Wiele otwartych kwestii w nietypowym sezonie w turystyce

Przyspieszenie sprzedaży września w dwóch pierwszych tygodniach września było tak duże, że musiało ulec wyhamowaniu - twierdzą analitycy Instytutu TravelDATA.

Instytut Badań Rynku Turystycznego TravelDATA, zajmujący się gromadzeniem danych z rynku zorganizowanej turystyki wyjazdowej publikuje Analizę Cen Imprez Turystycznych dotyczącą wyjazdów w sezonie letnim 2018. Obejmuje ona okres pierwszego pełnego tygodnia października, czyli 1-7 października 2018 roku.

Najnowszy czterdziesty ósmy z kolei raport z systemu MerlinX dotyczący wyników sprzedaży w sezonie turystycznym 2017/18, z którym można się zaznajomić w mediach (38/2018), obejmujący trzeci tydzień września przyniósł nadal dobrą sprzedaż, choć w relacji ze stosunkowo bardzo dobrym drugim tygodniem powakacyjnym była ona o około 30 procent niższa. Ponieważ jednak baza do porównań rok do roku spadła w nieco mniejszej skali, to w rezultacie przełożyło się to na niższą roczną dynamikę sprzedaży. Dla najważniejszych w branży imprez lotniczych wyniosła ona +38,8 procent, podczas gdy tydzień wcześniej wyniosła +48,5 procent, a przed dwoma tygodniami +37,2 procent.

Jak już zaznaczano, generalne przyspieszenie sprzedaży września w dwóch pierwszych tygodniach września było tak duże, że musiało ulec wyhamowaniu. Obecnie w sprzedaży sezonu letniego pozostały jedynie imprezy z terminami wylotów w październiku, które nie osiągnęły jeszcze swojego apogeum. Sprzedaż, w dużej części rodzinnych wyjazdów w okresie wakacji szkolnych jest zwykle bardziej firstowa, a w obecnym sezonie ta wczesna sprzedaż została jeszcze wzmocniona przez obawy wywołane przez znaczne niedobory podaży wyjazdów na niektóre kierunki (Turcja) w końcowej fazie poprzedniego sezonu. Popyt wycieczek na okres wakacyjny rozkładał się więc bardziej równomiernie w czasie i przed samym szczytem sezonu został już w znacznej skali "zużyty".

Skutkiem tego były relatywnie niższe niż zwykle poziomy sprzedaży last minute, mimo że były one bardzo silnie stymulowane redukcjami cen w rzadko spotykanej skali. Sprzedaż września nie cieszy się aż takim popytem we wczesnych okresach sprzedaży skutkiem czego wyjazdy na ten okres znacznie dłużej pozostają w zasobach imprez niesprzedanych i doświadczają bardzo silnego odłożonego popytu dopiero w końcowym okresie wakacji i w samym wrześniu.

Ostatni tydzień w statystykach sieci Wakacje.pl

Turcja: wzrost o 0,33% - kierunek ten od końca marca wykazuje bardzo znaczne wahania tempa sprzedaży. W drugiej połowie sierpnia odnotowano bardzo silny wzrost sprzedaży Turcji, który może być kojarzony z przeorientowaniem części popytu w reakcji na zupełnie bezprecedensową przecenę tureckiej liry i chęcią wykorzystania końcówki wakacji na tanie wyjazdy rodzinne. W ostatnim tygodniu kierunek ten ponownie odnotował bardzo wyraźny wzrost tempa sprzedaży, który tym razem można łączyć z końcem sezonu na istotnych kierunkach konkurencyjnych, jakimi są Bułgaria i Albania. W ostatnim tygodniu Turcja zyskiwała przede wszystkim we wrześniowych last minute, a nieco traciła w październiku.

Hiszpania: wzrost o 0,09% - podobnie jak w przypadku Egiptu kierunek ten odnotował drugi z kolei wzrost udziałów w rynku, po wcześniejszych 12 tygodniach trendu spadkowego trwającego od końca czerwca, w którym Hiszpania traciła udziały, choć w stopniowo malejącej skali. Hiszpania w minionym tygodniu wykazywała stabilne udziały we wrześniu, a zyskiwała je w październiku.

Egipt: wzrost o 0,04% - drugi kolejny wzrost udziału w rynku po serii szesnastu tygodni spadków, choć tym razem również niewielki. W minionym tygodniu Egipt notował wzrosty udziałów rynkowych zarówno we wrześniu jak i w październiku.

Tunezja: bez zmian - w ostatnich dwóch miesiącach kierunek ten wykazywał wahania zmian udziałów rynkowych, ale przewagą wzrostów. W trzech wcześniejszych miesiącach notował systematyczne spadki udziałów rynkowych, co mogło mieć związek z rosnącymi cenami wyjazdów do tego kraju. Przewaga zniżek cen kilku ostatnich tygodniach przyczyniła się poprawy popytu, ale ich pozytywny wpływ na poprawę udziałów Tunezji w rynku nadal pozostaje dość ograniczony.

Grecja: spadek o 0,01% - od połowy kwietnia kierunek ten przebywał w prawie nieprzerwanym trendzie wzrostowym, który trwał do minionego tygodnia. Jedyne poważniejsze zachwianie w trzecim tygodniu sierpnia, było prawdopodobnie związane z chwilowym zdecydowanym przyspieszeniem sprzedaży Turcji, o którym była mowa wcześniej. Sprzedaż Grecji przez wiele tygodni była konsekwentnie wspierana przez relatywnie niskie ceny i taki stan trwa do chwili obecnej, choć skala przecen na kierunkach greckich ostatnio nieco zmalała. W październiku sprzedaż wycieczek do Grecji powoli zbliża się do końca i w tych warunkach trudno liczyć na wzrosty jej udziałów rynkowych.

Albania: spadek o 0,11%- bardzo duże obniżki cen wycieczek do Albanii, rozpoczęte w drugim tygodniu czerwca zdecydowanie poprawiły sprzedaż i spowodowały wzrostowy trend udziałów w rynku, który utrzymywał się do końca wakacji. We wrześniu Albania traciła już udziały z powodu bardzo dużego stopnia wyprzedania, a brak ofert wyjazdów na tym kierunku w październiku przesądza o dalszym spadku udziału w rynku. Otwartą kwestią pozostaje jedynie pytanie na jakim poziomie będzie udział Albanii na zakończeniu sezonu letniego, czyli w końcu października.

Bułgaria: spadek o 0,30% - kierunek ten przebywał 11- tygodniowym trendzie wzrostowym od połowy czerwca do przedostatniego tygodnia wakacji, czyli do mniej więcej do okresu bardzo dużego wzrostu sprzedaży Turcji. W ostatnich dwóch tygodniach Bułgaria już wyraźnie zaczęła tracić udziały, co jest nieuniknioną konsekwencją dużego wyprzedania i końcówki sezonu na tym kierunku. Obecnie kierunek skazany jest na dalszy spadek udziałów, gdyż wpływ sprzedaży oferty w pozostałych jeszcze dwóch tygodnia sprzedaży będzie ograniczony, pomimo bardzo niskich cen wyjazdów.

Jak zaznaczano w poprzednim materiale silnym sygnałem antycypującym zmianę nastrojów konsumenckich są zwykle zmiany w notowaniach koalicji rządzącej na ogół dość mocno skorelowane z ogólnymi nastrojami konsumenckimi. Duże sondażowe wzrosty koalicji sugerowały znaczącą poprawę nastrojów i tak też się stało. Według wstępnego odczytu z badania przeprowadzonego przez Kantar Public wskaźnik TNS Consumer Index wzrósł bardzo istotnie, bo z 2,0 do 7,8 punktu. Szerszy i bardziej szczegółowy komentarz będzie możliwy, gdy niebawem udostępniony zostanie pełny materiał z badania nastrojów polskich konsumentów.

Bardzo dobre dane odnośnie dynamiki wzrostu sprzedaży detalicznej, produkcji przemysłowej, bezrobocia, a także szacunkowego wykonania budżetu za sierpień należą do najlepszych w Unii Europejskiej (lub nawet są najlepsze) i bardzo znacznie przewyższają poziomy osiągane w roku 2015. Mobilizują one jednak opozycyjnych ekonomistów do rozmaitych, nieraz całkiem przemyślnych, akcji dezawuujących, co może mieć pewien wpływ na obniżanie poziomu optymizmu konsumenckiego, a tym samym na przyszły popyt w turystyce. Nie budzą natomiast krytyki relatywnie najsłabsze wyniki z obszaru dynamiki wzrostu płac realnych, które ponownie zostają wyraźnie z tyłu na tle danych z krajów sąsiednich.

Raczej minus: informacje o sprzedaży koncernów turystycznych
W minionym tygodniu poznano wstępne informacje o sprzedaży i niektórych istotnych elementach biznesu Thomasa Cooka (poniedziałek) oraz TUI Group (czwartek). Skutki tych informacji dla notowań akcji obu koncernów były diametralnie różne. W przypadku Thomasa Cooka rozpętało się prawdziwe cenowe tsunami. Już w pierwszym dniu akcje runęły w dół o ponad 28 procent i duże spadki (25,6 procent) utrzymały się do końca tygodnia. Od czasu publikacji majowego raportu półrocznego akcje koncernu zniżkowały już o ponad 60 procent (sic!).

W piątek po sesji giełdowej opublikowano sprawozdanie finansowe biura Rainbow, które w obecnej dość nietypowej sytuacji rynkowej w turystyce wyjazdowej było wyczekiwane ze sporym zainteresowaniem. Tak jak można było przypuszczać osiągnięty wynik finansowy okazał się znacznie słabszy niż w analogicznym okresie roku ubiegłego. Zysk netto spadł z 5,933 do 1,052 mln złotych, a w samym drugim kwartale odnotowano stratę 2,023 miliona złotych.

Spółka jako cztery niekorzystne czynniki, które obciążyły wynik minionego półrocza wymienia nadspodziewanie dużą nadpodaż wycieczek na rynku, agresywne praktyki cenowe jednego z konkurentów, wyjątkowo korzystną pogodę w miesiącach letnich oraz Mistrzostwa Świata w piłce nożnej.

Na forach internetowych (innych komentarzy na razie nie ma) wyniki przyjęto z dużym rozczarowaniem. Zostawiając głębsze analizy na okres za tydzień należy jednak zwrócić uwagę na kilka aspektów, które raczej umykają uwadze odbiorców, przynajmniej przy pierwszym oglądzie materiałów.

Pierwszy, to udane zabezpieczenie kursu amerykańskiego dolara, które zostało dokonane prawdopodobnie na poziomie 3,40 lub nawet nieco poniżej. Skutkuje to przyszłymi zyskami kursowymi, które według tzw. rachunkowości zabezpieczeń kształtują się na poziomie 11,477 mln złotych (na dzień 30 czerwca). Jest to sytuacja diametralnie odmienna niż przed rokiem, gdy odpowiednia kwota była niemal identyczna (11,403 mln złotych), tyle że znakiem ujemnym.

Skutkiem tego tzw. dochody całkowite, czyli zrealizowane oraz czekające na realizację (z zabezpieczeń) były w tym półroczu dodatnie i wyniosły plus 12,529 mln złotych, podczas gdy przed rokiem były ujemne w kwocie minus 5,470 mln złotych.

Kolejny, to znaczący wzrost sprzedaży we własnych kanałach, które w obecnej sytuacji (ograniczenie tempa ekspansji rozwoju sieci) funkcjonują przy coraz niższych kosztach krańcowych i generują w ten sposób efektywność mającą już znaczny wpływ na wyniki spółki jako całości.

Trzeci i na razie ostatni w tym materiale, to zwrócenie uwagi, że niespotykanym przecenom uległy w tym sezonie głównie imprezy typu sun&beach i to zwłaszcza na niektórych kierunkach. W strukturze biznesowej biura Rainbow istotną rolę odgrywają jednak różnego rodzaju imprezy objazdowe, które tak istotnym niekorzystnym trendom cenowym nie podlegały.

Istotne kwestie z zakresu cen imprez turystycznych
W tym materiale porównania bazowane są na cenach dla wylotów w okresie 1-7 października 2018 roku, czyli w pierwszym pełnym tygodniu tego miesiąca, zebranych 27 września i bieżąco porównanych z cenami z 20 września, a przy porównaniach rok do roku z cenami z 28 września 2017 roku.

Należy zaznaczyć, że obecnie przedstawione porównania i zestawienia mogą być mniej adekwatne niż miało to miejsce w poprzednich porównaniach, gdyż obejmują wyloty w bardzo późnym okresie last minute, w którym dużemu zmniejszeniu ulega liczba oferowanych, a co za tym idzie porównywanych hoteli. Tym razem brało w nich udział nieco ponad 1020 ofert, podczas gdy zwykle ich liczba przekracza trzy tysiące, a ponadto ceny podlegają znacznie częstszym i bardziej znaczącym zmianom niż ma to miejsce w pozostałych okresach sprzedaży.

W ostatnim tygodniu średnia cena wycieczek w pierwszym pełnym tygodniu października odnotowała spadek o 66 złotych (poprzednio miał miejsce wzrost o 76 złotych, wcześniej spadek o 103 złote, a jeszcze wcześniej ceny wyjazdów październikowych rosły o 3, 12 i 14 złotych). Największe zniżki średnich cen wystąpiły na Malcie - o 857 złotych oraz na Korfu i Zakintos - o 632 i 499 złotych, przy czym na pierwszych dwóch kierunkach przed tygodniem odnotowano znaczne spadki cen. Największe zwyżki zanotowano na Gran Canarii- o średnio 553 złote (poprzednio kierunek ten najmocniej taniał) oraz na Tureckiej Riwierze i Majorce - o 247 i 221 złotych. W tym samym czasie przed rokiem oraz przed dwoma laty średnie ceny ogółu wycieczek również spadały o 59 i 15 złotych.

Miniony tydzień przyniósł na wiodących kierunkach znacznie wyższy od przeciętnego spadek cen wycieczek (czyli od 66 złotych) na kierunkach greckich - o 268 złotych. Podobnie do przeciętnej zachowały się ceny w Bułgarii, które obniżyły się średnio o 53 złote, zaś dość wyraźnie zwyżkowały średnie ceny na kierunkach egipskich, kanaryjskich i tureckich - o odpowiednio 46, 128 i 146 złotych.

Badanie średniej ceny imprez wobec cen sprzed roku dla wylotów w okresie pierwszego pełnego tygodnia października pokazuje, że bieżąca średnia cena wobec średniej ceny dla poprzedniego sezonu była niższa o 98 złotych, (wcześniej była niższa dla wyjazdów październikowych o 112, 150, 112, 124, 52 i 64 złote). Przed rokiem, czyli w ostatnim tygodniu września 2017, średnia cena w porównaniu rok do roku była niższa o 232 złote.

Po raz kolejny (dwudziesty drugi) w tym sezonie czynniki o charakterze kosztotwórczym działały w kierunku zmniejszania marż ze sprzedaży wycieczek. Cena paliwa lotniczego w minionym tygodniu nadal była zdecydowanie wyższa niż przed rokiem (2,86 wobec 2,33 zł/litr, czyli o 22,7 procent). Na zwyżkę kosztów nie działał natomiast kurs złotego, który dla rozliczeń turystycznych pozostał w skali 12 miesięcy na mniej więcej tym samym poziomie.

W rezultacie czynniki zmian cen paliwa oraz kursów złotego zgodnie działały w kierunku powiększania średniego poziomu kosztów wycieczek, ale kolejny już raz w nieco mniejszym stopniu niż przed tygodniem, czyli o około 75/85 złotych (poprzednio wpływ ten wynosił 95/105 złotych, a wcześniej 115/125, 135/145, 110/120, 95/105, 90/100, 85/95, 110/120, 95/105, 150/160, 130/140, 130/140, 135/145, 110/120, 125/135, 120/130, 135/145, 120/130, 115/125, 50/60 i 45/55 złotych oraz był neutralny, a jeszcze wcześniej czynniki te działały odwrotnie, a zatem w kierunku obniżenia kosztów o około 25/35, 60/70, 35/45, 30/40, 50/60, 85/95 złotych).










Na wykresie widoczne jest, że spośród najważniejszych kierunków (dla wyjazdów w pierwszym tygodniu października) na pozycji lidera wzrostów cen rok do roku po dwutygodniowej przerwie wróciła Turcja (reprezentowana w tym wypadku już tylko przez Turecka Riwierę) ze wzrostem cen o średnio 368 złotych, która ponownie wyprzedziła pod tym względem Egipt, gdzie średnie ceny rok do roku zwyżkowały średnio o 334 złote. W adekwatnej sytuacji dla pierwszego tygodnia sierpnia (materiał z 6 sierpnia) Turcja był tańsza niż przed rokiem o aż 498 złotych, głównie z powodu ekstremalnie wysokich cen w samej końcówce sprzedaży sezonu lato 2017 - droższej rok do roku o 963 złote - które zostały dobrze zapamiętane przez część klientów biur podróży i stały się jednym ze źródeł tegorocznych kłopotów z brakiem równowagi na rynku wiosną i latem tego roku.

W adekwatnej sytuacji dla pierwszego tygodnia sierpnia kierunki egipskie były droższe rok do roku w bardzo podobnej skali jak obecnie, czyli o 331 złotych. Tradycyjnie (dla tego sezonu) w znaczącym stopniu taniały w skali roku kierunki greckie - o średnio 158 złotych (ale w adekwatnej sytuacji dla wyjazdów sierpniowych było to jeszcze aż 369 złotych) oraz kierunki kanaryjskie - o 324 złote (298 złotych).

Na mniej masowych kierunkach największe przeceny średnich cen wycieczek rok do roku odnotowano na Cyprze - o 586 złote, zaś bardziej nieco bardziej umiarkowane w Maroku i na Malcie - o średnio 367 i 250 złotych. Wzrosty średnich cen rok do roku odnotowano natomiast w Portugalii i na Majorce - o 8 i 94 złote.

Z perspektywy dwóch sezonów liczonych łącznie (dla wylotów w pierwszym tygodniu października) najbardziej zwyżkowały średnie ceny wycieczek do Turcji - o 279 złotych, zaś bardziej umiarkowany był wzrost średnich cen na kierunkach egipskich - o 134 złote. Podobnie jak w poprzednich tygodniach w perspektywie 2 lat mocno przeceniona została Grecja - o średnio 451 złotych, zaś jeszcze istotniej obniżyły się średnie ceny na Wyspach Kanaryjskich - o 818 złotych.

W tym, co dla turystów ma duże znaczenie, a zatem w liczbie najatrakcyjniejszych bieżących cen wycieczek, czyli na pierwszym lub drugim miejscu na 24 kierunkach i w trzech kategoriach hoteli, to na pozycji lidera ponownie nastąpiła zmiana i powróciło na nią biuro TUI Poland - z liczbą 27 takich ofert, wyprzedzając nieco biuro Itaka (24 oferty) oraz biura Rainbow i Exim Tours (19 i 12 ofert). Najwięcej korzystnych propozycji z niższych i średnich półek cenowych (3* i 4*) miały biura Itaka i TUI Poland, zaś w ofercie premium (5*) przodowało biuro TUI Poland przed biurami Itaka i Rainbow.

Najwięcej atrakcyjnych cenowo ofert na kierunkach egipskich proponowało biuro Sun & Fun - 5 ofert oraz Rainbow i TUI Poland (po 3 oferty), na kierunkach greckich biura TUI Poland (8 ofert) oraz Itaka i Grecos Holiday (7 i 6 ofert), na kierunkach kanaryjskich biura Itaka i Rainbow (7 i 6 ofert), a na tureckich Rainbow i TUI Poland (4 i 3 oferty). W Tunezji najwięcej takich ofert miało biuro Itaka (2 oferty), natomiast w Bułgarii biuro przodowało biuro TUI Poland (3 oferty).