kierunkach nieco spadły, co można więżąc z faktem, że nie uwzględniają one jeszcze marcowych korekt cen w górę. Nie zmienia to faktu, że generalnie tempo wzrostu średnich cen w ostatnim czasie dość istotnie przyspieszyło. Wyraźniej widoczne staje się to we wcześniejszych terminach wylotów (np. w czerwcu i w maju), a jeszcze wyraźniej w przypadku wycieczek sprzedawanych w okresie tzw. last minute które już od dobrych paru tygodni dość istotnie przewyższają ceny ubiegłoroczne.

W minionym tygodniu na wszystkich ważnych kierunkach ceny spadły w skali bardzo podobnej do średniej zmiany cen (czyli spadku o 13 złotych) za wyjątkiem Bułgarii, w której zmiana cen też była niewielka, ale w górę - o 11 złotych. Kosmetycznie więcej niż średnia spadły ceny na Wyspach Kanaryjskich i w Grecji - o 15 i 14 złotych, a równe średniej zmianie lub mniejsze były spadki cen wycieczek do Turcji i Egiptu - o 13 i 10 złotych.

Pomimo niższej ostatnio dynamiki zmian cen Egiptu kształtują się one na relatywnie wysokich poziomach i są nadal wyraźnie droższe od wycieczek do Bułgarii, podczas gdy przed rokiem o tej porze było odwrotnie. Do fundamentalnych przyczyn relatywnie drogiego Egiptu należą systematycznie rosnące ceny wewnętrzne w tym kraju, jak też umacniający się kurs miejscowej waluty. Na to nakładają się ograniczenia w podaży spowodowane małymi możliwościami ustanawiania nowych połączeń lotniczych (odległe połączenia mniej preferowane przez linie czarterowe), co jednakże może się nieco zmienić w przypadku redukcji programów na kierunkach zachodnioeuropejskich. Ceny wycieczek do Bułgarii nadal pozostają pod wpływem nisko wycenianej ofert TUI Poland oraz Exim Tours też choć w ostatnim czasie ceny Bułgarii u tego pierwszego organizatora przesuwają się coraz bardziej w górę.

Badanie średniej ceny imprez wobec cen sprzed roku dla wylotów z okresu pierwszego pełnego tygodnia sierpnia 2019 pokazuje, że obecna średnia cena jest wyższa wobec średniej ceny dla poprzedniego sezonu o 25 złotych (poprzednio ceny były wyższe o 65 i 30 oraz niższe o 13, 31 złotych, a w tygodniach wcześniejszych wyższe o 10 złotych, niższe o 3 i 7 złotych oraz wyższe o 38, 45, 39 i 46 złotych). W tym samym okresie poprzedniego sezonu notowano symboliczny spadek cen w ujęciu rocznym o 1 złoty.

Podobnie jak w drugiej połowie minionego sezonu letniego również w okresie obecnych first minute czynniki o charakterze kosztotwórczym działają w kierunku zmniejszania marż ze sprzedaży wycieczek i wpływ ten w ostatnim czasie ponownie wzrósł na znaczeniu. Cena paliwa lotniczego (przyjmowana do kalkulacji obecnie, ale ponoszona według cen bieżących z okresu przed wylotem z uwzględnieniem ewentualnego zabezpieczenia) była w minionym tygodniu już o 8,0 procent wyższa niż przed rokiem i wyniosła 2,69 wobec 2,49 zł/litr.

W jeszcze większym stopniu o zwyżce kosztów decyduje kurs złotego, który dla rozliczeń turystycznych pozostawał słabszy o ponad 5 procent. W rezultacie łączny wpływ obu tych czynników działał w kierunku powiększania średniego poziomu kosztów wycieczek i to w stopniu wyższym niż w wielu wcześniejszych zestawieniach z tego sezonu. Wpływ ten wyniósł około 110/120 złotych (poprzednio 140/150, 115/125, 95/105, 55/65, 85/95 i 65/75 złotych, trzykrotnie o 60/70 oraz o 90/100, 90/100, 130/140 i 110/120 złotych).

Należy pamiętać, że wpływ zmian cen paliwa i walut na ceny wycieczek w zależności od touroperatora jest mniej lub więcej opóźniony (m.in. przez kontrakty zabezpieczające i politykę marż), a ich wpływ należy traktować raczej w uśrednionych kategoriach docelowych (asymptotycznych).

Sytuację w zakresie zmian średnich cen rok do roku w ostatnim tygodniu na poszczególnych kierunkach ilustruje załączona mapka, a przebieg ich zmian na najważniejszych kierunkach obrazuje zamieszczony poniżej wykres.










Spośród dużych kierunków nadal utrzymują się wyraźne zwyżki średnich cen wycieczek na zyskujących na popularności już od sezonu 2017, mniej kosztownych, ale dobrych jakościowo kierunkach, czyli w Egipcie i Turcji, na których średnie ceny wzrosły w skali rocznej o 296 i 132 złote. Jest to nadal sytuacja odmienna niż w tym samym okresie poprzedniego sezonu, gdyż Egipt i Turcja notowały wówczas spadki cen w ujęciu rocznym, które wynosiły średnio 154 i 8 złotych.
W stosunkowo niedużym stopniu podniosły się ceny wycieczek do Grecji - o 31 złotych i Bułgarii - o 13 złotych. W odpowiednim tygodniu poprzedniego sezonu ceny w ujęciu rocznym w pierwszym kierunku wzrosły o 26 złotych, a na drugim spadły o 42 złote.

Tegorocznym liderem spadków konsekwentnie pozostają Wyspy Kanaryjskie, gdzie ceny rok do roku obniżyły się o średnio 182 złote (skala przeceny może ulec redukcji po korekcie marcowej), zaś przed tygodniem i dwoma były niższe - o 63 i 132 złote. Co także zwraca uwagę, w tym okresie zdecydowanie korzystniejsze dla organizatorów stały się ceny Wysp Kanaryjskich sprzedawanych w ofertach last minute. W minionym sezonie o tej samej porze ceny wycieczek sierpniowych na tym kierunku notowały w ujęciu rocznym wzrost o średnio 53 złote.

Z mniej masowych kierunków największe zwyżki średnich cen w ujęciu rocznym odnotowano w Maroku - o 200 złotych, a mniejsze na Malcie i w Tunezji - o 102 i 90 złotych. W bardzo umiarkowanym stopniu obniżyły się ceny w Portugalii - o 16 złotych, a znaczące przeceny odnotowano na Majorce, w Albanii i na Cyprze - o średnio 95, 173 i 186 złotych.

Z perspektywy dwóch sezonów liczonych łącznie (dla wylotów w pierwszym tygodniu sierpnia) najbardziej zwyżkowały średnie ceny wycieczek do Egiptu i Turcji - o 142 i 124 złote, a w mniejszym stopniu wzrosły ceny imprez na kierunkach greckich - o 57 złote. W niedużym stopniu spadły ceny wyjazdów do Bułgarii - o 29 złotych, a w większym do Tunezji i na Wyspy Kanaryjskie - o 55 i 129 złotych.

Ewolucja cen na kierunkach egipskich pozostaje w związku nie tylko z bieżącymi relacjami popytu i podaży (ograniczona dostępność miejsc w samolotach), ale też z czynnikami o charakterze fundamentalnym, czyli wysoką, choć ostatnio malejącą inflacją w Egipcie (około 12,7 procent w skali rocznej) oraz ze znaczącym rocznym umocnieniem się miejscowej waluty (o prawie 12,5 procent w stosunku do złotego), co przekłada się na roczny wzrost egipskich cen wewnętrznych wyrażony w naszej walucie o blisko 27 procent.

W porównaniach ofertowych cen biur podróży największą zniżkę średnich cen w porównaniu z ubiegłym sezonem wśród dużych i średnich organizatorów wykazała - po dwutygodniowej przerwie - oferta biura TUI Poland, która była tańsza o około 115 złotych, z tym że zniżka cen w grupie hoteli, które były w sprzedaży również w poprzednim sezonie była większa i wyniosła około 150 złotych. Jest to zatem sytuacja, która może świadczyć o tendencji - sygnalizowanej już wcześniej - do uzupełnienia oferty tego biura przez hotele z nieco wyższej półki. Na pozycji wicelidera spadków średnich cen w ujęciu rocznym znalazło się biuro Rainbow, którego oferta była tańsza o około 70 złotych, a dla hoteli sprzedawanych przed rokiem o około 40 złotych, co oznacza odwrotna sytuację w stosunku do poprzednika. Mniej kosztowna, niż przed rokiem jest również oferta biura Grecos Holiday - o około 30 złotych. Pozostali organizatorzy proponowali wyższe średnie ceny niż w tym samym okresie poprzedniego sezonu w granicach od około 18 złotych do 280 złotych.

W tym, co dla turystów ma większe znaczenie, a zatem w liczbie najatrakcyjniejszych poziomów bieżących cen wycieczek, czyli na pierwszym lub drugim miejscu na 24 kierunkach i w trzech kategoriach hoteli, to pozycję lidera utrzymało jeszcze biuro TUI Poland z liczbą 32 ofert (poprzednio 31, przed rokiem 15, a przed dwoma 13 takich ofert), przed biurami Rainbow z liczbą 25 ofert (poprzednio 18, przed rokiem i dwoma po 14 takich ofert) oraz Itaka z liczbą 23 ofert (poprzednio 27, przed rokiem 30, a przed dwoma 36 ofert). Przewagę w zakresie hoteli 3* ma oferta biura Rainbow, w hotelach 4* oferta biura TUI Poland, a w zakresie hoteli 5* stawka jest dość wyrównana z minimalną przewagą oferty biura Coral Travel Wezyr.

Najwięcej atrakcyjnych cenowo ofert na kierunkach egipskich proponowały biura Coral Travel Wezyr - 8 ofert, na kierunkach greckich biuro Rainbow - 13 ofert, przed biurami Itaka i TUI Poland - 7 i 6 ofert, na kierunkach kanaryjskich biuro TUI Poland - 9 ofert oraz Itaka i Rainbow - p 6 ofert, a na tureckich Coral Travel Wezyr - 6 ofert oraz TUI Poland - 4 oferty. W Tunezji najwięcej atrakcyjnych ofert miało biuro Exim Tours - 6 ofert, natomiast w Bułgarii biura TUI Poland - 3 oraz Exim Tours - 2 oferty. W porównaniu z okresem sprzed roku biuro TUI Poland wzmocniło swoją pozycję w Grecji, na Wyspach Kanaryjskich oraz w Turcji i Bułgarii, Rainbow w Grecji i na Wyspach Kanaryjskich, Coral Travel Wezyr w Turcji i Tunezji Kontynentalnej, a Exim Tours w Tunezji i Bułgarii.