Zmiany dotyczące przyznawania wiz do UE wchodzą w życie

Nowe unijne przepisy, dotyczące przyznawania wiz krótkoterminowych weszły w życie 2 lutego 2020 r.

Mają one ułatwić legalnie podróżującym ubieganie się o wizę przyjazdową do krajów wspólnoty europejskiej, co ma przełożyć się na ułatwienia dla turystyki, handlu i prowadzenia działalności gospodarczej. Komisja Europejska przygotowała zestaw najczęściej pojawiających się pytań dotyczących nowych regulacji, wraz z odpowiedziami.

Do których państw spoza UE mają zastosowanie te nowe przepisy?

Zmiany mają zastosowanie do podróżnych ze wszystkich krajów, które potrzebują wiz, aby podróżować do UE. Obecnie obywatele ze 105 państw lub podmiotów spoza UE są zobowiązani do posiadania wizy. Nic się nie zmienia w odniesieniu do krajów korzystających z ruchu bezwizowego do UE, ponieważ nowe przepisy nie mają zastosowania do ich obywateli.

Które kraje docelowe są objęte zmianami?

Przepisy dotyczą wiz krótkoterminowych dla 22 państw UE wchodzących w skład strefy Schengen (Austria, Belgia, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niderlandy, Niemcy, Polska, Portugalia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry i Włochy), jak również dla czterech państw stowarzyszonych: Islandia, Liechtenstein, Norwegia i Szwajcaria. Jednolita wiza krótkoterminowa wydawana przez jedno z tych państw obejmuje podróżowanie przez 26 państw Schengen przez okres do 90 dni w dowolnym okresie 180 dni.

Dlaczego należało zmienić przepisy wizowe UE?

Parlament Europejski i Rada uzgodniły te zmiany w czerwcu 2019 r.

Branża turystyczna i podróżnicza odgrywa kluczową rolę w gospodarce europejskiej. Państwa członkowskie UE należą do wiodących ośrodków turystycznych na świecie - liczba rozpatrywanych wniosków wizowych znacznie wzrosła w ciągu ostatnich 9 lat i nadal rośnie. Od 2009 r. liczba wniosków o wydanie wizy UE wzrosła o 57% - z 10,2 mln do ponad 16 mln w 2018 r. Jednocześnie od 2010 r. procedury składania wniosków wizowych nie uległy zmianie i zaistniała potrzeba zmniejszenia ich uciążliwości, przy jednoczesnym utrzymaniu tego samego poziomu bezpieczeństwa i kontroli.

Opłaty wizowe nie były zmieniane od 2006 r., a opłata w wysokości 60 EUR nie pokrywa już kosztów rozpatrywania wniosków, w szczególności ze względu na inflację.

Wreszcie, tworząc powiązanie między procedurami wizowymi a współpracą w zakresie readmisji, zmiana ta daje UE nowe narzędzia do prowadzenia dialogu z krajami partnerskimi na temat migracji. Możliwość ta stanowi część bieżących wysiłków UE na rzecz kompleksowej i skutecznej polityki migracyjnej.

Jakie są główne korzyści dla podróżnych?

Dzięki nowym przepisom osoby podróżujące korzystają teraz z prostszej i bardziej przyjaznej dla użytkownika procedury ubiegania się o wizę:

• Wnioski wizowe mogą być składane do 6 miesięcy przed planowaną podróżą (9 miesięcy w przypadku marynarzy), a nie 3 miesiące wcześniej, co pozwala podróżnym na lepsze planowanie podróży
  
• Wizy wielokrotnego wjazdu o długim okresie ważności (od 1 do 5 lat) są obecnie łatwiejsze do uzyskania, co pozwala zaoszczędzić czas i pieniądze często podróżującym osobom, które będą musiały rzadziej ubiegać się o nową wizę
  
• W większości przypadków wniosek można złożyć bezpośrednio w kraju zamieszkania podróżnego, w miarę możliwości wypełniony i podpisany elektronicznie (do tej pory akceptowane były tylko papierowe dokumenty), co również pozwoli zaoszczędzić czas, pieniądze i kłopoty podróżnych.

Jakie są nowe zasady wydawania wiz wielokrotnego wjazdu?

Osoby często podróżujące, które mają pozytywną historię wizową, otrzymają wizę wielokrotnego wjazdu, której okres ważności będzie stopniowo wydłużany z 1 roku do maksymalnie 5 lat. Spełnienie przez podróżnych warunków wjazdu będzie we wszystkich przypadkach dokładnie i wielokrotnie weryfikowane, a wizy wielokrotnego wjazdu o długiej ważności będą wydawane wyłącznie osobom z pozytywną historią wizową.

Ile czasu zajmie rozpatrzenie wniosku wizowego?

Maksymalny czas rozpatrywania wniosków wizowych pozostaje niezmieniony i wynosi 15 dni. Czas rozpatrywania wniosków może być dłuższy tylko w indywidualnych przypadkach, na przykład gdy konieczna jest dalsza analiza wniosku, i może trwać maksymalnie 45 dni.

W którym konsulacie wnioskodawcy powinni składać wnioski wizowe?

Zasady pozostają takie same. Osoby ubiegające się o wizę muszą złożyć wniosek w konsulacie państwa, które zamierzają odwiedzić. Osoby zamierzające odwiedzić kilka państw Schengen muszą złożyć wniosek w konsulacie państwa, w którym będą przebywać najdłużej. Osoby planujące wizytę w kilku państwach strefy Schengen na jednakowy okres pobytu muszą złożyć wniosek w konsulacie państwa, którego granice zewnętrzne przekroczą jako pierwsze przy wjeździe do strefy Schengen. Jeżeli państwo Schengen będące celem podróży nie posiada konsulatu w państwie, w którym osoba ubiegająca się o wizę mieszka, powinna ona sprawdzić, czy jest reprezentowana przez inny konsulat.

Czy osoba ubiegająca się o wizę musi złożyć wniosek osobiście w konsulacie?

W większości przypadków wnioski wizowe można składać w kraju zamieszkania osoby ubiegającej się o wizę (w konsulacie lub w siedzibie zewnętrznego dostawcy usług), a w miarę możliwości formularz wniosku można wypełnić i podpisać elektronicznie. Zgodnie z nowymi przepisami osoby ubiegające się o wizę muszą stawić się osobiście tylko wtedy, gdy mają zostać pobrane odciski palców (tj. co 59 miesięcy).

Czy wniosek może zostać złożony za pośrednictwem zewnętrznego dostawcy usług?

Większość państw członkowskich korzysta z usług zewnętrznych dostawców usług w celu przyjmowania wniosków wizowych i dokumentów uzupełniających. Duża sieć "ośrodków składania wniosków wizowych" oznacza, że osoby ubiegające się o wizę zwykle nie muszą podróżować zbyt daleko, aby złożyć wniosek. Państwa członkowskie pozostają w pełni odpowiedzialne za rozpatrywanie wniosków wizowych i podejmowanie decyzji w ich sprawie.

Jakie są wymogi dotyczące ubiegania się o wizę krótkoterminową?

Zasady te nie uległy zmianie. Aby ubiegać się o wizę krótkoterminową do UE, osoby ubiegające się o wizę muszą się przedstawić:

• Wypełniony i podpisany formularz wniosku wizowego
  
• Paszport wydany w ciągu ostatnich 10 lat i ważny przez co najmniej 3 miesiące po zakończeniu pobytu
  
• Zdjęcie
  
• Dowód posiadania odpowiedniego i ważnego podróżnego ubezpieczenia medycznego
  
• Dokumenty uzupełniające dotyczące celu pobytu, dowód posiadania środków utrzymania podczas pobytu i zakwaterowania.

Osoby ubiegające się o wizę muszą również uiścić opłatę wizową oraz, w stosownych przypadkach, pobrać odciski palców.
Czy osoby ubiegające się o wizę muszą posiadać podróżne ubezpieczenie medyczne podczas podróży do UE?

Tak, osoby ubiegające się o wizę muszą przedstawić ważne podróżne ubezpieczenie medyczne podczas ubiegania się o wizę, tak jak miało to już miejsce na mocy poprzednich przepisów.

Jaka jest wysokość opłaty wizowej? Na co zostanie przeznaczona podwyższona opłata wizowa?

Opłata wizowa wzrasta z 60 EUR do 80 EUR. Jest to pierwsza taka podwyżka od 2006 r. i dostosowuje ona opłatę do poziomu, jaki obowiązywałby obecnie, gdyby od 2006 r. została dostosowana do ogólnej stopy inflacji w całej UE.

Opłata w wysokości 60 euro nie pokrywa już w wystarczającym stopniu kosztów administracyjnych (takich jak koszty personelu, pomieszczeń i wyposażenia) związanych z zapewnieniem odpowiedniej obsługi stale rosnącej liczby wniosków. Podwyższenie opłaty wizowej ma zapewnić wystarczające środki finansowe na utrzymanie szerokiego zasięgu konsulatów na całym świecie i wzmocnienie personelu konsularnego, przyspieszenie procesu składania wniosków i zapewnienie lepszej jakości usług dla podróżnych, modernizację sprzętu i oprogramowania komputerowego oraz poprawę zdolności wykrywania potencjalnych zagrożeń dla bezpieczeństwa i nielegalnej migracji.

W przypadku osób podróżujących regularnie, wzrost opłat zostanie częściowo zrekompensowany przez nowe przepisy dotyczące wiz o długim okresie ważności: osoby te mogą faktycznie zaoszczędzić pieniądze w ramach nowych przepisów, ponieważ muszą rzadziej ubiegać się o wizy.

Czy opłata wizowa wzrośnie również w przypadku krajów korzystających z niższych opłat na mocy umów o ułatwieniach wizowych?

Nie. Wzrost ogólnej opłaty wizowej nie ma wpływu na niższą opłatę wizową (35 EUR) określoną w umowach o ułatwieniach wizowych zawartych między UE a szeregiem państw trzecich, takich jak Armenia, Azerbejdżan i Rosja.

Jaka jest różnica między zmienioną opłatą wizową a opłatami pobieranymi przez inne państwa?

Według norm międzynarodowych opłata wizowa w wysokości 80 euro pozostaje na niskim poziomie. Dla porównania, złożenie wniosku o wizę turystyczną do Stanów Zjednoczonych kosztuje 143 euro, a w przypadku Chin 126 euro. Podróżujący do Australii muszą zapłacić za wizę 90 euro, natomiast podróżujący do Nowej Zelandii będą musieli zapłacić 146 euro. Wiza do Kanady kosztuje 68 euro, do Indii 95 euro, a do Wielkiej Brytanii 112 euro (stan na styczeń 2020 r.).

Czy są jakieś zniżki i zwolnienia z opłat wizowych?

Tak, w przypadku dzieci poniżej 6 roku życia opłata wizowa jest nadal zwolniona z obowiązku wizowego, jak to miało miejsce na poprzednich zasadach. Opłata wizowa dla małoletnich w wieku od 6 do 12 lat pozostaje o połowę niższa niż opłata ogólna, a zatem wzrasta o 5 euro (do 40 euro). Ponadto państwa członkowskie mogą obecnie znieść opłatę wizową dla osób małoletnich w wieku od 6 do 18 lat.

W jaki sposób współpraca w zakresie readmisji zostanie powiązana z polityką wizową UE?

W ciągu ostatnich lat UE zintensyfikowała działania mające na celu wspieranie państw członkowskich w powrocie osób, które nie mają prawa do pobytu w Europie. Mimo że readmisja własnych obywateli jest obowiązkiem wynikającym z prawa międzynarodowego, państwa członkowskie doświadczyły trudności w odsyłaniu nielegalnych migrantów.

Zmienione przepisy wizowe wprowadzają nowy mechanizm łączący politykę wizową i współpracę w zakresie readmisji. Wniesie to ważny element do dyskusji UE z krajami partnerskimi.

Zgodnie z nowymi przepisami Komisja będzie przeprowadzać regularną ocenę sposobu współpracy państw spoza UE w zakresie readmisji, z uwzględnieniem takich wskaźników jak:

• liczba decyzji o powrocie wydanych obywatelom danego państwa spoza UE
  
• liczba rzeczywistych powrotów jako odsetek liczby wydanych decyzji o powrocie;
  
• liczba wniosków o readmisję zaakceptowanych przez państwo spoza UE jako odsetek liczby złożonych wniosków

Państwa członkowskie, które napotykają na istotne i trwałe problemy z readmisją w danym państwie trzecim, mogą również powiadomić Komisję o takiej sytuacji. W takich przypadkach Komisja musi dokonać oceny tego powiadomienia w ciągu jednego miesiąca.

Na tej podstawie Komisja wraz z państwami członkowskimi może ustanowić bardziej restrykcyjne i tymczasowe wdrożenie niektórych przepisów kodeksu wizowego dotyczących rozpatrywania wniosków wizowych składanych przez obywateli danego państwa, takich jak czas rozpatrywania wniosków, okres ważności wiz, wysokość opłaty wizowej oraz zwolnienia z opłat.

Jeżeli państwo trzecie współpracuje w wystarczającym stopniu w zakresie readmisji i biorąc pod uwagę ogólne stosunki Unii z danym państwem trzecim, Komisja może również zaproponować bardziej korzystne wdrożenie niektórych przepisów kodeksu wizowego (niższa opłata wizowa, krótszy czas rozpatrywania wniosków i wizy wielokrotnego wjazdu o dłuższym okresie ważności, do uzgodnienia przez państwa członkowskie w Radzie).

Czy obywatele państw spoza UE, które nie współpracują w zakresie readmisji, mogą nadal ubiegać się o wizę na podróż do UE i ją otrzymać?

Bardziej restrykcyjne stosowanie niektórych przepisów proceduralnych i ogólnych zasad wydawania wiz wielokrotnego wjazdu nie będzie podważać podstawowego prawa wnioskodawców do złożenia wniosku o wizę lub do uzyskania wizy. Kiedy Komisja wraz z państwami członkowskimi zdecyduje, że należy uruchomić ten mechanizm, restrykcyjne wdrożenie niektórych przepisów zostanie dostosowane do konkretnej sytuacji w każdym państwie spoza UE. Może to mieć wpływ na czas rozpatrywania wniosków, długość okresu ważności wydawanej wizy, wysokość pobieranej opłaty wizowej oraz zwolnienia z opłat.

Czy nowe przepisy będą miały wpływ na Zjednoczone Królestwo po zakończeniu okresu przejściowego?

Nie. W 2019 r. zmieniono rozporządzenie wizowe, aby przyznać obywatelom Wielkiej Brytanii prawo do bezwizowego wjazdu do UE po wycofaniu się Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej. Oznacza to, że obywatele Wielkiej Brytanii pozostaną zwolnieni z obowiązku wizowego podczas podróży do UE na krótkie pobyty, więc zmienione przepisy wizowe nie będą miały do nich zastosowania.