Które paszporty mają największą siłę?

Paszporty których krajów otwierają najwięcej granic? Firma Henley&Partners opublikowała ranking najsilniejszych paszportów za I kwartał 2022 roku.

Najnowsze wyniki Henley Passport Index pokazują rekordowe poziomy swobody podróżowania dla najwyżej sklasyfikowanych krajów - Japonii i Singapuru, ale także najszerszą odnotowaną globalną lukę mobilności od czasu powstania indeksu 17 lat temu. Nie biorąc pod uwagę zmieniających się i tymczasowych ograniczeń związanych z COVID-19, posiadacze paszportów tych dwóch azjatyckich krajów mogą obecnie wjechać bez wiz do 192 miejsc na całym świecie - o 166 więcej niż Afganistan, który znajduje się na dole rankingu.

Ta pogłębiająca się przepaść w międzynarodowej mobilności pomiędzy bogatszymi i biedniejszymi krajami została uwypuklona pod koniec zeszłego roku wraz z pojawieniem się wysoce zakaźnego wariantu Omicron, który spotkał się z szeregiem restrykcji karnych wobec głównie afrykańskich krajów, które Sekretarz Generalny ONZ Antonio Guterres określił jako zbliżone do "podróżniczego apartheidu". I to pomimo faktu, że w ciągu ostatniego półtora dziesięciolecia ogólna swoboda podróżowania znacznie się zwiększyła. Według danych historycznych Henley Passport Index, który klasyfikuje wszystkie paszporty świata według liczby miejsc, do których ich posiadacze mogą dostać się bez uprzedniej wizy i opiera się na wyłącznych i oficjalnych danych Międzynarodowego Zrzeszenia Przewoźników Powietrznych (IATA), w 2006 roku dana osoba mogła odwiedzić średnio 57 krajów bez konieczności wcześniejszego uzyskania wizy. Obecnie liczba ta wzrosła do 107, ale ten ogólny wzrost maskuje rosnące dysproporcje między krajami globalnej północy a krajami globalnego południa - obywatele takich krajów jak Szwecja i USA mogą odwiedzić bez wiz ponad 180 miejsc, podczas gdy posiadacze paszportów z Angoli, Kamerunu i Laosu mogą wjechać tylko do około 50.

Covid-19 pogłębia nierówności w globalnej mobilności

Niemcy i Korea Południowa zajmują wspólnie drugie miejsce w najnowszym rankingu, z posiadaczami paszportów umożliwiającymi bezwizowy wjazd do 190 miejsc, natomiast Finlandia, Włochy, Luksemburg i Hiszpania zajmują trzecie miejsce z wynikiem 189 punktów. Paszporty Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii odzyskały część swojej poprzedniej siły po spadku na 8. miejsce w 2020 r. - najniższe miejsce zajmowane przez którykolwiek z tych krajów w 17-letniej historii indeksu. Oba kraje znajdują się obecnie na 6. miejscu z wynikiem 186 punktów w kategorii ruchu bezwizowego/wizy przyjazdowej. Polska, razem z Węgrami znalazła się na 8 miejscu rankingu, z wynikiem 183 punktów.

Christian H. Kaelin, prezes Henley & Partners i twórca koncepcji indeksu paszportowego, twierdzi, że otwarcie kanałów migracyjnych jest niezbędne dla odbudowy po pandemii. Paszporty i wizy są jednymi z najważniejszych instrumentów wpływających na nierówności społeczne na całym świecie, ponieważ określają możliwości globalnej mobilności. Granice, w których się urodziliśmy i dokumenty, do których posiadania jesteśmy uprawnieni, są nie mniej arbitralne niż kolor naszej skóry. Bogatsze państwa muszą zachęcać do pozytywnej migracji wewnętrznej, aby pomóc w redystrybucji i przywróceniu równowagi zasobów ludzkich i materialnych na całym świecie, w tym w poprawie wielkości i jakości własnej siły roboczej. - przekonuje.

Badanie ujawnia determinanty siły paszportowej

Według badania , dotyczącego czynników determinujących siłę paszportu, zleconego przez Henley & Partners, zyski bogatszych krajów w zakresie swobody podróżowania odbyły się kosztem krajów biedniejszych, które w ostatnich latach doświadczyły rosnących barier wejścia na rynek. Wykorzystując dane z 17 lat, pochodzące z Henley Passport Index, politolodzy Ugur Altundal i dr Omer Zarpli porównali wyniki ruchu bezwizowego ze statystykami Banku Światowego dotyczącymi PKB i niestabilności, a także z danymi zebranymi w ramach projektu Varieties of Democracy (V-Dem) na Uniwersytecie w Göteborgu.

Badanie wykazało, że podczas gdy obywatele krajów o średnim i wysokim dochodzie uzyskali bezwizowy dostęp do większości krajów, obywatele krajów o niższym średnim i niskim dochodzie, a także tych o wyższym wskaźniku niestabilności, cieszą się znacznie mniejszą swobodą podróżowania, ponieważ są uważani za kraje wysokiego ryzyka, jeśli chodzi o bezpieczeństwo, azyl i nadmierne przedłużanie pobytu. Co ciekawe, okazało się, że choć światowe demokracje mają średnio wyższe wyniki w zakresie ruchu bezwizowego, to zarówno reżimy demokratyczne, jak i autorytarne zwiększyły swoje wyniki w tym zakresie od 2006 roku, w podobnym tempie.

Erol Yayboke, dyrektor Project on Fragility and Mobility w Centrum Studiów Strategicznych i Międzynarodowych (CSIS) w Waszyngtonie, mówi, że badania wyraźnie pokazują, że ludzie w biedniejszych krajach doświadczających niestabilności - miejsc, z których ucieczka jest często jedyną opcją przetrwania, zwłaszcza w obliczu aktywnego konfliktu - mają najmniej ścieżek do regularnego i uporządkowanego przemieszczania się. Analiza sugeruje również, że status geopolityczny jest istotnym czynnikiem wpływającym na siłę paszportu: Irańczycy i Kubańczycy przemieszczają się mniej swobodnie niż Turcy, pomimo podobnego poziomu ogólnej niestabilności. Wreszcie, wydaje się, że dobrze udokumentowany globalny upadek demokracji miał niewielki wpływ na możliwość przemieszczania się obywateli nowych krajów niedemokratycznych - zarówno kraje demokratyczne, jak i niedemokratyczne, ogólnie rzecz biorąc, odnotowały zwiększony dostęp do ruchu bezwizowego. Choć niekoniecznie jest to zaskakujące, badania te potwierdzają twarde realia dzisiejszej mobilności globalnej: jeśli masz szczęście posiadać paszport bogatego i stabilnego kraju - niezależnie od formy rządu - możesz stosunkowo łatwo przemieszczać się przez granice międzynarodowe. Jeśli nie, trudności związane z ubóstwem i konfliktami zmuszającymi Cię do opuszczenia domu są tylko początkiem trudnej podróży za granicę... jeśli w ogóle możesz wyjechać w pierwszej kolejności. - uważa.

Dalsza niepewność w zakresie swobody podróżowania przewidywana na 2022 r.

Zwracając uwagę w Henley Global Mobility Report 2022 na wpływ pandemii na szersze geopolityczne trendy w migracji i mobilności, Misha Glenny, dziennikarz śledczy oraz profesor nadzwyczajny w Columbia University's Harriman Institute, mówi, że "sama obecność Omikronu wskazuje na poważną geopolityczną porażkę. Gdyby USA, Wielka Brytania i UE skierowały więcej pieniędzy i szczepionek do południowej Afryki, szanse na pojawienie się tak silnego nowego szczepu byłyby znacznie mniejsze. Dopóki nie podzielimy się dystrybucją szczepionek w bardziej sprawiedliwy sposób, nowe mutacje będą w stanie wysłać nas wszystkich z powrotem do punktu wyjścia."

Wielokrotne obywatelstwa przyjmowane pośród zmian geopolitycznych

Na tym ponurym tle, eksperci komentujący w Henley Global Mobility Report 2022 zauważają, że są również powody do pewnego optymizmu. Podobnie jak w przypadku roku 2021, w minionym roku zawarto stosunkowo niewiele głośnych umów wizowych pomiędzy krajami, niemniej jednak w rankingach odnotowano kilka znaczących zmian w górę. Zjednoczone Emiraty Arabskie kontynuują swoją tendencję wzrostową w Indeksie Paszportowym Henleya, po tym jak niedawno przywróciły w praktyce swoją przełomową, wynegocjowaną przez USA umowę z Izraelem, zawieszoną na większość czasu trwania pandemii. Kraj ten zajmuje obecnie 15. miejsce w rankingu, co jest najwyższym wynikiem osiągniętym przez ten arabski kraj w całej historii rankingu, z wynikiem 175 punktów w kategorii ruchu bezwizowego/wizy przyjazdowej. Ukraina i Gruzja również poczyniły znaczące postępy, awansując o 25 miejsc w rankingu w ciągu ostatnich 10 lat, co czyni je największymi liderami w regionie WNP.