Słabsza sprzedaż nie powinna niepokoić branży

Jaki był wpływ osłabionych nastrojów konsumenckich na sprzedaż imprez turystycznych oraz jak wygląda aktualna sytuacja w branży turystyki wyjazdowej na sezon lato 2019 sprawdził Instytut Badań Rynku Turystycznego Traveldata.

Silne osłabienie bieżącej sprzedaży w branży zorganizowanej turystyki wyjazdowej

Bieżąca sprzedaż w ogólnych opiniach bazujących zwykle w przeważającej części na raportach z systemu MerlinX, prezentuje się bardzo słabo, a przedświąteczny tydzień przyniósł spadek w najważniejszych dla branży imprezach lotniczych w skali wyraźnie przekraczającej 1/3. Kolejny tydzień będzie prawdopodobnie również bardzo niekorzystny, gdyż ma o jeden dzień roboczy mniej niż przed rokiem. Tydzień majówkowy powinien wprawdzie przynieść większe ustabilizowanie sprzedaży w ujęciu rok do roku, ale w kategoriach bezwzględnych sprzedaż nadal pozostanie bardzo niska.

Trzy tygodnie tak niskiej sprzedaży może wzbudzić obawy części branży tym bardziej, że nie widać przypływu optymizmu wywołanego zbliżaniem się wypłat wynikających z tzw. Piątki Kaczyńskiego. Tymczasem zdaniem analityków Traveldaty na razie nie ma powodów do większego niepokoju.

Wprawdzie najnowsze sondaże przeprowadzone w pierwszym i drugim tygodniu kwietnia przyniosły wyraźne pogorszenie się nastrojów społecznych, ale duże spadki ich poziomu dotyczą głównie grup wiekowych 20-29 oraz 30-39 lat, a więc tych (często są to rodzice), których dotknęła wysoka niepewność związana ze strajkiem nauczycieli. Jest to ta sama grupa, której nastroje zdecydowanie najsilniej poprawiły się w marcu zapewne na skutek ogłoszonych nowych programów społecznych, w tym zwłaszcza 500+ 2.0, co oznacza, że w dużym stopniu nastąpił reset poprzedniej poprawy optymizmu.

Jeszcze bardziej spadły w tych samych grupach opinie dotyczące przyszłej sytuacji materialnej, czyli decydujące o skłonnościach do zakupu wycieczek w średnim terminie (czerwiec-sierpień). W innych grupach, zwłaszcza 50+ poziom nastrojów okazał się dużo bardziej stabilny.

Wniosek z badań może być taki, że zakończenie strajku nauczycieli powinno znacząco poprawić społeczne nastroje, o ile nie przydarzy się jakaś duża awantura polityczna związana ze zbliżającymi się wyborami do Europarlamentu.

W celu bardziej obiektywnej oceny koniunktury sprzedażowej w branży należałoby zatem poczekać do okresu po 6 maja, gdy w sprzedaży wycieczek ustąpią zakłócenia wywołane nietypowym w tym roku okresem świąteczno-majówkowym, a u rodziców zniknie widmo przedłużenia roku szkolnego dla uczącej się młodzieży.

Niebawem poznamy rzeczywiste wyniki przedsprzedaży za okres do 31 marca 2019

W pierwszym lub drugim tygodniu maja powinniśmy poznać dane Turystycznego Funduszu Gwarancyjnego (TFG) dotyczące pierwszego kwartału tego roku. Po zsumowaniu z dotychczasowymi danymi (dotyczą one liczby zarezerwowanych imprez w różnych segmentach) przedstawią nam one również stan sprzedaży (zimy) i przedsprzedaży (lata) na koniec marca, który zwykle odpowiada za około 45 procent sprzedaży całego sezonu.

TFG jest dość szczelny jeśli chodzi o przygotowywane dane, ale warto się teoretycznie przymierzyć, w jakich granicach może okazać się dynamika sprzedaży pierwszego kwartału dla absolutnie najważniejszych dla branży imprez lotniczych oraz co wynikałoby z niej dla budzących spory niepokój branży sprzedaży wycieczek sezonu lato 2019, przy założeniu, że korekty poprzednich okresów spowodowane np. rezygnacjami z wcześniej dokonanych rezerwacji nie będą duże.

Jak szybko może rosnąć segment imprez lotniczych?

Gdyby pierwszy kwartał w czarterach okazał się powtórzeniem sytuacji sprzed roku (zerowy wzrost), to po połączeniu go z czwartym kwartałem 2018 z uwzględnieniem już opublikowanych korekt powinniśmy otrzymać łączny wzrost w granicach 3 procent. Do tego należałoby dodać efekt netto wcześniejszego startu sprzedaży lata (mniej więcej o miesiąc), który jest zawarty w danych z trzeciego kwartału 2018. Szacujemy go na około 3-3,5 procent w odniesieniu do całości sprzedaży z końca marca 2019.

Aby otrzymać dynamikę wzrostu dla imprez lotniczych należałoby jeszcze uwzględnić efekt netto imprez bazujących na liniach rejsowych, czyli w dużym stopniu na przelotach tanimi liniami, w których biura podróży rezerwują coraz więcej miejsc. Wielkość tę można wstępnie oszacować na jeden do półtora procent.

Przyjmując wartość średnią z szacowanych przedziałów otrzymujemy dynamikę wzrostu w lotniczej turystyce wyjazdowej na poziomie około 7,5 procent (3 + 3,25 + 1,25). Przy założeniu wzrostu w sezonie zimowym na 13-14 procent i uwzględnieniu dotychczasowych proporcji sprzedaży zimy i lata otrzymujemy dynamikę wzrostu imprez lotniczych lata 2019 na poziomie 5,5 do 6 procent.

Zakładając wzrost czarterów w I kwartale na poziomie +5 procent i przeprowadzając analogiczne szacunki otrzymalibyśmy dynamikę imprez lotniczych w granicach + 9,5 procent. W wersji wzrostu w I kwartale na poziomie minus 5 procent przybliżona skala wzrostu wyniosłaby około + 2 procent.
W zależności od opublikowanych przez TFG danych zainteresowane osoby będą mogły poprzez ekstrapolację wyliczyć sobie przybliżoną dynamikę wzrostu sprzedaży imprez lotniczych nie czekając na publikację kolejnego tygodniowego materiału Instytutu Traveldata.

Istotne kwestie z zakresu cen turystycznych imprez

W minionym tygodniu, dla wycieczek z wylotami pomiędzy 5 i 11 sierpnia średnie ceny spadły o 15 złotych (w tygodniach poprzednich ceny wzrosły o 37 i 62 złote). Największe zniżki średnich cen wycieczek wystąpiły na Malcie - o 142 złote oraz na Tureckiej Riwierze i w Portugalii (ostatnio był tam duży wzrost cen) - o 106 i 68 złotych. Największe zwyżki odnotowano na Cyprze - o 32 złote oraz w Hurghadzie i na Gran Canarii - o 28 i 18 złotych. W analogicznym okresie przed rokiem średnie ceny wycieczek wzrosły o 37 złotych, a przed dwoma laty spadły o 18 złotych.

Spadek średnich cen obserwowany w minionym tygodniu może mieć znaczny związek z bardzo słabą sprzedażą w tygodniu przedświątecznym, o której była mowa wcześniej.

Zmiany średnich cen jakie miały miejsce w ostatnim tygodniu na poszczególnych kierunkach obrazuje załączona mapka, a ich przebieg w tym sezonie na najważniejszych kierunkach przedstawiony jest na zamieszczonym poniżej wykresie.

Wykres obejmuje przebieg zmian cen na pięciu najważniejszych kierunkach w polskiej letniej zorganizowanej lotniczej turystyce wyjazdowej.

Ogólne tempo podnoszenia się średnich cen nadal pozostaje znaczne i w ostatnich 12 tygodniach ( czyli od pierwszego tygodnia lutego) wyniosło już 282 złote, co oznacza skalę wzrostu o blisko 9 procent. Dla wcześniejszych terminów wylotów (np. w czerwcu i w maju) zwyżki cen są często nawet większe, a jeszcze bardziej istotnie drożeją wycieczki sprzedawane w okresie tzw. last minute, których ceny od ostatniej dekady stycznia zdecydowanie przewyższają ceny ubiegłoroczne.

W minionym tygodniu bardziej od średniej zmiany cen (czyli minus 15 złotych) spadały ceny wycieczek do Turcji i Bułgarii (o 61 i 37 złotych), niemal nie zmieniły się ceny na Wyspach Kanaryjskich (wzrosły o 2 złote), zaś na pozostałych wiodących kierunkach, czyli w Egipcie i w Grecji ceny wycieczek w niewielkim stopniu wzrosły - o odpowiednio 8 i 9 złotych. Zwraca uwagę systematyczne podnoszenie się cen imprez turystycznych do Grecji, które zdrożały w okresie ostatnich 8 tygodni (czyli od pierwszego tygodnia marca) o średnio 258 złotych. Może mieć związek z cięciami programów czarterowych do tego kraju anonsowanymi przez wielu organizatorów, jak również z (chwilowym lub ostatecznym) zaprzestaniem działalności na nich przez biura 7islands i Net Holiday, których ubiegłoroczna sprzedaż wyniosła prawie 5 procent ogólnej liczby wycieczek do tego kraju.

Badanie średniej ceny imprez wobec cen sprzed roku dla wylotów w pierwszym pełnym tygodniu sierpnia 2019 pokazuje, że obecna średnia cena jest wyższa wobec średniej ceny dla poprzedniego sezonu o 92 złote. W tym samym okresie poprzedniego sezonu notowano wzrost cen w ujęciu rocznym o zaledwie 6 złotych.

Podobnie jak w drugiej połowie minionego sezonu letniego również w okresie obecnych first minute czynniki o charakterze kosztotwórczym nadal działają w kierunku zmniejszania marż ze sprzedaży wycieczek. Cena paliwa lotniczego (przyjmowana do kalkulacji obecnie, ale ponoszona według cen bieżących z okresu przed wylotem z uwzględnieniem ewentualnego zabezpieczenia) była w minionym tygodniu o 3,8 procent wyższa niż przed rokiem i wyniosła 2,72 wobec 2,62 zł/litr.

W większym stopniu o zwyżce kosztów decyduje teraz kurs złotego, który dla rozliczeń turystycznych pozostawał słabszy o ponad 4,5 procent. W rezultacie łączny wpływ obu tych czynników nadal działał w kierunku podnoszenia średniego poziomu kosztów wycieczek i wyniósł około 90/100 złotych.

W kolejnych tygodniach wpływ ten (obecnie negatywny) powinien stopniowo maleć wraz ze zbliżaniem się cen paliwa, a zwłaszcza kursów walutowych do wartości ubiegłorocznych.
Należy pamiętać, że wpływ zmian cen paliwa i walut na ceny wycieczek w zależności od touroperatora jest mniej lub więcej opóźniony (m.in. przez kontrakty zabezpieczające i politykę marż), a ich wpływ należy traktować raczej w uśrednionych kategoriach docelowych (asymptotycznych).

Sytuację w zakresie zmian średnich cen rok do roku w ostatnim tygodniu na poszczególnych kierunkach ilustruje załączona mapka, a przebieg ich zmian na najważniejszych kierunkach obrazuje zamieszczony poniżej wykres.










Spośród dużych kierunków nadal utrzymują się wyraźne zwyżki średnich cen wycieczek na systematycznie zyskujących na popularności już od sezonu 2017 mniej kosztownych i jednocześnie dobrych jakościowo kierunkach, czyli Egipcie i Turcji, na których średnie ceny wzrosły w skali rocznej o 278 i 169 złotych. Do takiej skali wzrostów zbliżyła się w ostatnim miesiącu Grecja, na której średnia roczna zwyżka wyniosła w minionym tygodniu 157 złotych. W przypadkach Egiptu i Grecji jest to znacząco inna sytuacja niż w tym samym okresie poprzedniego sezonu, gdyż kierunki notowały wówczas spadki cen w ujęciu rocznym o 30 i 25 złotych. W przypadku Turcji roczna dynamika zmian cen przypomina jej wielkość sprzed roku, ponieważ wzrosły one wówczas o średnio 198 złotych.

Znacząco spadła roczna skala wzrostu cen wycieczek do Bułgarii - z 96 do 20 złotych, zaś w adekwatnym tygodniu ubiegłego sezonu ceny na tym kierunku spadały w ujęciu rocznym o 7 złotych.

Liderem spadków w tym sezonie nadal pozostają Wyspy Kanaryjskie, gdzie ceny rok do roku ponownie były niższe o średnio 119 złotych. W minionym sezonie o tej samej porze ceny wycieczek sierpniowych również notowały spadek cen w ujęciu rocznym, który wyniósł średnio 41 złotych. Kolejny już raz zwracamy uwagę, że w ostatnich tygodniach zdecydowanie korzystniejsze niż przed rokiem stały się dla organizatorów ceny wycieczek na Wyspy Kanaryjskie sprzedawanych w ofertach last minute, choć różnica cen wyjazdów w okresie około-majówkowym nie była tak wyraźna jak we wcześniejszych tygodniach.

Na mniej masowych kierunkach zdecydowanie największe zwyżki cen w ujęciu rocznym odnotowano na Cyprze i w Maroku - o średnio 249 i 195 złotych, mniejsze w Tunezji - 90 złotych, zdecydowanie mniejsze na Malcie i w Albanii - 36 i 33 złote, a na Majorce odnotowano dość wyraźny spadek cen wycieczek - o średnio 65 złotych.

Z perspektywy dwóch sezonów liczonych łącznie (czyli wobec sezonu 2017 dla wylotów w pierwszym tygodniu sierpnia) najbardziej zwyżkowały średnie ceny wycieczek do Turcji - o aż 367 złotych. Znacząco słabiej rosły ceny wyjazdów do Egiptu i Grecji - o 219 i 132 złote, zaś w bardzo niewielkim stopniu zdrożały średnie ceny wyjazdów do Bułgarii - o średnio 13 złotych. Niewielki spadek cen wystąpił w Tunezji - o 18 złotych, a tradycyjnie w tym sezonie najmocniej zniżkowały ceny wyjazdów na Wyspy Kanaryjskie - o średnio 160 złotych.

Z kolei w porównaniach średnich cen ofertowych wśród dużych i średnich organizatorów jedyny spadek ich poziomu wobec ubiegłego sezonu wykazała oferta biura Rainbow, która była mniej kosztowna o około 100 złotych niż przed rokiem. Pozostali organizatorzy proponowali wyższe średnie ceny niż w tym samym okresie poprzedniego sezonu w granicach od 70 złotych (biuro TUI Poland) do 430 złotych.

W tym, co dla turystów ma większe znaczenie, a zatem w liczbie najatrakcyjniejszych poziomów bieżących cen wycieczek, czyli na pierwszym lub drugim miejscu na 24 kierunkach i w trzech kategoriach hoteli, to pozycję lidera utrzymało biuro TUI Poland z liczbą 33 ofert (poprzednio 27, przed rokiem 21, a przed dwoma 10 ofert), które wyprzedziło biura Rainbow z liczbą 28 ofert (poprzednio 25, przed rokiem 9, a przed dwoma 11 ofert) i Coral Travel z liczbą 21 ofert (poprzednio 24, przed rokiem 22, a przed dwoma 19 ofert). Przewagę w zakresie hoteli 3* nadal posiadała oferta biura Rainbow, w hotelach 4* oferta biura TUI Poland, a w zakresie hoteli 5* oferty biur TUI Poland i Coral Travel.

Najwięcej atrakcyjnych cenowo ofert na kierunkach egipskich proponowały biura Coral Travel - 8 ofert i Sun & Fun - 3 oferty, na kierunkach greckich biura Rainbow i Grecos - 10 i 9 ofert, na kierunkach kanaryjskich biuro TUI Poland - 11 ofert oraz Rainbow i Itaka - 7 i 5 ofert, a na tureckich Coral Travel - 6 ofert oraz TUI Poland - 4 oferty. W Tunezji najwięcej atrakcyjnych ofert miały biura Exim Tours, Rainbow i Coral Travel - po 3 oferty, zaś w Bułgarii biura TUI Polanad i Coral Travel - 3 i 2 oferty. W porównaniu z okresem sprzed roku biuro Rainbow wyraźnie wzmocniło swoją pozycję w Grecji, na Wyspach Kanaryjskich i w Tunezji, TUI Poland na Wyspach Kanaryjskich, w Turcji i Bułgarii, a Coral Travel w Turcji, Tunezji kontynentalnej i w Bułgarii.

Instytut Traveldata przedstawiama również tabelę z czołówką biur podróży, które w ostatnim tygodniu po przekrojowo najkorzystniejszych cenach oferowały klientom imprezy turystyczne. Tak jak zaznaczaliśmy, w tego typu zestawieniach zachowana jest ścisła porównywalność oferowanych kierunków, a zatem biuro X, które sprzedaje jedynie konkretny zestaw kierunków i kategorii hoteli jest porównywane ofertowo tylko i wyłącznie z tymi właśnie kierunkami i kategoriami hoteli w pozostałych biurach.

W pierwszym okresie sezonu lato 2018 na czele tabel dotyczących cen wyjazdów w szczycie sezonu wakacyjnego często przodowały wiodące biura podróży w polskiej branży zorganizowanej turystyki wyjazdowej, a mianowicie Itaka (z małymi wyjątkami) i Grecos, a nieco później dołączyły do nich Coral Travel i Rainbow. Biuro TUI Poland było widoczne na czołowych pozycjach zestawień w pierwszej fazie first minute, natomiast w okresach późniejszych często przesuwało się poza pierwszą siódemkę.

Dwudzieste czwarte zestawienie sezonu lato 2019 zawiera prawie ten sam skład organizatorów jak poprzednie sprzed dwóch tygodni. Jedyna różnica sprowadza się do przesunięcia się biura Itaka z powodu znaczącej zwyżki cen z 3 pozycji na 8 (już poza obrębem zestawienia) i wejścia w ten sposób do siódemki biura Exim Tours. Kolejność pozostałych sześciu biur pozostała taka sama jak w poprzednim zestawieniu.





Dla porównania przedstawiono też tabelę sprzed roku, w której tak jak w wielu późniejszych zestawieniach z ubiegłego sezonu czołowe pozycje zajmowały biura Grecos i Coral Travel. Warto w tym miejscu też zaznaczyć, że biuro Itaka zajmowało przed rokiem identyczną pozycję jak obecnie czyli 8 (poza obrębem zestawienia) Obok biura Coral Travel, które awansowało na pozycję lidera najistotniej poprawiły swoje pozycje biura Rainbow z 13 (poza obrębem zestawienia) na pozycję 5 obecnie, biuro TUI Poland - z 5 na 3, biuro Sun & Fun z 6 na 4 pozycję obecnie oraz biuro Exim Tours z 10 (poza obrębem zestawienia) na 7 obecnie. Istotną rolę - zwłaszcza w ostatnim przypadku - odegrało zaprzestanie lub zawieszenie działalności przez biura Net Holiday i 7islands





Należy pamiętać, że położenie w zakresie względnej atrakcyjności cenowej z reguły przekłada się na kierunki zmian udziałów danych organizatorów w turystycznym rynku. Wysokie pozycje utrwalają wiodące pozycje organizatorów w branży, a niskie często przekładają się na oddawanie przez nich rynkowych udziałów bardziej atrakcyjnym konkurentom.